Ouddorp - Kerkboek Doopsgezinden 1645 - 1659

DTB
Ouddorp
4a.I

Kerkelijk boek der Doopsgezinden
vergaderende in Ouddorp
aangelegd in 1645

Band I

Folio 1 ??? 90

Collectie afschriften D.T.B.: 64: I
(blauwe serie)

Kerkelijk doopboek 1645

Kerke-Boek der Vereenigde Vlaamsche & Waterlandsche Mennonite Gemeente in den Eilande van Westvoorne anders Goedereede vergaaderende binnen Ouddorp

Extract ??? Register der Voornaamste Zaaken aangeteekend in het Oude Kerkeboek beginnende met het jaar 1645.

Proposities om een Oudsten te ontbieden ter bediening van Doop of Avondmaal en beschrijvingen daar toe. Zie fol: 1, 4, 5, 7, 8, 9, 15-18, 20-22, 37-39, 52, 57, fol. 60, 68, 76, 77, 80, 89, 94, 99, 107, 112.a
Propositie om uit de Broederen een of twee Leeraars te verkiezen in de plaats van Jan Gisbregtsz toegestaan op den 22 April, op den 21 Meij 1645 veranderd om twee diaconen en daar uit een Leeraar te verkiezen, en zijn verkooren tot Diacon & Leeraar Leunis Cornelisz Cole, en tot Diacon Barend Claasz -?? fol: 1, & 3.
Popositie om?? Lisbet Roelands een acte te geven om gedoopt te moogen worden ter plaatse daar volle bediening zijn zoude toegestaan 14 Febr: 1646 ??? fol: 11.
Attestatie of acte aan haar gegeeven 26 Febr: 1646 ??? fol: 12.
Attestatie van haar en Doop te Reniesse 10 Maart 1646 ??? fol: 13.
Attestatie van Dimmetge Adams uit Brouwershaven 9 Junij 1647 ??? fol: 14.
Propositie door O?laard Willeboordsz van Vlissingen op den 12 Julij 1648 om Stoffel Philipsz, Leeraar alhier, in den vollen dienst te stellen, toegestaan, aan Stoffel Philipsz voorgeslagen, en door hem in bedenken genoomen. ??? ten zelfden dage Leunis Kole aangezegd om in zijn preediken voort te gaan, doch van hem uit hoofde zijner voorgewende onbekwaamheid gerefuseerd ??? fol: 23 & 24.
Contract van Marinus Jansz de Vlaming en Neeltje Cornelis met de Gemeente, waarbij de voorz. aan de Gemeente afstaan haar goederen, mits geduurende haar leven onderhoud te genieten ??? fol: 25. Dit contract is gedagt. 18 Decemb. 1748
Contract of scheepekennis tusschen Leunis Arendsz Conink en de Leeraaren, noopende de helft van t huis in t Ouddorp daar nu de vergadering agter gebouwd is ??? fol: 29 & 30. Dit contract is gedagt. 30 Decemb. 1622.
Brief van de Gemeente van Vlissingen weegens het bevestigen van Stoffel Philipsz?? ??? fol: 31, 32., geregistreerd 13 Meij 1649.
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Twee
Fol: 2.
Twee brieven van de gemeente te Haarlem, (waar van de eerste gedagt. is 2 Junij 1649 en de tweede zoud bijgestelde dagteekening geregistreerd 10 Junij 1649) waar bij deeze gemeente verzogt wordt eenige af te zenden teegen 25 Junij om aldaar verscheide zaaken die de Leer & Christelijke beleeving aangaan te beraamen ??? fol: 32 ??? 34.
Deeze brief 16 Junij 1649 den Broederen voorgeleezen en Stoffel Philipsz gecommitteerd ??? fol: 35.
Propositie om Arend Claasz, ziek zijnde, op zijn verzoek in zijn huis te doopen, toegestaan, en uitgevoerd 17 Junij 1649 ??? fol: 36 & 37.
Propositie van Barend Claasz, over het stellen van Stoffel Philipsz in den vollen dienst, toegestaan (geresolveerd met eenpaarige stemmen St. Philipsz te verkiezen, deeze verkiezing hem bekend gemaakt, doch van hem zwaarigheid daar over gemaakt, 30 Julij 1650 ??? fol: 38
Testamentaire beschikking van Claas Arends Ruich & Jacomijntje Jans ??? fol: 41 & 86
Bekendmaking van de vrienden van Haarlem aan die van Rotterdam (en neevensgaande brief van de vrienden van Rotterdam) van hunne vereeniging met de Hoogduitsche Gemeente, genaamd Claas Woutersz Volk, gedagt: 8 October 1651. De brief van Rotterdam is van 7 Novemb. 1651. ??? fol: 43 ??? 45.
Copie van t concept van Ceulen ??? fol: 46 ??? 49.
Attestatie van Lijsbeth Cornelis om gedoopt te worden te Dordrecht. ??? fol: 50.
Attestatie van haar doop te rug gebragt van Dordrecht van 1 April 1652. ??? fol: 51.
Verzoek aan de Vrienden van Middelharnis om iemand hunner Leeraars te zenden om alhier te preediken, en andwoord van dezelven ??? fol: 53.
Brief uit Brouwershaven om onderstand van den 29 April 1653 neevens andwoord, waar bij 50 guldens toegezonden wierden van 3 Junij 1653. ??? fol: 56
Propositie van Tijs Cornelisz Carre ten behoeven van zijn broeder die verzoekt gedoopt te moogen worden, beraadslaagd etc: 6 April 1654. ??? fol: 59.
Resolutie om Jacomijntje Huge in aanspraak te neemen, dato als boven ??? fol: 60.
Attestatie aan Coenraad Cornelisz om gedoopt te worden te Middelharnis van den 17 April 1654, en attestatie door hem van zijn doopt te rug gebragt van den 22 April 1654 ??? fol: 61.??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Brief
Brief van de Vrienden te ter Goes, behelzende een voorslag, om de gemeentens West van Holland geleegen bij den anderen te ontbieden om te beraadslagen over het fourneeren van middelen tot dienst der nooddruftigen in onvermoogende gemeentens, bijzonder ten regarde van arme noodlijdende weeduwen en weezen, gedagteekend den 12 Julij 1654. ??? fol: 62. 63.
Brief van de Vrienden van Brouwershaven nopens dezelfde materie, zonder dagt: geregist: fol: 62. 64.
Ordonantie van zijn Pz. Excellentie aan de regeering der stad Middelburg nopens het doen van den eed door de Mennoniten ??? fol: 66 & 67. Deeze ordonnantie is van den 26 Junij 1577.
Ordonnantie van de Heeren Staat en Generaal aan de Magistraat van Aardenburg noopens de vrije exercitie van godsdienst der Mennoniten ??? fol: 67. Deeze ordonnantie is van den 1 Meij 1615. NB: deeze copijen zijn ook geregistreerd hier agter onder t artikel: de privilegien der Mennoniten.
Attestatie van Arend Klaasz Boogh met zijn huisvr: Ariaantje Willems, en zijn dogter Gooltgen Arends Boogh, aan de gemeente van Zirckzee ??? fol: 69.?? ??
Eisch van den Bailjuw van Goedereede ten lasten van Coman Crijnsz & Leentje Pieters weegens het trouwen voor de kerkendienaaren der Mennonite gemeente enzv.: fol: 73., gedagt: 27 Junij 1624.
Attestatie van scheepenen van t Oudeland ten behoeve van eenige Mennoniten weegens het aanteekenen en gaan van hunne huwlijks proclamatien ??? fol: 73., gedagt: 7 Julij 1624.
Request aan de E: Grootmoogenden, Staaten van Holland & Westvriesland, gepreesenteerd door de Mennoniten, raakende den voorz. eisch van de Bailluw, met het daar op verkreegen Apostil van den 30 Julij 1624. ??? fol: 74 en 75.??
Request aan de E: Grootm: gecommitteerde, Raaden enzv: noopens den eisch des voorz. Bailjuws ter betaalinge der kosten van proces enzv: met de Apostil ??? fol: 75. ??? de Apostil geteekend 21 Febrij. 1626
Verhaal van eenige oneenigh. tusschen Aren Jansz van Loo en Maatje Pieters Cole, met de beslissinge daar van door de gemeente ??? fol: 78. NB: uit het verhaal van de oorzaak, waarom de gemeente zich hier meede moeide, blijkt dat men het toen ongeoorloofd hield dat onze lidmaaten hunne gedingen bepleiten voor den waereldlijken regter
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Aanteekening??
Fol: 4.
Aanteekening nopende het verleenen van attestatie van Boudijntje Witte om te Dordrecht gedoopt te worden; van waar zij met attestatie van gedoopt te zijn is te rug gekoomen, deeze aanteek: is van den 10 Maart 1658. ??? fol: 79
Aanteekening, noopende een brief van Brouwershaven, waar in onderstand verzogt wordt, t welk toegestaan wierd, van 21 April 1658. ??? fol: 80.
Propositie van Stoffel Philipsz en resolutie daarop waar bij hem toegestaan wierdt een jaarlijx tractement van 150 guldens, en nog voor zijn voorgaande dienst een somme van 500 guldens. 21 April 1658. ??? fol: 82 ??? 84.????
Resolutie om Wouter Claasz in aanspraak te neemen en censure over hem ??? fol: 89 & 90.
Formulier naar t welk Wouter Claasz weeder aangenoomen is tot de broederlijke gemeenschap op den 28 Maart 1660. ??? fol: 90* & 91.
Uitspraak der Gemeente over Pieter Jansz van der Bliek, die Leunis Cole van valschheid beschuldigd hadde. 29 Maart 1660 ??? fol: 92.
Brief van de Vrienden van Leiden (gedagt. Leiden 24 Meij 1660) waar bij de gemeente verzogt word te committeeren uit haare dienaarschap teegen den 18 Junij 1660 om raad te leeven waar door Cti. kerke mogte opgebouwd en in vreede behouden worden ??? fol: 93.
Commissie aan Stoffel Philipsz en Leunis Cole tot de voorschreeve vergaadering, gegeeven 16 Junij 1660. ??? fol: 94.
Copie van t reglement op den buitentrouw gemaakt te Dordregt 13 Jan: 1658. ??? fol: 95 & 96.
Voorstel noopende een huis staande in de Pieterstraat binnen Goedereede, gekogt door Pieter Jansz van der Bliek & complicen, t welk zij aanbooden om te laaten gebruiken tot den preedikdienst. 27 Maart 1661. ??? fol: 97.
Andwoord op voorg. resolutie op dato als boven. ??? fol: 98.
Verkiezing van drie diaconen t: w: Sijmon Jobsz, Tijs Cornelisz, Rijnout Philipsz 29 Meij 1662. ??? fol: 99.
Aanteekening noopende twee brieven van Brouwershaven, waarin onderstand verzogt wierd, t welk toegestaan is, en toegezonden de s: van 48 gls. ??? fol: 102.
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Handelinge
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??F 5.
Handelinge noopens het tractament van St: Philipsz ??? fol: 102.
Ontwerp over het zelfde, resolutie over het zelfde, van den 25 Meij 1663. ??? fol: 103 ??? 105
Resolutie van het aanspreeken van en oeffenen van discipline onder de ledematen ??? fol: 105.
Aanteekening van een brief van Rotterdam, om met de gemeente dier plaatse in nader verbond te komen en resolutie daar over 26 Febr: 1665 ??? fol: 108.b.
Onderteekening van het verbond van eenigheid, zo als dezelve op den 22 April & 14 Junij 1656 gepasseerd is door de dienaaren & broederen deezer Gemeente. ??? fol: 109a.
Verkiezing van Claas Barendsz en Gerrit Barendsz tot leeraars 17 April 1665 ??? f: 109a
Attestatie van Cornelis Speeljaar overgekoomen van ter Goes, gedagt: den 21 Meij 1665. ??? fol: 109.b.
Resolutien tot vervulling van den preedikdienst ??? fol: 109b., 110.a & b. & 111b.
Resolutie over het beroepen van Pieter Willemsz van Grooningen ??? fol: 110b.
Beroepinge van bovengem. P. Willemsz en conditien ??? fol: 110b.
Aanneeming van voorgem: beroeping ??? fol: 111a.
Resoluties over het vergaderen der gemeente, over het onderhoud der armen, en over eenige verandering in de kerk ??? fol: 111b.
Aanteekening van twee brieven, een van den beroepen leeraar 3 Octob. 1665, en een van de Vrienden van Amsterdam in welke laatste memorie gemaakt wordt van het fourneeren van eenig tractament voor onvermoogende leeraars ??? fol: 111:a.b.
Resolutie over het aanneemen der preedikers op hunne belijdenis ??? fol: 112.c
Aanneeming & onderteekening der uitstaande belijdenissen gepasseerd bij P: Willemsz de Bruin ??? fol: 112,b.
Attestatie van P: Willemsz de Bruin meede gebragt van Groningen, gedagt: 9 Jan. 1666. ??? fol: 113a
Atteekening aangaande een brief om te compareeren op eene kerkelijke vergaadering binnen Alkmaar. ??? fol: 113.b.
Verkiezing van een diacon Phlips Arens van Wage 19 Junij 1667. ??? fol: 115.
Verkiezing van den zelven tot een dienaar des woords 24 Junij 1668 ??? ibid.
Verkiezing van een diacon Rijnout Jansz 16 Junij 1671 ??? ibid.
Aanteekening van een collecte ten behoeve der verdreeve geloofsgenooten (Resolutie uit Zurich pag 115.
f: 6
Resolutie over het censureeren van Ariaantje Leenders Jooses ??? fol: 115.
Verkiezing van twee leeraaren t: w: Arend Pietersz Tasboer & Paulus Willemsz Bosland den 12 Junij 1672 ??? fol: 116.
Aanteekening aangaande het voorleezen van de uitstaande confessien, aan, en van de aanneeming van dezelve door bovengen. ??? fol: 117
Verhaal van eenige onlusten tusschen Arend Pietersz Tasboer en Pieter Jansz Bliek & huisvrouw Annetje Hermans, en kerkelijke handeling daar over ??? fol: 118 ??? 122.
Verkiezing van een diacon t: w: Claas Rijnoutsz Cole 28 Meij 1679 ??? fol: 123.
Censure van Soetge Jansz den Eerzaamen weegens buitentrouw ??? fol: 124.
Verkiezing van een diacon t: w: Tonis Corns. Lodder 27 Junij 1683 ??? fol: 125
Verkiezing van Arend Pietersz Tasboer tot leeraar voor de tweede maal ??? fol: 125
Bevestiging van Paulus Willemsz in de vollen dienst ??? fol: 126.
Verkiezing van een diacon t: w: Pieter Steevensz 20 Meij 1691 ??? fol: 127.
Verkiezing van een diacon t: w: Cornelis Meesz 8 Jan. 1696 ??? fol. 128.
Resolutie over het beroepen tot leeraar en beroeping van Maarten Tanis 9 April & 5 Augustus 1703 ??? fol: 131.
Attestatie van Maarten Tanis en van zijn huisvrouw, van Zirckzee ??? fol: 132 NB Alzo de attestatie van Susanna Laurens Kools, huisvrouw van Maarten Tanis, niet is gecopieerd, is dezelve hier agter gesteld neevens die van Commertje Klaas, onder de titel Attestatien van aangekoome leedemaaten enzv.
Verkiezing van twee diaconen t: w: Cornelis Jansz den Eerzaamen & Jacob Jacobsz 16 Nov. 1704 ??? fol: 133.
Bevestiging van Maarten Tanis in den vollen dienst ??? fol: 133.
Verkiezing van C: J: den Eerzaamen en J: Jacobsz (die alleen voor den tijd van twee jaaren verkooren waaren) tot vaste diaconen & boekhouders, en tot meededienaaren voor 2 jaaren Teunis Jacobsz en Willem Paulusz Bosland (deeze laatste heeft bedankt) ??? fol: 134.
Verkiezing van Koomburg Baltensz tot meedediacon voor den tijd van twee jaaren in de plaats van Willem Paulusz ??? fol: 134.
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Resolutie
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??f: 7
Resolutie noopende het doopen van Soetge Gerbrands aan haar huis ??? fol: 135.
Aanteekening aangaande een uitschrijving der Societeits vergaadering te Amsterdam neevens commissie en last enzv. ??? fol: 135.
Resolutie weegens het aanspreeken van eenige broeders die met geweer ter wagt hadden geweest ??? fol: 136.
Censure van Dirk Teunisz Doeland ??? fol: 136.
Aanteekening aangaande de uitschrijving der Societeits vergaadering, en verhaal van het gepasseerde omtrend de commissie onzer afgezondenen te Amsterdam ??? fol: 136 & 37
Brief aan de vrienden van Amsterdam ??? fol: 137 & 38 NB. Het andwoord op deezen brief, niet geregistreerd, is te vinden hier agter onder het hoofdst: Brieven raakende de gemeente ??? f: 17 & 18??
Aanteekening van een brief van Amsterdam waarin de elendige toestand der Zwitsersche geloofsgenooten vertoond, en onderstand verzogt wordt ??? fol: 139.
Resolutie op voorgen. aanschrijven en collecte ??? fol: 139
Aanteekening van een brief om gedeputeerden te zenden na Amsterdam teegen 5 Novemb: 1710 ter deliberatie over het noodige der onderdrukte geloofsgenooten ??? fol: 140 NB deeze brief niet geregistreerd is hier agter te vinden, hoofdst: als boven ??? fol: 19 ??? 21.
Aanteekening aangaande de attestatie van Aren Claasz Braber & Maria Er. Jongel. ??? fol: 141 NB deeze hier agter hoofdst: Attestatien van aangekoome leedemaaten.??
Aanteekening aangaande een brief van Amsterdam, waar in onderstand verzogt werdt voor de Pools-Pruissise gemeentens ??? fol: 141. NB. Deeze brief is hier agter geregistreerd hoofdst: Brieven enzv. f: 29 ??? 31.
Resolutie op voorgen. brief & collecte.
Aanteekening aangaande de attestatie van Steven Erasmusz Jongeling van Middelh. NB Zie hier agter hoofdst: Attestatien enzv. ??? fol: 142.
Aanteekening aangaande de attestatie van Dina Maartens Tanis vertrokken na Sommelsdijk. ??? fol: 143
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Aanteekening
f: 8??
Aanteekening van een uitschrijving der Societeits vergaadering, neeven commissie & last aan onze afgezondenen ??? fol: 144.
Brief aan de Societeits vergaadering voorgeleezen en overgeleeverd op dezelve door M: Tanis ??? fol: 145 NB: Ook is er nog een brief?? van dezelfden inhoud, houdende aan de gemeente van Zaandam, en de overige gemeentens in Noordholland, welke te vinden is onder de losse brieven, en niet geregistreerd wordt hier agter zo omdat ze van den zelfden inhoud is als de geene die in t oude kerkeboek gevonden wordt, als omdat het niet zeeker is of dezelve geexpedieert is.
Raport van Maarten Tanis aangaande het geresolveerde op boven gem: brief. ??? fol: 147.
Aanteekening aangaande een brief van uitschrijving der Societeits vegadering, neevens commissie last & raport ??? fol: 147
Aanteekening aangaande durgelijke brief en van eene daar op te rug gezonde missive ??? fo: 148.
Verkiezing van een diacon t: w: Tijs Maartensz ??? fol: 149.
Verkiezing van twee diaconen t: w: Steeven Erasmus Jongeling en Jan Cornelisz den Eerzaamen ??? fol: 151.
NB. Alzo het geen vervolgens geannoteerd is te weinig van belang is kan daar van berigt gevonden worden hier agter te zijner plaatse.
1645
Op huden wesende den sestienden dach van April sestien hondert vijfenveertich wesende Paschae ??? nae de Predikatie heeft onsen Leeraer Stoffel Philipse versocht de Broederen wadt bij den anderen te bliuen dwelck geschiede ende geproponeert ofte voorgeslagen voor alle de Broederen / ofte sij lieden niet met hem voor goet en hielden om een outste te onbieden om met den anderen eenicheijt te houden aengaende het Auontmael naer welcke propositie is een stemmelick geresolueert ende wast gestelt Tonis Cornelisse te ontbieden van Sircsee tegen sondach wesende den 30 April des selleujaers actum geresolueert in onse kerckelicke vergaderinge in het Oudorp ten huijse en op den solder van Leunis Coninck gelegen in het eijlant van Westvoorne geseijt Goedereede aldus geteeckent actum als bouen??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? 1645
[voorslag om Avondmaal te houden en daar toe Tonis Cornelisze te ontbieden]
Tonis Cornelisse onverwacht komende op den 22 April waer ouer de voorgaende Resolutie is verandert ende wtgestelt tot op den 21 Meij des selleuen jaers om als dan met den anderen des Heeren Heijlige Ordonantie des auontmaels te gebruijcken ende bij Teunis Cornelisse voorgedragen / soo daer jmant was die tegen den anderen wat hadden wtstaende dat sij lieden t selleue souden slechten is vorder geproponeert ende voorgeslagen ofte de Broederen niet voor goet en vonden dan op die selleue tijt een verkiesinge te doen van een ofte twee leeraren alsoo daer een van de twee leeraren ouerleeft is genamt Jan Gisbrechse ende daer noch bij te stellen noch een ofte twee diaconen dienaren waer deur de gemeente soude gedient werden ende vorder alle de broederen belast om op dien dach te kompareren om dan met den anderen met Godes hulpe eendrachtelick de verkiesinge te doen verlopen dat God in dijt goede werck met sijnen H: Geest ons sal bij wonen ende de welck daer toe verkoren mogen werden het met goede kristelicke ordere sullen voltrecken aldus geresolueert in onse kerckelicke vergaderinge in het Oudorp desen 23 April 1645 nae de predekatie ende geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole??
[Tonis Cornelisze komt onverwagts dog word daarom ???t Avondmaal later gesteld.]??
[voor berigt om een of twee leeraars en Diaconen te verkiesen]
Op huijden wesende den 21 Meij xvj C vijf en veertich is Teunis Cornelisse van Sircsee gekomen volgens de voorgaende resolutie ende onse gemeente bedient met des Heeren Woort ende sijne Heijlige ordonantien tot geselschap bij hem hebbende Adriaen Tack ende voor den middach bevesticht met den doop Aren Clase Boogh met sijn lieue huijsvrouwe Aerjaentge Willems ende naer de middach onse gemeente bedient met de H: ordonantie des Auont maels ende sijn gekompareert dese naer volgende Broederen ende Susteren??
Stoffel Philipse onsen Leeraer, ende Claes Clase / Cornelis Tijse Carre, Adriaen Gisbrechse Wagemaker ??? Dimmen Cornelisse Houteschee ??? Tijs Cornelisse Carre / Willem Pauwelse // Daniel Jacobs Troost // Barent Clase / Teunis Cole // Maerten Cornelisse, Aren Clase Boogh
apsente??
Jan Einoutse van huijs wesende ende Crijn de Molenaer sieckelend wesende ??? Adriaen Roelse ende Jop Clase van huijs wesende
Presente vrouwen
Saertge van Rande wesende de huijsvrou van Stoffel Philipse / Jannettge Philips weduwe, Maetge Teune wesende de huijsvrou van Claes Clase / Maertijntge Willems weduwe // Maritge Steuens vrou van Barent Clase // Angeniete Tonus weduwe // Lijsbet Teunis noch vrijster, Geertrudt Jacobs weduwe // Pietertge Pieters noch vrijster // Dimmettge Arens weduwe, Clijntge Roels noch vrijster // Neeltge in thuijsje vrou van Marijnis Janse // Neeltge Crijns weduwe, Annettge Geerets vrijster // Claertge Willems vrou van Leunis Coninck // Aerjaen Philips weduwe // Grietge Tijs vrou van Dimmen Cornelis, Marettge Cornelis vrou van Willem Pauwels, Marijttge Rokes vrouw van Cornelis Coninck, Claertge Hollaers vrou van Aren Gisbrechs, Pietertge Claes vrijster // Marettge Abels vrijster // Cornelie Roels vrijster // Josijntge Jans vrou van Troost // Tannettge de vrou van Jop Clase // Aeriaentge Gisbrechs weduwe, Geertge Jacobs vrou van Aren Roelse ??? Aeriaentge Willems vrou van Aren Clase Boogh
Absente vrouwen
Neeltge Pauweles in de craem wesende vrou van Tijs Cornelisse, Pieternellettge Delleuers weduwe
[Teunis Cornelis van Zierikzee Doopt en houd Avondmaal]
Op den selleuen dach wesende den 21 Meij 1645 naer de leste Predekatie is geproponeert bij Stoffel Philipse onsen leeraer present Tonis Cornelisse ende Adriaen Tack ende alle onse broederen als doen vergaedert wesende ofte sij lieden noch persisteert de bij de voorgaende Resolutie genomen op den 22 aprijl des selleuen Jaers om te verkiesen een ofte twee leeraren / op welcke proposijtie ende Resolutie is wat veranderin(g) in gebracht te weten dat men sal verkiesen twee diaken dienaren ende dan daer nae uit die twee diaken dienaren een te verkiesen om het Woort Godes beneffens Stoffel Philipse te predeken ofte leeren tot welcke leerampt ende deaken is verkoren Leunis Cole ende tot het ander deaken ampt is verkoren Barent Clase de Heere des hemels wil segen daer toe geuen ende hare personen met den Heijligen Geest verstercken ende bequaem maken tot het uitvoeren van de voorgenoemde ampten aldus geresolueert in onse kerckelicke vergaederinge in het Oudorp datum als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole?? ?? ?? ?? ?? ?? ??
[Propsijtie]
[Leunis Cole word tot Leeraar en Barent Claase tot Diacon verkooren]
1645
Op sondach wesende den xvden October xvj C vijfenveertich is nae de Predekatie is bij onsen leeraer Stoffel Philipse geproponeert ende voorgedragen de broederen present, Leunis Cole / Dimmen Cornelis, Claes Clase / Cornelis Tijsse // Tijs Cornelijs, Aren Gijsbrechs, Aren Roelse // Maerten Cornelisse, Aren Clase Booch // ofte alle de broederen met?? hem voor goet en hielden om tegen sondach wesende den 29 October des selleuen maendts een outste te ontbieden om als dan met den anderen eenicheijt oft des Heeren Heijlige ordonantie te gebrucken ofte houden alsoo voor desen het selleue werde voor goet bevonden twee maelen des Jaers de selleue te houden wert eenpaerlick bij alle de Broederen toegestaen ende voor goet gevonden Tonis Cornelisse van Sircsee te beschrijuen alsoo den winter naerdert ende hij de naeste is apsent Barent Claes, Jop Clase / Willem Pauwels / Jan Eijnoutse, Daniel Troost, Crijn de Molenaer / wert belast alle de apsenten, ende vrouwen aen te seggen dese Resolutie actum geresolueert in onse kerckelicke vergaderijnge in het Oudorp datum als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Voorslaeg om een outste te beschrijuen]?? ??
Op welcke Resolutie is datelick geschreuen ende den brief door onsen broeder Aren Roelse bestelt wtwijsende de coepie hier aen volgende
Door Godts genade den xv October 1645 in Goedereede
De dienaren ende Broederen alhier wenschen onse mede dienaeren ende Broederen tot Sircsee veel genade vrede ende salicheijt van God onsen Hemelschen Vader door onsen Heer Jesum Christum tot eene vriendelicke groetenisse amen
De oorsaeck van ons schriuens dient tot desen eijnde dat wij op u lieden versoecke ons de vrientschap te willen doen end sende ons uwen dienaer Teunis Cornelisse om ons te bedienen met des Heeren Heijlige ordonantien op den 29 October toekomende / wesende sondach acht dagen waer toe wij vertrouwen dat hij hem goetwillich toe sal laten vinden / edoch ofte het u l oft hem op dien dach niet gelegen en quame belieft dan een anderen daer toe te ramen hoe eerder hoe aengenamer alsoo wij den wijnter seer sijn nakende versoeckende hier op met den breinger deses antwoort dijto soo het doenlick is op dat wij ons op de komste mogen prepareren hier mede endegende ende bevelen u l altesamen inde beschermijnge des alderhoogsten die u O(nse) schilt ende grooten loon wil sijn / onder staet O(nse) swacke ende onwaerd(ig)e dienaeren ende broederen?? ?? ?? ?? ?? ??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Stoffel Philijpse
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Barent Clase
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??1645??
[beschrijuen te Teunis Cornelisse van Sircsee]
1645
Op we(l]cke voorgaende schriuens is Tonis Cornelisse gekomen mede breingende tot geselchap Giliamme van Sluijs op den 28 October ende sanderen daechs wesende sondach den 29 dijto ons bedient met des Heeren Woort ende sijne Heijlige ordonantie des auvontmaelts ende sijn gekompareert al dese naer volgende personen als volcht te weten Stoffel Philipse onsen leeraer / Barent Clase / Dimmen Cornelisse / Claes Clase, Cornelis Tijsse // Willem Pauwelse // Daniel Troost // Aren Roelse // Aren Gisbrechse, Maerten Cornelisse // Jop Claese // Aren Clase // Leunis Cole / absent Crijn de Molenaer
Ende sijn noch gekompareert dese naer genoemde vrouwen Saertge van Rande vrou van Stoffel Philips, Maricie Steuens vrou van Barent Clase, Jannettge Philips weduwe, Maertijntge Wijllems weduwe, Maettge Teune vrou van Claes Clase, Angeniete Tonis weduwe // Lijsbet Tonisdr, Geertruijt Jacobs weduwe // Pietertge Pieters vrijster // Dimmettgen Arens weduwe // Clijntge Roels vrijster // Annettge Geerrets vrijster // Neeltge?? Cornelis vrou van Marijnis Janse ??? Neeltge Crijns weduwe // Claertge Willems vrou van Leunis Coninck ??? Aerjaen Philips weduwe // Grietge Tijs vrou van Dimmen Cornelisse // Marittge Rokes vrou van Cornelis Coninck // Neeltge Paulus vrou van Tijs Cornelis // Claertge Hollaers vrou van Aren Gisbrechse // Josijntge Jans vrou van Daniel Troost // Tannettge de vrou van Jop Clase // Aeriaentge Gisbrechts weduwe // Pieternellettge Delleuers weduwe
Apsente vrouwen
Marittge Cornelis in de kraem wesende, Geertge Jacobs in de craem wesende, Pietertge Claes vrijster // Marettge Abels vrijster // Aerjaentge Willems niet wel wesende, aldus gedaen in onse kerckelicke vergaderinge desen 29 October 1645 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??1645
[Tonis Cornelisze Houd Avondmaal]??
1646
Op sondach wesende den 3 Junij 1646 naer de predicatie heeft onsen Broeder ende dienaer Stoffel Philipse de Broederen voorgedragen present Leunis Cole // Barent Clase // Dimmen Cornelisse // Claes Clase, Cornelis Tijsse // Aren Gijsbrechse // Crijn de Molenaer // Daniel Jacobs // Jop Clase // Maerte Cornelisse ende Aren Clase ??? ofte alle de Broederen niet voor goet en hielden een outste te ontbieden om met den anderen gesamentlick des Heeren Heijlige ordonnantie te houden aen gaende het auontmael is eenstemmich bij alle de presenten toe gestaen ende was gestelt dat men met den eersten een Outste sal ontbieden ende vorder bij Stoffel voorgeslagen wie dat men nu wel best ontbieden sal alsoo Teunis Cornelisse nu ouerleeft is de welcke wij voor desen wel meest ende lichtst plachten te krigen is het selleue bij alle gestelt in handen Stoffel Phijlipse // Leunis Cole / ende Barent Clase om de beschriuunge van een outste te bevorderen de welcke sij best konnen bekomen met den eersten aldus geresolueert in onse kerckelicke vergaderijnge datum als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Resolutie een outste te beschrijuen]
Soo is op den voornoemden dijto achtermiddaechs ten huijse van Stoffel Philipjes bij de drie dienaren goet geuonden om op den 24 Junij wesende Sint Jan Mels Gijsbrecse te beschriuen het welcke is vervolcht ende Barent Clase datelick den brief mede gegeuen luidende als volcht actum geteeckent desen 3 Junij 1646
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
Wij dienaren ende broederen der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede-dienaren ende broederen der gemeente Godts tot Dordrecht genade vrede van God onsen Hemelschen Vader door Jesum Christum tot een vriendelicke groetenisse amen
Ons schriuens en is tot geenen anderen eijnde dienende dan dat wij op onse dienaren ende broeders voornoempt vriendelicke versoecke dat se ons belieuen te senden haren Outste ende dienaer Mels Gisbrechse om ons te bedienen met des H: Woort ende sijn Heijlige Ordonantie op sondach wesende den 24 Junij toekomende Sint Jans dach die wij vetrouwen dat hem daer toe gewillich sal laten vinden al hoe wel wij voor desen t selue noch eens hebben versocht ende ons van u l afgeslagen ende ons wijsende aen Teunis Cornelisse alsoo hij doende naest was maar also die nu op den 11 April in den Heere is gerustet u l wel bekent ende gij ons nu de naeste sijt ten aensien van uwen outsten / vertrouwende daerom dat ie ons door gestadich aenhouden met de arme weduwe sult helpen / ende off het u l ofte Mels Gijsbrechse op den voornoemden dach niet gelegen en quame / belieft dan daer eenen anderen dach tot te ramen en hoe eer hoe het ons aengenamer sal sijn / belieft het ons met den eersten te laten weten door Job Huijbrechs tot Rotterdam op dat wij t selleue wat van te voren mogen weten om alsoo onsen vrient Barent Clase met een schip te senden alsoo uwe schippers tot Dordrecht op ons vaerwater niet wel bekent en sijn waer op wij ons sullen verlaten hier mede eijndegende ende bevelen u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten die u l schult ende grooten loon wil sijn wt Goedereede metter haest desen 3 Junij 1646 onder staet u l swacke ende onwaerdige dienaers ende broederen in Crijsto Stoffel Philipse ??? Barent Clase, Leunis Cole
[Mels Gisbrecse beschreuen]
Tot antwoort op het voorgaende schrijuens bekomen als volcht / aen de dienaren der gemeente G: G: tot Goedereede in Dordrecht den ii Junij 1646????
Seer waerde vrunden den Dienaren der G: G: tot Goedereede v O samt alle duwe haer welgaen en gesontheijt sij wij als God sij lof donse verhopende // wijder gelieft te wete dat u l schriuens wegen v O gemeente aldaer mij wel geworde ende op gisteren onse B:r in mijn apsentie vertoont ende voorgelesen is alsoo ick onwaerde op gisteren de vrienden van Schoonhouen met den euangelijo waer bedienen soo heb ick verstaen dat se u O versoeck ingewillicht en toegestaen hebben maar mijne komste en sal niet wel op den 24 sijnde Sint Jan konnen sijn alsoo dan elders sal moeten wesen maer soot God belieft ick (no)ch leue ende niet merckelicx ter belet in de wege koemt soo ist voorgenomen 8 dagen daer nae sijnde den 1 Julij te komen waer nae gij u l hebt te reguleren de goede God wil ons daer toe waardich ende bequaem toe maken Amen ende niet anders voor desen blift nae vriendelicke groete samt alle duwe in de H: goede Gods bevolen onder stont u E dienstwilligen vrundt ende S B:r in Cristo onwaerdich Mels Gisbrecse aldus gekolasioneert en tegen het prinsepael ouersien waer mede dijt is ackorderende geteecken(t) desen 14 Julij 1646
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[antwoorde Mels Gisbrechse]
1646
Mels Gisbrechse den dach van komen weder verleingt acht dagen alsoo hij egter ordonarijs belet heeft gekregen en geleijt op den 8 Julij 1646 des anderen maents op welcken dach wesende den 7 Julij is Mels Gisbrechse met Barent Clase tot Goedereede gekomen tot geselschap mede breingende een Jonckman genaemt Aert Jochemse ende heeft ons op den 8 Julij 1646 te weten Mels Gisbrechse voor de noene in het Oudorp bedient met des Heeren Woort ende de Heijlige ordonantie des doops ende daer mede bevesticht Eijnout Philipse // Couwenburch Willems ende sijn huijsvrouwe Lijsbet Claes ende nae de noene heeft ons Mels Gisbrechse bedient met de Heijlige ordonantie des auontmaels ende sijn gekompareert dese naer vollegende personen
Stoffel Philipse, onsen leeraer // Barent Clase // Leunis Cole // Claes Clase // Jan Eijnoutse // Cornelis Tijsse Carre // Aren Gijsbrechse Wagemaker // Tijs Cornelijs Carre // Dimmen Houteschee // Willem Pauls, Jop Clase Verhouf // Crijn Leenderts Molenaer // Daniel Troost // Maerten Cornelise?? // Aren Clase Boogh // Eijnout Philips, Coomburch Willemse Block // Claes Arens Ruijh wonende ter Goes
Absenten
Arent Roelse vtrocken metter woon ter Goes
Comparerende vrouwen
Saertge van Rande vrou van Stoffel Philips, Maricje Steuens vrou van Barent Claes, Jannittge Philips weduwe // Martijntge Willems weduwe // Maetge Teune vrou van Claes Clase // Angeniete Tonis weduwe, Dimmettge Arens weduwe // Lijsbet Tonis vrijster // Geertrudt Jacobs weduwe // Pietertge Pieters vrijster // Clintge Roels vrijster, Pietertge Claes vrijster // Marettgen Abels vrijster // Maerijttge Cornelijs vrou van Willem Pauwelse // Neeltge Marijns // Neeltge Crijns weduwe // Claertge Willems vrou van Lonis Coninck // Aeriaen Philips weduwe, Grietge Tijs vrou va(n) Dimmen Cornelijs // Marijttge Rokes vrou van Cornelis Coninck, Neeltge Pauweles vrou van Tijs Cornelijsse, Claertge Hollaers vrou van Aren Gisbrechs, Cornelia Roels vrijster // Josijntge Jans vrou (van) Daniel Troost // Tannettge de vrou van Jop Cl(ase), Aeriaentge Gisbrechs weduwe // Pieternellettge Delleuers weduwe // Aerjaentge Willems vrou van Aren Clase // Lijsbet Claes vrou van Coomburch Willemse // Jacomintge Jans vrou van Claes Ruijh wonende ter Goes
Absente vrouwen
Geertge Jacobs vertrocken metter woon ter Goes, Annettge Geerets ouerleeft den 19 April 1646 is donderdach ochtens ontrent ten 2 uren de Heere Wil haer Ziele in sijn genadige bescherminge nemen ende de onse hier naer alse tot den lichame sal gescheijden sijn amen Aldus geregistreert op den 8 Julij 1646 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole?? ??
[Mels Gisbrechse gekomen]
[Doopt en houd Avondmaal]??
Lisbet Roelants Jonge dochter woon(n)achtich binnen der Stede Goedereede heeft versocht aen onsen leeraer Stoffel Philipse om deur den doop in de gemeente ingelift te mogen werden is bij Stoffel?? de broed(er)en voor gedragen de welcke hebben verstaen dat men haer sal een ac(h)te geuen om te gaen ter plaetse daer volle bedieninge sal geschieden om aldaer deur den doop in onse gemeente ingelift te mogen werden ouer sulcx werden onse dienaren geautorijseert om haer een acte te geuen het welcke bij ons voor goet sal werden aengenomen aldus geresolueert ende geregistreert in onse kerckelicke vergaderijnge ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[17 Febr. 1647 Lijsbet Roels versocht bij de gemeente te comen]
1647
Wij ondergeschreuen Dienaren van de geme(en)te Godts tot Goeree wenschen onse mede Broeders in Cristo de dienaren der gemeente Godts tot Reijnisse de genade des Heeren Jesu Cristij ende de liefde Godts ende gemeenschap des Heijligen Geedts tot een vriendelicke groetenisse amen
Onse broeders voornoemt sullen belieuen te weten dat Lijsbet Roelants Jonge dochter geboren ende woonachtig tot Goeree aen ons heeft versocht om met de gemeente te vereenigen nae de instemminge Jesu Chrijstij midtgaders nae de leeringe ende exempelen der apostelen haer met belijdenisse der sonden ende bekentenisse des geloofs tot den doop te begeuen daerom hebben wij haer versoeck op den 17 febrewarij 1647 nae de predekatie de broeders voor gedragen de welcke tselleue wolkomentlick hebben gekonsenteert alsoo wij haer voor een eerbare dochter houde die van haer joncheijt aen tot het gehoor van Godts Woort is gekomen in onse vergaderinge alsoo wij nu met den eersten noch geen volle bedieninge en hebben in onse gemeente versoeckende daerom op u l vriendelick dat se bij uwe gemeente mach gevordert werden en midlertijt God almachtich biddende dat hij door sijn genade de saeck soo wil se(ne)genen gelick als in wtwendich met wat er sal gedoopt werden dat se alsoo inwendich van Cristo met den H: G: ende wier gedoopt wert om alsoo haer sonden deur den doop in den doot Cristij begrauen ende in een nieu wesen des leuens opgestaen sijnde te wandelen gelick als haer beropinge betaemt tot salicheijt van haer diere gekochte siele dijt doende et toorkonde geteeckent desen 26 febrewarij 1647 lager staet u l swacke ende onwaerdige dienaren ende broeders in Crijstij Stoffel Philips, Barent Clase / Leunis Cole antwoorde volgende????
[attestatie Lijsbet Roels om bij de gemeente te komen]
Wij ondergesz Dienaren der Gemeente Godts tot Reinisse wenschen onse broederen der G: G: tot Goeree geluck en salicheijt
Seer beminde broeders in Christo wij hebben u l schriuen ontfangen daer uijt wij vstaen hebben het versoeck van u l aen ons dat wij Lijsbet Roelants jonge dr tot Goeree woonachtig die u l wel bekent is dat wij haer begeren souden vervullen // soo heb(ben) wij op u l schriuen het gene dat sij op ons vsocht heeft aen haer acten vervullen of bevestigen dat is dijt, aen haer gebruijckt is den Cristelicken doop op haer belidinge ende naer haer eijgen begeren ende hebben haer der halleuen naer gebruick der Cristelicke eenicheijt aengenomen voor onse Suster in Cristo, soo rekommandeere wij u l die selleue oock alsoo aan te nemen ende haer waer te nemen naer den aert der liefden als een teere rancke aen den wijnstock Jesu Cristij, die daer Jonck is in het gelooue ende ouer sulcx moet met melck gevoet werden ende geen stercke spise gelick als men siet aen de jonge kinderen op dat sij mach wassen in t gelooue in de liefde tot die mate des volcomen Jesu Cristij seer beminde Broeders in Cristo al ist dat wij u l alsoo een weinich vermaent hebben wij hebben die hope ende het vertrouwen tot u l als dat gij veel beter ende volcomender sult doen als wij u l aen gewesen hebbe naer dien dat gij daer in soo wij verhopen en in bevest sijt dat gij daer in ouervloedelick van Godt geleert sijt / hier mede sluten wij onse reden ende wenschen onse lieue Broeders der Gemeente Godts tot Goeree de genade ons Heeren Jesu Crijstij ende de liefde Godts ende die gemeenschap der Heijligen tot een groetenisse daer toe seggen wij amen geschreuen metter haest wt Reijnisse op den 10 Maerte 1647 ende onderteeckent van Ue demoedige schuldenaren in Crijsto Jan Aelwijnse Letwech lager stont Pieter Arense Braber aldus gekopieert ende gekalotijneert en tegen het prijnsepael ouersien waer mede dijt is accorderende geteeckent 14 Maert
[antwoorde op de attestatie]
[Lijsbet Roels is gedoopt]
1647
Op huden wesen(de) sondach den 7 April 1647 is voor onse gemeente die men noemt de doops gesinde in de predekatie in het Oudorp ten huijse van Leunis Coninck daer men ordonarijs onse vergaderinge sijn houdende nae de drie proclematien in den heijligen echten staet bevesticht Cornelis Leenderse Torman wonende op een Bleijckerie bij Sircsee Joncman met Lijsbet Roelants onse Suster in den Heere Jonge dochter gebore ende wonachtich der stede Goedereede den God des Hemels gebenedie haer te samen ende segene haer op dat se in alle deuchden meugen opgequeert werden ende sijn vertrocken metter woon op de voornoemde Bleijckerie aldus gestelt in onse kerckelicke register datum den 7 April 1647 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Lijsbet in thoulick bevesticht]
[Lijsbet Roelands Trout met Corn: Leendertsz Torman]
Attestatie Dingettge Adams
Eere sij God in den oppersten ende vrede op der aerden ende den menschen een goeden wille laat
Wij ondergeschreuen wenschen de broederen der gemeente tot Goeree en eijlande veel genade en vrede van God den Vader voor een groetenisse: vorder weet Stoffel Philipse dat Dingettge Adams bij u l is komen wonen en begeert een aenwijs aen u l dat wij niet konnen weijgeren ouer sulcx dat sij een suster bij onse gemeente geworden is ende haer kristelick gedragen heeft naer die kennisse die wij daer van hebben dus doet soo veel en neempt wat acht op haer altijt tot goet vermanende ende behulpelick sijnde niet meer dan sijt den almachtigen beuolen met u huijsvrouwe ende u l mede dienaren datum tot Brouwers hauen desen 9 Junij 1647 ende onderteeckent bij Jan Janse van Eijderst u l dienaer lager stont dijt is merck gestelt bij mijn mede dienaer Jan Janse geregistreert desen 11 Junius 1647 en geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[attestatie Dingettge Adams]
[Dingetje Adams attestatie van Brouwershaven]
1647
Op den 28 Junij 1647 nae de Predekatie heeft Stoffel Philipse de Broederen bij den anderen gehouden ende voor geslagen of te de Broeders niet met voor goet en vonden een outste te beschriuen ende wanneer verstaen werde dat men sulcks souden doen om eenicheijt met den anderen (te) houden Wie dat men dan best souden konnen krijgen soo is eenstemmich verstaen om Pieter Janse Mooijert te ontbieden ouer sulcx Leunis Cornelisse Cole gelast ende geautorijseert om met comissij te gaen nae Leye om te sien Pieter Janse daer toe te bewegen om op den 14 Julij 1647 bij ons bedieninge te doen wert belast de (dienaren) de comissij gereet te maken met den eersten aldus gestelt in ons kerckelick register datum als bouen en geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Resolutie een outste te beschrijuen]
Comissij aenvolgende
Wij dienaren der gemeente Godts tot Goederee wenschen onsen mede dienaer ende?? Broeder in Cristo Pieter Janse Moijert genade en vrede
Onsen Broeder voornoemt sal belieuen te weten dat wij hier tot hem sende onsen broeder ende mede dienaer Leunis Cornelisse Cole om vrundelick op u l te versoecken om ons te komen bedienen met des Heeren Woort ende sijne Heijlige ordonnantie op den 14 Julij 1647 naest komende wesende sondach ofte op alsulcken dach alst u best gelegen koemt gij kent het met onsen broeder ouerleggen vertrouwende dat u l ons dat niet en sult weijgeren om met u l presentie te vnieuwen de oude vrientschap wij sullen u l antwoort met desen verwachtende eijndegende en sijt met u l huijsvrouwe ende kinderen van ons hertelick gegroet met den vrede des Heeren??
In Goeree desen 30 Junij 1647 lager stont Stoffel Philijpse Cole ende Barent Clase al dus gekalotioneert en tegen het prijnsepael ouersien waer mede dijt is accorderende en geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[beschrijvinge om Moijert]
[Pieter Janse Moojert word tot de H. Bediening beschreven.]
Op welcke schrijuens is dese antwoort gevolcht??
1647
Jans dede Adij 12 Julij 1647 in Leijde
Seer waerde in Cristo / en mede dienaers inden dienst des Heeren sijn der gemeent(e) Stoffel Philips neffens de andere tot Goeree salicheijt door Jesum Cristum amen / vorder aen u l vrundelick versoeck om u l te komen bedienen ick bij prouisije met onsen lieuen vrient Leunis Cornelis gestelt op den u deser maent beuinde dat ick op dien tijt niet komen en kan sondere andere te verkorten soo dient desen dat ick niet eerder mach komen als acht dagen daer naer soude sijn den 4 Augustij ist mogelick noch acht dagen later dat ick u l wel 8 ofte 10 dagen te voren wil laten weten / maar alsoot dan just int voornaemst vanden oost sal sijn / soo versoecke dat u l mij ten eersten gelieft te schrijuen ofte gij lieden dat niet lieuer later wilt hebben dat den oost meest ouer is ofte op dit tijt / en indien u l Imant konde bekomen in mijn plaets voor den oost ende u soo best soude geuallen sal mij lief sijn doch anders wil ick u oock niet weijgeren nae mijn geringh vermogen om de oude ende goede vrientschap te onderhouden tijs mij leet dat ic die bestemde tijt niet komen kan bijd ic dat u l ten besten wilt nemen u kan t niet gebeteren ick sal ten aldereersten antwoort verwachten alles den Heere gelieuende in wiens genade beuolen blijft ende sijt alle vriendelick gegroet oock onse oude moeder Jannettge Philips God sij met u allen amen was onderteijckent bij Pieter Janse Moijert inder haest gekalosineert en geregistreert in ons kerckelick register desen 16 Julij ende de broederen voorgelesen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[verleijngen van tijt bij Moijert]
[P. J. Moojert stelt zijn komst uit]
Hier op is weder dijt schrijuens gevocht
Waerde ende in God beminde broeder in Cristo Pieter Janse Moijert u l also ons seluen gewenst den Godlicken segen aen siel ende lichaem
De brief van den 12 Julij is bij ons ontfangen ende tot den inhout verstaen dat gij niet eerder en kent komen als op den 4 Augustij ofte acht dagen later het welcke ons niet wel gele(g)en soude komen om den oost / soo is het sulcx dat wij op u l versoeck dat gij belieft te komen op den 4 Augustij om ons te bedienen met des H: H: Woort ende sijne H: ordonantie het welcke wij meene dat noch voor den oost sal wesen ende oft het geuiele datter eenige verhinderijnge bij u l quame dat het niet en mochte geschiede / belieft dan te komen op den 8 Sebtember wesende sondach niet meer op dijt pas dan verwachtende antwoort en sijt met u l familij seer van ons gegroet ende den almachtigen Godt in sijn genadige bescherminge bevolen wt Goedereede desen 20 Julij 1647 lager staet u l onwaerdige ende swacke broederen ende dienaren in Crijsto Stoffel Philipse Barent Clase ende Leunis Cole / op dijt schrijuens is dese antwoort gevolcht
[meerder aen schrijuinge aen Moijert]
[P. J. Moojert word weder aan geschreven]
Lof sij God altijt bouen al adij den 25 Julij 1647 wt Amsterdam
Seer waerde en beminde in Crijsto Stoffel Philipsse neffens u l mede dienaren tsamen salicheijt door Jesum Crijstum amen u l aengenaemen van den 20 deser is mij wel geworden door mijne huijsvrouwe an mij tot Amsterdam daer ick tegenwoordich noch ben / vorder dient voor antwoort dat ick sal schicken soo veel doenlick is om soo het den Heere belieft tot tegen den 4 Augustij tot u te komen haddet selfs liefst voor den oost wort anders laet in t jaer als ick t noch heel vast kan weten oft op die tijt vast kan gaen voor dat ic weder te huijs kome belieft te laten weten indien het langer als tot den 4 Augustij tot naer den oost op u l gestelden tijt van den 8 Sebt. moet vertrecken soo sal ic u l in t midden van de naeste weke naerder antwoort stueren alles soot den Heere belieft in wiens genade naer vriendelicke groetenisse beuolen blijft van u l dienaer Pieter Janse Moijert
Ick late u noch weten of u l belieuen sal een schuijt te senden tot Rotterdam om ons in te nemen ofte dat wij ouer lant sullen komen of mogelick ist deur Rotterdam doorgaens wel gelegentheijt van schuijten dat ick niet en weet ick voor t naeste te schepen heen te gaen
[antwoort Moijert]
[P. J. Moojert beloovt te komen.]
1647
Goede vrient Stoffel Philipse ic meijne Pieter Janse morgen met een schuijt te schrijuen dat hij maect vrijdach bij ons te wesen om dat hij saterdach met die schuijt dije u l selleuer sult senden naer Goeree mach reijsen alles soot den Heere toe laet dies weest God bevolen onder staet Machiel Machielse
[Machiel Machielse schrijuen]
Pieter Janse is op den 3 Augustij vervolgens het aenschrijuen gekomen met Jan Gerrits de welcke wij daer expres om afgesonden hadde tot geselschap mede breijngende sijn lieue huijsvrouwe Suijsannettge Moijers ende ons bedient met des Heeren Woort ende sijne Heijlige ordonantie des auontmaels op sondach wesende den 4 Augustij 1647 ende sijn gekompareert dese naervolgende personen te weten??
Stoffel Philipse // Barent Clase // Leunis Cole, Claes Clase?? // Dimmen Houteschee // Cornelis Tijse Carre // Tijs Cornelis Carre // Willem Pauwelse // Jan Eijnoutse // Aren Gisbrechse // Maerte Kornelisse // Aren Clase Boogh // Eijnout Phijlipse // Coomburch Willemse Block // Jop Clase, Claes Ruijch van der Goes
Apsente mannen
Crijn Leenderse Molenaer en Daniel Jacobse Troost
Sijn gekompareerte dese naervolgende vrouwen
Saertge van Rande vrou van Stoffel Philipse, Marictge Steuens?? vrou van Barent Clase, Jannitge Philips weduwe // Martijntge Willems weduwe // Dimmettgen Arens weduwe // Angeniete Tonis weduwe // Aerjaentge Gisbrechs weduwe // Geertrut Jacobs weduwe // Neeltge Crijns weduwe // Aerjaen Philips weduwe // Neeltge Pauwels vrou van Tijs Cornelijsse // Marijttge Cornelis vrou van Willem Pauwels // Lijsbet Claes vrou van Coomburch Block // Aerjaentge Willems vrou van Aren Clase // Grietge Tijs vrou van Dimmen Houteschee // Claertge Willems vrou van Leunis Coninck // Claertge Hollaers vrou van Aren Gisbrecse // Marijttge Rokus vrou van Cornelis Coninck // Neeltge in thuijsie van Marijnis Janse ??? Pieternellettge Delleuers weduwe // Pietertge Claes vrijster // Lijsbet Tonis vrijster // Marijttge Abels vrijster // Pietertge Pieters vrijster // Clintge Roels vrijster // Cornelija Roels vrijster // Toontge Imans vrijster, Dingettgen Adams vrijster // Jacomintge Jans vrou van Claes Ruijch wonende ter Goes
Apsente vrouwen
Tannettge Jop Clases vertrocken metter wone tot Rotterdam // Lisbet Roels vertrocke metter wone bij Sircsee // Matge Teune ouerleeft desen ?????? 1647 de Heere wil hare Siele neme in sijn bescherminge ende de onse als sij tot den lichame sal gescheijden wesen amen ??? aldus geregistreert in ons kerckelick register desen 5 Augustij 1647
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole?? ??
[Pieter Janse Moojert houd Avondmaal]
Op huijden den 22 Sebtember 1647 is in het Oudorp in de predekatie voor onse gemeente die men noemt de doops gesinte bij Stoffel Philipse onsen leeraer in den Heijlijgen Echten Staet bevesticht Claes Clase weduwenaer met Pieternellettge Delleuers weduwe wonende te samen in en bij het Oudorp alhier / onse lieue Heere vervulle haer lieden met sijne wijsheijt liefde genade ende vrede en datse heijlichlick ende Godtsalich lange te samen meugen leuen aldus gestelt in ons kerckelick register datum als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[trouwe Claes Clase met Pieternellette Deluere]
[Klaas Klaasse trout met Pieternelletje Delleners]
1648
Op den xxj Junij xvi C achtenveertich nae de Predekatie heeft onsen dienaer Stoffel Philipse met het goetvinden van de andere dienaren versocht dat alle de Broederen beliefde wat bij den anderen te blijuen ende voorgedragen present Leunis Cole, Barent Clase // Dimmen Cornelis // Claes Clase // Cornelis Tijse // Willem Pauwels // Maerten Cornelisse // Aren Claes Booch ofte alle de Broederen het niet mede met hem voor goet en vonden alsoo het nu in het prinsepaelste van den somer was om een outste te ontbieden ende dan alsoo gesaemmentlick met den anderen des Heeren Heijlige ordonantie aengaende het auontmael te houden / is gesaementlick ende eenstemmich verstaen ende geresolueert om met den eersten Oollaert Willeboortse te versoecken om den dienst voorgenoemt alhier te komen doen wert ouersulcx verstaen dat onse dienaren de beschriuinge sullen met den eersten doen actum in onse vergaderinge in het Oudorp op de ordonarijs vergaderplaets ende geregistreert in ons kerckelick register datum als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Resolutie soldert te beschrijuen]
Op welcke resolutie is dijt schrijuens gevolcht // door Godts genade den 17 Junij in Goeree anno 1648
Wij dienaren ende broederen der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede dienaren ende Broederen der gemeente Godts tot Vlissingen veel genade ende vrede van God onsen Hemelschen Vader door Jesum Christum tot een vriendelicke groetenisse amen
De oorsaeck van ons schriuens dient tot desen eijnde dat wij op u l versoecke ons de vrientschap te willen doen en sende ons uwen dienaer Oolaert Willeboortse om ons te bedienen met des Heeren Woort ende sijn H. Ordonantie op den 12 Julij toekomende wesende sondach veertien dagen waer toe wij vertrouwen dat hij hem gewillich toe sal laten vinden edoch ofte het u l ofte Oolaert op dien dagh niet gelegen en quame belieft een anderen daer toe te ramen hoe eer hoe aengenamer alsoo wij den oost seer sijn nakende versoeckende hier op Cijto antwoort soo het doenlick is op dat wij ons op u komste mogen prepareren hier mede beuelen u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten die u l schilt en grooten loon wil sijn en is onderteeckent de swacke ende onwaerde dienaren ende broederen Stoffel Philipse, Barent Clase, Leunis Cole ende tot opschrijft op desen brief / eersame discrete Oollaert Willeboortse koopman tot Vlissingen / op welcke schriuens is dese antwoort gevolcht
[beschrijuinge Oolaert van Vlissinge]
[Ollaart Willeboortse word van het Dienaarschap van Vlissingen versogt]
Tot opschrift op den volgen(de) brief
Aen Stoffel Philipse woont tot Goeree
In Vlissingen adij 8 Julij anno 1648
Waerde Br: ende mede dienaren in het werck des Heeren Stoffel Philipse salicheijt sij u en den uwen gewenst
Ons is wel ter hant gekomen u O. schriuens van dato 27 verleden waer bij u l versoeck om onsen mede dienaer ende outste Oollaert Willeboortse tot uwen dient te hebben tegen toekomende sondach wesende den 12 Julij deser maent welcke versoeck is op gisteren onse gemeinte kennelick gemaect die hun daer aen gedragen hebben soot onsen outste voren gemelt te rade dunct soo ist dat Oollaert Willeboortse u l versoeck toestaet ende meent de vrienden uijt liefde noch eens te komen besoecken ten ware door ongelegentheijt van Indispositie ofte quaet weder gelick nu dagelicx is / maer niet wettelicx inde wege komende hebt u l op de komste van onsen br:r ende outste te watten dat dient voor aduijs ende naer groetenisse van mij ende Oollaert Willeboortse blijft god beuolen onderstaet U L dienstwilligen broeder Gilles Antonisse Timmermans aldus gekalosioneert ende tegen het prijnsepael ouersien waer mede dijt is ackorderende en gestelt in ons kerckelick register desen 11 Julij 1648 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[antwoorde Vlijssinge]
[t Dienaarschap van Vlissingen besloot hem te senden]
Alsoo ochtends desen voorgenoemden brief is gekomen wesende saterdach den 11 dijto soo is Oolaert Willeboortse auonts daar aen volgende gekomen tot geselschap mede breingende Gilles Antonisse met sijn huijsvrou Maertge Piers / Cornelis Roelanse en Annitge Tonis ende des anderen daechs wesende sondach heeft ons Oollaert Willeboortse met des Heeren Woort ende sijne Heijlige ordonantie des auontmaelts bedient voor den middach ende sijn gekompareert dese naervolgende personen // Jilles Antonisse // Cornelijs Roelans, Stoffel Philipse // Barent Clase // Leunis Cole // Dimmen Cornelis // Claes Clase // Aren Gisbrechs // Tijs Cornelise // Willem Pauwels, Eijnout Philips // Maerten Cornelisse, Aren Clase // absente mannen Jan Eijnouts // Cornelis Tijse // Daniel Troost // en Crijn de Molenaer
Comparerende vrouwen
Maertge Pieters vrou van Jilles Antonisse, Annettge Tonis vrijster // Saertge van Rande vrou van Stoffel Philijps // Maricje Steuens // Maertijntge Willems // Neeltge Pauweles // Lisbet Claes // Claertge Willems, Grietge Tijs // Lisbet Tonis // Neeltge Crijns, Geertruijt Jacobs // Pietertge Pieters // Aeriaentge Gisbrechs // Aeriaentge Willems, Pieternellettge Delleuers // Claertge Hollaers // Neeltge in thuijsie // Pietertge Claes // Dimmettgen Arens // Clintge Roels // Angeniete Tonis // Cornelia Roels, Geertruijt Cornelis // wt het lant van Flackee // Pieter Philipse // Pieter Janse Dullaert ende Neeltge Huijge apsente vrouwen // Jannettge Philips // Aerjaen Philips ende Marijttge Abels vertrocke????
[Oollaart Willeboordse Houdt Avondm:]
Op den seluen dijto achtermiddaechs heeft Gilles Antonisse ons bedient met des Heeren Heijlige Woort ende sijne predekatie vol ent hebbende versochte Oollaert Willeboortse dat alle de Broederen wat bij den anderen beliefde te bliuen ende geproponeert ofte voorgeslagen oft alle de Broederen met hem niet voor goet en vonden dat men Stoffel Philipse soude verkiesen ende stellen in den vollen dienst om den doop ende auontmael te bedienen nae de instellinge Crijstij welcke nae eenige discoersen eenpaerlick is toegestaen ende Stoffel Philipse aengeseijt en versocht hem daer toe te laten bevestigen de welcke dat niet en kende doen maer het selleue in bedenicken gehouden is vorder Leunis Cornelis aengeseijt alsoo hij ouer lange is in den dienst gestelt om te predeken ofte proponeren neffens Stoffels Philipse dat hij behoorde met den eersten daer in voort te komen / tot antwoort bij den voornoemden Leunis Cornelisse daer op gegeuen sijn onbequaemheijt ende soo daer Imant van de andere Broederen hem bequaem kende die konde hem openbaren aldus geresolveert in onse kerckelicke vergaderinge in het Oudorp ende gestelt in ons kerckelick regijster desen 12 Julij 1648 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[achtermiddaechs ons bedient Jilles Tonisse]
[Gillis Antonisse predikt Namiddag]
[na de Predicatie word voorgeslagen Stoffel Philips in den vollen dienst te bevestigen]
[voorslach Stoffel tot een outste te maken]
[en Leunis Cole word vermaand zijn dienst als Leeraar eens te aanvaarden dog beide zijn als nog weigerig]
Op den xv Nouember xvj C achtenveertich we(sende) sondach is verschenen voor de Gemeente Godts die men noempt de doops gesinde wonende in Goedere(e) ende Oudorp ende eijlande van dien inde predekatie op het Oudorp ten huijse en solder daer Leunis Coninck nu woont daer men ordonnarijs de predekatie is doende Pieter Janse?? van den Blieck joncman onsen Broeder wonende in het dorp van de Plate ende Marijttge Abels dochter onse suster wonende alhier ter stede Goedereede om haer lieden te samen in den H: echten staet te laten bevestigen / soo is het sulcx datter tot noch toe alhier geen belettende redenen en sijn gekomen gelick bij de wettelicke acte van de proklematien is blijckende alhier vertoont // Soo sijn de voorgenoemde twee personen te weten Pieter Janse en Marijtgen Abels in onse vergaderinge voor de gemeente ende alle de toehoorders openbaer bij onsen dienaer Stoffel Philips in den H: echten staet bevesticht met alsulcke solemnoteijten gelick men aldaer gewoon is te doen / aldus gerijstreert ende gestelt in ons kerckkelick boeck om in tijden van noot het te konnen doen blicken ende geteeckent datum als bouen??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[trouwe Pieter Janse en Marijttge Abels]
[Pieter Janse trouwt met Marijtje Abels.]
Voor ons Cristiaen Damman ende Krijn de Zutter schepenen der stede Goedereede is verschenen Marijnis Janse met sijn huijsvrouwe Neeltge Cornelisdr inwoonders der voorsz stede beijde hun zinnen en verstant wel gebruickende soo wettelsz bleeck en verklaerden de selleue verschinders / dat sij luijden uijt eijgen beweginge met vrien wille en goede beradinge aenmerckende hunder beijder swacken ouderdom / sijnde sonder kinderen en afkomelingen en verureemt van alle hunne maetschappen en verder reden daer toe dienende hebben tsamen en elck int bijsonder gegeuen en geuen met dezen onwederropelick in vollen eijgendomme alle hunne goederen tsij geried en gelde goudt suluer huijsraet lind en wolle en andere roerende goederen midtsgaders gerechticheden en inschuldende onderdien oock den kustingh briefs recht / van de noch te onfangen kooppenningen / gesproten wt de verkoopinge van hun huijsje aen Jop Arentsz Backer en wes meer hun luijden toebehooren mach tegenwoordich hebbende en noch te verkrigen / niets wt behouden aen Stoffel Philipse Kole en Barent Clase ende Leunis Cornelis Cole / met hune mede Broederen en vergaderijnge genaemt de Mennisten in dees stede en lande van Goedereede, op bedinck duidelicken besproken dat daer tegen d??? selleue Stoffel Philipse, Barent Clase ende Leunis Cole met mede Broederen als voorsz / sullen gehouden sijn / dees verschinders ende geuers tsamen en elck bijsonderlick van nu voortaen te besorgen / geuen en doen hebben der selleuen geuers leuen lanck geduerende alle behoeften van eten drincken / huijsinge kleederen bedde decsel vier licht veffeninge en dienst en al wes de selleue voorsz geuers en verschinders in siecte ende gesontheijt van noode wesen sal invougen als oude eerlicke luijden toebehoort mijdtsgaders nae hun afsterven een eerlicke begraeffenisse waer op de selleue hebben gedaen en doen elck bijsonder volkomen afstant van alle hun recht en gerechticheijt / die sijl. tot en op de voorsz goederen of eenige van dien sijn hebbende die opdragende aen en ten behouve van de genoemde Stoffel, Barent en Leunis Cornelis met de hunne als voorsz / welcke Stoffel, Barent en Leunis tegenwoordich sijnde / ende vervangende oock hun mede Broeders voorsz de selleue giften soo als voorsz hebben aengenomen en verklaer die aen te nemen bij desen belouende daer ouer zijluiden d??? voornoemde verschinsters ende geuers te besorgen geuen en doen hebben hunluden sijn of haer onderhoudinge en dienst in alle behouften / soo lange dier geuers beijde of een van hunder leuen geduerende sal / en daer en teijnde de begraeffenisse even als voren verhaelt / daer toe de selleue Stoffel, Barent, Leunis voornt hier mede rechtelicken verbinden hunluden tsamen en elck hunder in bijsonder onderwerpende t bedwanck van allen recht en rechteren bij namen den Hove van Hollant oock t giselrecht van Voorne met duijdelicken afstant van alle wtnemingen en behulpen in rechte of daer buijten die hunluden hier tegens mochte behulpich sijn t sij t benefitium de duobus velpluribus reijs / soo men t noemt geuen de schuldenaren twee of meer in een schult sijnde / bij hunluden wel verstaen / of andere insonders de wtneminge der rechten die seggen geen algemene zonder voorgaende bijsonderen afstant te mogen bestaen / aldus gedaen en t bewerp of menu te deses in stede boeck nae ouersien en duijdelicke voorlesinge / bij deijgen handen van de verschinders geuers en aennemers voors / noemt mede onderteeckent ende dies ten orkonde soo voorsz / op t begeren van gemelde verschijnders geuers en aennemers alle dijt met ons schepenen voornoempt hantteijcken onder geschreuen den xviii Desember xvi C achtenveertich en is onderteeckent bij Corsjaen Damman en Krijn de Sutter schepenen ende lager stont mij tegenwoordich Leendert de Sutter / aldus gekalotioneert en tegen de kopie onder Stoffel berustende ouersien waer mede dese is accorderende ende gestelt alhier in ons kerckelick boeck ende geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Contrack Marijnis Janse de Vlaeminck]
[Marinus Janse de Vlamink en Neeltje Cornelis staan bi givte af alle hunne goederen aan de Gemeente mits onderhouden worden hun leven geduurende]??
Wtwijsende het contrack hier vuren gestelt is bij Marijnis Janse ende Neeltge Cornelis bij prouisie op rekeninge afstandt gedaen van de goederen hier aen volgende te weten voor eerst een kustinck brief sprekende op het huijs daer Jop Backerse tegenwoordich in woont groot een hondert vijftich gl waer van vijftich gl sal verschenen sijn kersdach xvj C xLix / ende vijftich gl kersdach xvj C L ende de resterende vijftich gl kersdach xvj C Lj is te samen de voorgenoemde hondert en vijftich gl dus al hier wtgetogen het capitael des briefs is in geheel?? -------------------------------------------------------?? f 1 C L Kor bij Marijnis Janse hier op ontfangen de vijftich gl verschene 1649 bij Marijnis Janse ontfangen de vijftich gl verschenen 1650 ende de resterende vijftich gl bij Marijnis Janse quijt gescholden aen Jannettge Mees dus hier mede de schult van den brief geroyeert ende vernieticht
54 ducaten a f 4: 15: 0 is -------------------------------- f 256: 10: 0 20 kiersen sa a f 6: 6: 0 is ------------------------------- f 126: 0: 0?? 15 pistoletten a f 8: 10: 0 is ---------------------------- f 127: 10: 0?? ??6 rosenobels a f 10: 10: 0 is ---------------------------- f 63: 0: 0?? ?? ??6 sulleuere duct 1 f 3: 3: 0 is --------------------------- f 18: 18: 0?? ??78 rijcxdaelders a f 2: 10: 0 is -------------------------- f 175: 0: 0?? ??1 Spaense mat a f 2: 8: 0 is ----------------------------- f 2: 8: 0
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??----------------
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??S?? 769: 6: 0
te licht 40 a?en?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? 40: 0: 0
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??------------
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? 729: 6?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????
Van dijt gelt bij Maricje 40 gl gehaelt tot de doot schult van Neeltge
[Marinus Jans de Vlamink en Neeltje Cornelis geven hun goederen over dog op intrest]
[dijt gelt gegeuen op Interest]??
[Marinus Janse haalt 40 GL tot de begravenis van Neeltje die drie dagen na ???t contract overlijd en Marinus drie jaar daarna]
Neeltge Cornelis ouerleeft den 21 Desember ochtens ontrent ten 2 uren de Heere wil haer Siele in sijn genadige bescherminge nemen ende de onse als wij soude mogen volgen amen Marijnis Janse man van Neeltge ouerleeft den 24 Sebt 1651 sondach wesende ontrent ochtens ten 11 uren Jannitge Philips ouerleeft den 22 Desember 1648 auonts wat ouer vier uren out wesende 89 jaren en twee ofte drie maenden ende bij testamente aen de gemeente gemaect de somme van twee hondert gl den God des Hemels wil haer in sijn genadige bescherminge nemen en t als wij souden mogen volgen
[Jannetje Philips overleden had de Gemeente gemaakt f: 200]??
Aren Clase Boogh gedaen op oblatie?? den 5 Desember 1646 de somme van -?? f 100: 0: 0 ontfangen het jaer interest 1647 ende 1648 / 1649 / 1650 / 1651 (aantekening is doorgestreept)
[Stoffel gerestutuweert den Interest]
Adriaen van der Goes gedaen op oblegatie den 5 Junij 1648 de somme van f 400: 0: 0 ontfangen den interest verschene den jare 1647 en 1648 en 1648 en 1650 / 1651 (aantekening is doorgestreept)??
[Stoffel gerestutuweert den Interest]
Marittge Abels gedaen op oblegatie den 25 Meij de somme van ??? f 200: 0: 0 ontfangen den interest verschene den jare met het capitael (aantekening is doorgestreept)
[afgeloste obligatie]
Mels Janse gedaen op oblegatie den ??? de somme van ??? f 600: 0: 0 ontfangen den interest verschene den jare 1649 / 1650 / 1652 (aantekening is doorgestreept)??
[afgelost aen Leunis Cole den 17 Junij 1652]
[aen Leunis Cole]
[bij Stoffel ontfangen]
Aren Clase Boogh gedaen op sijn saet bij subsidie wt de gemeente gehaelt dewelck hij belooft heeft weder te geuen van sijn saet 1649 de somme ??? f 50: 0: 0 dijt gelt bij Barent weder ontfangen ende aen Stoffel overgeuen ende verantwoort in rekeninge
Neeltge Jans gedaen op oblegatie den 4 Maert 1651 ??? f 700: 0: 0 loopt tegen 5 ten hondert ontfangen het jaer interest verschene den 4 Maert (dit alles doorgetreept)
Op een ander blat gestelt
1648
Copie waer van prinsepael berust onder Stoffel
Wij Adriaen Janse Mus, Cornelis Dimmese Houteschee en Aberam Jopse schepenen van den Banne vanden Oudelande in den eijlande van Westvoorne orconden ende kennen bij desen onsen openen brieve dat voor ons is gekomen ende gekompareert in sijnen properen persone Leunis Arense Coninck onsen mede Broeder in Raet en Rechte ende bekent voor hem en sinen eruen en naekomelingen wel ende deuchdelick schuldich te wesen Jan Gisbrechse Wagemaker ofte den toonder deses de somme van drie hondert ende vijfentwintich Karolis gl sprutende wt koop ende leuerantie van een half huijs ende erve staende ende gelegen binnen t Oudorp tot dese lantmercken gemeen met Tonis Arense Kasteleijn thuijs van Kune Jans oost tseeren strate noort en Heijndrick Janse met een huijs ende erve westelicx alder naest welcke voorsz somme hij comparant sal mogen onderhouden om gerechte losrenten tegen den pengh viftiene bedragende jaerlicx de somme van eenentwintich gl dortien ? vijf pers waer van het eerste jaer rente verschenen sal sijn Meije xvj C xxiii ende voorts alle Meije tot de volcomen aflossinge toe welcke aflossinge hij komparant sal mogen doen tot sijnen belieuen bij heele ofte bij eijnckele ponden jaers te weten met vijftien ponden wtgesondert het gene bouen de xviij gl t jaers sal hij komparant mogen lossen alleen alst hem belieft midts opleggende het verloop van dien alles met vrij gelt sonder eenige kortinge niet tegen staende eenige placaten ofte ordonantien al thans bij de E: H: Staten geordoneert ofte noch te ordoneren daer van den comparant bij desen is renunsietie is doende dijt alles met goeden geval u wilt den gelde goude ofte sulleuere munte als dan koers ende ganck hebbende nae de Evaluwatie van de E. H. van den lande hij comparant heeft noch bekent hare konditie te wesen in t verkoopen van voorsz huijs dat die van Menno tot haren kontentemente sullen mogen gebruicken den solder in t gemelde huijs soo lange alst haer belieft midts dat hij komparant daer voor sal genieten twaelf C gl des jaers welcke hij gehouden is in goede reparatie te houden tot kontentemente van de vergaderinge maer oft geviele door eenige gelegentheden dat Menno op een ander plaetse haer exsersitie beliefde te houden / sal hij komparant aen haer vergaderinge eens moeten betalen datelick de somme van ses ponden grooten Vlaems ende Menno sal ontslagen sijn van de rente van xij gl t jaers hier bouen genoemt dijt versekert en hijpotikeert hij komparant specialick op het halleue huijs ende erue daer dese schult af is sprutende midtsgaders noch op twee gemeten lants in onse Banne voorsz tot dese lantmercken Gilles Wecht oost Cornelis Dimmese suijt ende west Huijgje Baltens ende noort voorts gene al ick sijn persoon ende alle sijne goederen roerende ende onroerende om bij gebrek van betalen daerop ende aen te mogen prosederen ofte doen prosederen tot de betalingen toe volgens slans Recht ende Schependom daer het hijpoteeck gelegen is toorkonde soo hebben wij schepenen voorsz elcx onsen segel hier onder aengehangen den xxx Desember xvj C xxij ende onderteeckent mij persent als Sekretarijs Jan Swardam ende op den rugge van desen brief staet hier op afgelost de somme van een hondert vijf en veertich gl op den 10 Sebtember 1624 de resterende somme van desen brief bedragende noch 30 ponden capitael is bij testamente gemaeckt bouen noch die ses pont bij Jan Gisbrechse aen onse gemeente die men noemt de doops gesinde ende den brief ouergeleuert in handen Stoffel Philipse gekalotijoneert ende tegen het prinsepael ouersien waer mede dijt is accorderende ende geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole??
[Copij van schultbekentenisse en conditien wegens een huis op Oudorp op welks solder de Mennoniten vergaderden circa den jaare 1620 en volgende.]
[aengaende de huijsinge Leunis Coninck]
[desen prinsepalen brief daer de kopie af is ouergeleuert in handen de dienaeren te weten Eijnout Philijpse, Sijmon Jopse ende Tijs Cornelisse de welcke hem hebbende vermangelt om de erue daer nu het nieuwe preeckhuijs op staedt actum dese geteeckent den]
Op de resolutie bij onse gemeente genomen ten ouerstaen Oolaert Willeboortse ende Jilles Tonisse op den 12 Julij 1648 is dijt schrijuens gevolcht met een couerthoude aen Leunis Cole ende het opschrift van den brief aen de gemeente der doops gesinde tot Goeree ende Oudorp in Vlissingen Adij 2 Meij 1649
Waerde Broederen ende mede dienaren in het werck des H: / Salicheijt sij u gewenst door Jesum Christum onsen Heijland ende Verlosser amen
Tis u waerde vrienden onses achtens noch wel bekent dat onsen l. dienaer ende Outste Oollaert Willeboortse int voorleden jaer / sijnde doen in uwe gemeinte geoorloft geweest omme te versoecken / dat uE: dienaer ende leeraer des Woorts Stoffel Philipse mede tot het werck des vollen dienst behoorde gebruickt te werden op dat u l de vruchten van soodanigen werck selfs door u eijgen gewas mochte smaken / ende dat de omliggende gemeinten door den gemelden vrient Stoffel Philipse mede mochte gedient werden / de bewegende reden daer van was twederleij, gelick onsen Br: Oollaert Willeboortse vertoonde / eerstelick dat het van noode was selfs man ofte mannen tot het gemelte werck des vollen dienst te bevestigen / om altijt met bequaemheijt in tijden ende gelegentheden gedient te konnen werden / daer anders bij den genen die verde geseten sijn somtijts ongelegentheijt de goede saecke ophouden / ten anderen gedacht Oollaert Willeboortse dat het buijten de order van der H: Christuere was Imant altijt te laten predeken ende vruchtbaer in leer en leuen te sijn / die te houden als proponenten ofte anders vermaenders ende dat maer een weijnich getal de benaminge hebben van outsten ofte ?usco?en soude dragen daer doch niet meer als eenich dienst van t leeramt in den Euangelijo wert aengewesen ende omme dijt verclueren te remedieren / soo vont onsen br: Oollaert Willeboortse voornoemt hem seluen daer toe gedrongen den broederen hier voren gemelt de saecke van haren leeraer Stoffel Philipse in ouerleg te geuen / dat welcke geschiet sijnde / ende wert er mijns weten gevonden die iets hadde om die opgeijste saecke den goeden voortganck te beletten maer versochten noch wat wtstel eer het werck sijn affect mochte nemen vermidts den br. Stoffel Philipse noch geeren hem selleuen daer in wilde prouve tot dien eijnde wert het wtgesteltse gunt / dat men nae langh willich ouerleg onsen br: ende dienaer Oollaert Willeboortse soude ontbieden op welcke ontbiedinge onsen vrient Oollaert Willeboortse een rume tijt heeft gewacht // maer tot dato niet vernomen wij hopen dat der Broederen mogelick door des winteren ongelegentheijt om den ouden patroon Oollaert Willeboortse noch wat te verschoonen het sal ons lief te verstaen sijn dat de vrienden enigen ??? tijt tot het voltrecken des wercx mochte beraemt hebben op dat ten eijnde de bevestinge aen uwen dienaer Stoffel Philipse mochte geschieden / waer toe onsen dienaer ende outste Oollaert Willeboortse hem wel wil laten gebruicken / soo gij l hem eijgentlick versoeckt wiens voornemen is aenstaende Pinster tot J?csie de gemeente te bedienen soo de vrienden haren aenleg ontrent dien hadde gemaect soude lichtelick den patroon dan best te passe komen / aldoo dan half op reijse nae Goeree is waer op dat de Broederen gelieuen te letten ende te voorgeuende saecke in achtinge te nemen / ten eijnde dat den smaet van andere mochte ophouden / de een den anderen dienen met de gaue die hij ontfangen heeft als goede huijshouder en der menichvuldige genade Godes en / tot eere des grooten Godts ende malkanderen stichtinge amen Blift tsamen van onsen dienaer met des Heeren vrede gegroet is onderteijckent bij Antonij de Mulij ende Gilles Ant. Timmermans aldus gekopieert ende tegen het prinsepael ouersien waermede dijt is accorderende gestelt in ons kerckelick boeck desen 13 Meij 1649 ende geteeckent desen brief de gemeente voorgelesen ende in sursantie gehouden
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Vermaanbriev van de Dienaaren van Vlissingen aan Deze gemeente om Stoffel Philipse tot oudste te doen bevestigd worden.]
[aenschrijuinge van Oollaert en Jilles Antonisse aen onse gemeente]
[word nogtans in bedenking gehouden]
Hier aen volgende een brief gekomen van Haerlem met een kouvert aldus ludende eersame seer diskreten Stoffel Philipse wonende tot Goeree port couvert 1649 den 2 Junij Haerlem Geluck en salicheijt dienaren ende Broederen der gemeente Godts tot Goeree wenschen wij van een ernstelick groete in den H: de vrienden amen
Naer den goeden wensch onses herten sullen de vrienden bouen genoemt belieuen te weten als dat op verscheiden tijden is voorgeslagen dat de vrienden malkander om verscheijden oorsaecken behooren meerder te versoecken en oock met malkander te spreken / soo ist dat wij ons hebben laten bewegen om eens eenige van onse gemeenten te ontbieden des halleuen versoecken gans vriendelick u l / sult oock hertelicke wellekom sijn dat u l tegen die tijt ons komen besoecken sullen ons daer op verlaten ende sijt vriendelick ende ernstelick gegroet amen de vrienden sullen gebiljetteert sijn tot Junes de Vos te vragen tot Pieter Grispeert alsoo hij is verhuijst Pieter Grijsp
Genade ende vrede alle die eenderleij gelooue int ons verkregen hebben ende een Goddelick gesichte als de vier dieren die vol oogen waren om naer den wille Godts Godsalich in het Cristelick gelooue te leuen ende een licht te sijn in dese weerelt wenschen wij ondergeschreuen de dienaren ende Br: der gemeente Godts tot Goeree voor een Cristelicke groetenisse in den Heere amen
Naer den goeden wensch onses herten sullen de vrienden bouen genoemt belieuen te weten alsoo op verscheijden tijden / als eenige particulieren weijnich gemeenten ontboden en bij den anderen sijn geweest / voorgeslagen hebben dat het noodich is alsoo wij tsamen vertrouwen door Godts genade lidtmaten Cristij te zijn ende verre verscheijden wonen oock om malkanders aensicht in dit leuen noch te sien tot verweckinge van liefde ende vrede / ende oock om verscheijden saecken die de leere ende Cristelicke beleuinge aen gaen hebben verstaen somtijts bij den anderen te komen / gelick wij hopen als de vrienden bij den anderen sijn sal werden getoont / soo ist dat wij door verscheijden reden / en door t versoeck van verscheijden plaetsen / eijndelick alhier binnen Haerlem wegen de dienaren ende gemeente gesamentlick ons laten bewegen om tijt ende plaetse de vrienden te vergunnen ende versoecken gans vriendelick om de bouen verhaelde konditien / dat de vrienden ter eeren Godts en zijn H: Gemeente soo veel belieuen te doen ende komen ons op die bij met sendinge van haer gemeente om in alles wat tot opbouwinge ende ter eeren Godts mach geschieden / onder malcanderen gelick in Hollant door Godts genade / hopen wij naer desen alle jare sal geschieden doch wt verscheijden gemeenten / ende tot dien eijnde om die minste opspraeck / alsoo op dien tijt veel vreemde lieden komen bij de vrienden voor goet is verstaen den dach te ordoneren tegen den 25 Junij presijs / ons vriendelick versoeck is dat het de vrienden gelieuen?? ten goeden te nemen / wij hadden wel gewenst dat het op een ander plaetse hadde geweest maer alsoo wijt niet langer hebben duruen weijgeren / soo ist dat wij vrienden gelick en Cristelick als voren versoecken dat de vrienden gelieuen ons op die tijt bij te komen wij souden wel meer andere landen en plaetsen hebben beschreuen maer alsoo de menichte geheel groot soude sijn / Indien wij ander lants dienaren hadden ontboden / die in Vrieslant Greuningerlant Eemderlant eenige eijlanden alsoo oock die Sticht van Ouer Isel Twende / en Drente / ende voort den Rijnstroom lancx ?euen wonen Gelderlant oock bouen in tlant als Hamburch / Danssick en in Poolen en ander plaetsen meer / maer het is voor goet verstaen om eerst te ontbieden alle / gemeijnten die in Hollant / Seelant / Vlaenderen ende in Sticht van Wttrecht / sijn wij hopende dat de ander vrienden bouen genoempt ons sullen ten goeden houden / want de oorsaeck bouen verhaelt hopen wij voor desen tijt de vrienden voldoen / en bij den anderen door Godts genade sijnde konnen met malkanderen dan spreken hoe men in naevolgende tijt best soude mogen doen ende bij den anderen sijnde sullen de oorsaecken waerom breeder worden verhaelt / eijndelick soo sullen wij ons hier op verlaten ende de vrienden tegens den 25 Junij 1649 presijs verwachten en sullen ons hertelick wellekom sijn en wenschen dat onse bijeenkomste mach geschieden ter eeren Godts tot stictinge van zijn H: Gemeente ende dat wij mogen handelen gelick Peterijs ende Jacobis (hebben gedaen ??? doorgestreept) actorijm 15 binnen de stadt Jerusalem hebben gedaen in vrede daer toe wij wenschen dat wij van Godt de hemelschen Vader door Jesum Cristum onse Heere ende medewerckinge des H: Geests weerdelick in den name des Heeren mogen beginnen ende daer naer alsoo scheijden amen en is onderteijckent bij Pieter Grijspaert ende Jan Pieterse van Eickel ende Cornelijs Ballinck aldus geregistreert ende geteeckent desen 10 Junij 1649
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole??
[brijef van Haerlem]
[Aanschrijving van die van Haarlem tot een vergadering van Hollandsche Gemeentens tegen 25 Junij 1749 met insigt om voortaan een geregelde vergadering aan te leggen]
Op huijden den 16 Junij 1649 is desen brief hier boven gestelt de Broederen van onse gemeente vertoont ende voorgelesen van den inhout van dien onderechtinge gedaen soo is bij resolutie ende stemminge verstaen soo Stoffel Philipse belieft dat hem mede sal vervoege wt onser alder naem bij de vergaderinge binnen Haerlem ende haer bij wone op hope / soo daer eenige verschillen des geloofts saecken aen gaende vertoont ofte voorgedragen werden / mogen werden geslecht ofte iets anders de relitge rakende / mijdts blijuende binnen de lemiten der heijlige schrifture ende doende ons tattestatie naer behoren aldus geresolueert in onse kerckelicke vergaderinge ende geregistreert in ons kerckelick register ende geteeckent datum als bouen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Resoluijtie op den voorgaenden brief]
[Stoffel Philips word na de vergadering te Haarlem gecommitteert]
Op den 15 Julij 1649 is Jeij Jeijse dienaer ende outste woonachtich binnen Amsterdam alhier gekomen tot geselschap mede brengende Gerrijt Cornelisse Compe dienaer des Goddelicken Woorts woonachtich binnen Rotterdam ende heeft Jeij Jeijse ons bedient met des Heeren Heijligen Woort op woonsdach wesende den 16 dijto in het achterhuis van Maertijntge Willems alsoo onse ordonarijs plaets doen onbequaem was ende des anderdaechs sijnde donderdach met des Heeren Woort ende sijne Heijlige ordonantie des auontmaels ende sijn gekompareert dese naer volgende personen wonachtich on loke ofte in onse stadt ende eijlant van dien in den eersten Stoffel Philipse onsen leeraer Leunis Cornelijs Cole, Barent Clase // Dimmen Cornelisse // Claes Clase, Cornelis Tijsse Carre // Tijs Cornelijsse Carre, Willem Pauwelse // Maerten Cornelisse ??? Jan Eijnoutse // Eijnout Philipse // Aren Gijsberse Wagemaker // Aren Clase Boogh
Comparerende vrouwen
Saartije van Rande // Marijctge Steuens, Maartijntge Willems // Claertge Hollaers, Dimmettgen Arens // Marijttge Rokijs, Pietertge Claes // Geertruijt Cornelijs, Claertghe Willems // Clijntghe Roels, Pietertge Pieters // Teuntgen Imans, Pieternellettge Delleuers // Grietge Tijs, Neeltge Pauweles // Neeltge Krijns ??? Marijttge Cornelijs // Aerjaentge Soetema(n)s
Apsente mannen
Job Clase vertrocken metter wone tot Rotterdam Crijn de Molenaer sieckelick wesende ende Daniel Jacobs Troost mede sieck ende Kouwenburch Willemse ouerleeft de Heere wil sijn siele in sijn genadige bescherminge nemen ende de onse hier naer amen
Absente vrouwen
Angeniete Tonis haer seuns Krijnt aen de pockens hebben lijggende / Lijsbet Tonis ende Geertruijt Jacobs haer vader hebbende aen bare staende / Josijntge Jans een sieck man hebbende // Jannettge Philips, Neeltge Cornelis ende Ariaentge Philips ouerleeft beveelende haere sielen in de bescherminge des alder hoogsten?? amen noch Lijsbet Claes????
[auontmael gehouden]
[Avondmaal in een agterhuis door onbequaamheid van de gewoone vergaderplaats]
Aren Clase sieck wesende seer beswaert met sijn salicheijt versoeckende Aren de dienaren dat sij den doop in sijn huijs te mogen ontfangen / het welcke de dienaers met Jeij Jeijse ende Gerrijt Cornelijsse hebben in commenekatie geleijt ende?? verstaen alsoo Aren Clase om bequam was om in het Oudorp te komen dat men de heijlige ordenantie des doops aen hem soude gebruijcken tot sijnen huijse soo is het sulcks dat auonts nae de predekatie Jeij Jeijse, Gerret Cornelijsse, Stoffel Philipse, Barent Clase ende Leunis Cornelisse Cole sijn gegaen ten huijse van den voornoemden Aren Clase degene persesteerde bij sijn voorgaende versoeck soo heeft hem Jeij Jeijse naer behoorlick exsamen ende solemneteijten met den doop in de gemeente ingelijft ende is voor een broeder bij onse gemeente aengenomen op den 17 Junij 1649 aldus geregistreert in ons kerckelick register ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Aren Clase tot den doop bevesticht]
[Aren Klaas word in zijn huis gedoopt door Jeij Jeijse van Amsterdam.]
Crijn Leendertse Molenaer ouerleeft desen ??? 1649 den Godt des hemels wil sijne siele in sijne genadige bescherminge nemen amen
Op den 31 October 1649 in het Oudorp is in de predekatie voor onse gemeente verschenen Leendert Eijngelse weduwenaer woonende op Helleuoet Sluijs onsen broeder met Pietertge Pieters onse suster wonende alhier in het Oudorp om haer in den heijligen echten staet te laten beuestijgen alsoo daer geen belettende redenen en sijn gekomen gelick bij de wettelicke attestatie is blijkende van de proklematijen soo sijn de voorsz twee personen bij onsen dienaer Stoffel Philijp(s)e in den heijlijgen echten staet bevesticht met alsulcke solemneteijten gelick men alhier gewoon is te doen / God onse lieue Heere vervulle haer met sijne genade en geue hun luden noch dat sij in alle Godsalicheijt heijliclick mogen leuen en nae het afsteruen de kroon der salicheijt?? aldus geregijstreert ende geteeckent datum als bouen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Leendert Botman met Pietertge Pieters in de echten staet bevesticht]
[Leendert Engelse Botman van Hellevoet trouwt met Pietertje Pieters.]
Op den tweeden Pinsterdach nae de predekatie in het Oudorp ten huijse van Leunis Arense Coninck daer men ordonaeris onse vergaederplaets is houdende heeft onsen Broeder ende dienaer Stoffel Philipse de broederen bij den anderen versocht te blijuen ende geproponeert ofte alle de Broederen met hem niet en verstonden oorbaer te wesen een outste te beschrijuen ende als het bij gemeene resoluijtie verstaen werde om een outste te beschrijuen en alsoo hier ontrent geenen woont wie dat men best beschrijuen sal om ons alhier dan te bedienen met des Heeren Heijlijge ordonnantien des doops ende auontmaels alsoo daer twee personen sijn te weten Cornelijs Arense van t Roohuijs ende Maettgen Huijge de welcke instantelick versoecke met de gemeente te vereenigen ende als daer niemant wettelicx tegen en hadden also haer met den heijlijgen doop te laten bevestigen op dat sij lieden alsoo mede souden mogen werden lidtmaten Jesu Crijstij tot antwoort is eenpaerlick verstaen dat men een outste sal beschrijuen maer noch in sursantie gehouden wie dat men beschrijuen sal aldus geresolueert dach als bouen in onse kerckelicke vergaderinge wesende den 6 Junij 1650 ende geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[De gewoone vergadersolder weder bequaam.]
[outste te onbieden]
[besluit om een oudste te ontbieden]
Den dach van beschrijuingen hier opgevolcht aen Tobias Gouerse tegen den 11 Augustij 1650 aldus luidende
Waerde broeder ende dienaer in het werck des H. Salicheijt sij u gewenst door Jesum Christum onsen Heijlant ende Verlosser amen. Wij verstaen hebbende door een van de dienaers van Rotterdam dat sij lieden u sijn verwachtende op den 4 Sebtember om dan aldaer volle bedieninge te doen ende binnen die weeck tot Spickenisse soo is het sulcx dat wij lieden ootmoedelick op u sijn versoeckende ons de vrientschap te willen doen en koempt tot ons tegen den 11 Sebtember om mede te bedienen met des H. Woort ende sijne H. ordonantien. Vertrouwende dat gij lieden ons niet en sult were maer de reijs door de genade Godes voltrecke versoeckende hier op antwoort op dat wij ons op u koemst mogen prepareren hier mede endegende ende beuelen u l in de bescherminge des almogenden Godes wt Goedereede desen 28 Augustij 1650 onderstaet u. l Swacke ende onwaerde dienaren ende broederen in Chrijsto ??? Stoffel Philijpse Cole ende Barent Clase noch lager staet Leunis Cole tot opschrijft te bestellen aen Tobias Gouerse tot Rotterdam
[outste beschreuen]
[Tobias Goverts t Rotterdam word tot de H. Bedieningen versogt.]
Resolijtie 1650
Op huijden den 30 Julij 1650 sondach wesende nae de predekatie op ons ordonarijs vergaederplaets soo heeft Barent Clase een van onse dienaers wesende versocht de Broederen altesamen bij den anderen te blijuen dwelck geschiede / ende geproponeert / dat alhier ontrent dese quartieren geen gelegentheijt en is van eenige dienaers die in den vollen dienst staen om doop ende Auontmael te bedienen soo dat wij alhier in onse plaetse qualick alle jare / ofte ander half jaer eens met groote moeijte met des Heeren Heijlige Ordonantie des Auontmaels kenne bedient werden / soo is het sulcks dat ick de Broederen hebbe voor te dragen ofte sij lieden niet al te samen met mij voor goet en vonden onsen dienaer Stoffel Philipse de welcke ons veel jaeren getroulick bedient heeft met des Heeren Woort ende wel medijteert in den vollen dienst gestelt te werden / soo dat ick vertrouwe daer niemant eenige redenen kan in breinge waer deur het beroep soude moegen steute Soo ben ick op u lieden versoeckende om een beroep te de doen ende ondertusschen sien om Stoffel te bewegen om hem daer toe te laten bevestigen om deur die middel beter te kennen gedient werden
[voorslach om Stoffel tot een outste te stellen]
[Barent Klaasse slaat voor om St: Ph: tot den vollen dienst te bevestigen]
Resoluijtie
De Broederen van onse gemeente gehoort hebbende de propositie van onsen dienaer Barent Clase ouer het stellen in den vollen dienst van Stoffel Philipse onsen leerraer gedaen hebben de saecke datelick met ernst bij de hant genomen ende met Goddelicken aendacht ende rijpen rade ouerwogen ende beuonden het selleue dienstich en nootsaeckelick tot het voort planten van onse vergaderinge ende kercke soo is het sulckx dat wij met eenparige stemmen verkiesen met desen Stoffel Philipse tot den vollen dienst om doop ende auontmael te bedienen neffens andere om met den eersten daer in bevesticht te werden ende wij vertrouwen dat Stoffel Philipse geen reden en sal in breijngen waer deur de saecke soude in state blijuen aldus geresolueert in onse kerckelicke vergadering den 30 Julij 1650 ende geteeckent tot de naem van alle broederen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[word bij de broederen toegestaen]
[St: Philips beroepen]
Dese resolutie Stoffel Philipse datelick aengeseijt de welcke bij hem in beraet is genomen ende swaricheijt gemaect het ampt te bedienen
[Stoffel de resolutie in state gehouden]
[Dog St: Philips neemt het niet aan]
Alsoo den 11 Augustij 1650 aen Tobijas Gouerse is versocht om den 11 Seb daer aen om ons te komen bedienen met des H: Woort ende sijne H: ordonantije wtwijsende het schrijuens hier bij gestelt het welcke bij hem is afgeslagen soo ist er ander mael geschreuen aen de gemeente van Amstelredam gelick aen de ander sijde volcht
[Tobias Goverts komt niet tot de H. Bediening]
Laus deo Adij den 12 Sebtemb 1650
Wij dienaren ende Broederen der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede Broederen ende Dienaeren in het werck des Heeren tot Amstelredam salicheijt door Jesum Cristum onsen Heijlant en Verlosser amen
Alsoo wij verhoopt hadde Tobias Gouerse op ons voorgaende schrijuens tot Rotterdam wesende hier te bekomen het welcke ons is gemist soo is het sulcx dat wij ootmoedelick op u. l. sijn versoeckende ons de vrientschap te willen doen ende sende ons een van u dienaers ende outste welcke ons koempt bediene met des Heeren Woort ende sijne H: ordonantien op sondach wesende den 25 Sebtember deses jaers wij vertrouwen den persoon bij u. l. daer toe verordijneert hem gewillich toe sal laten vinden versoeckende hier op Dijto antwoort op dat wij ons op de komste mogen prepareren hier mede beuelende u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten die u E. schilt ende grooten loon wil sijn lager staet U L Swacke ende onwaerde dienaeren ende Broederen in Cristo Stoffel Philipse, Barent Clase ende Leunis Cole aldus gestelt in het keckelick regijster datum als bouen en is met den brief accorderende
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[aenschrijuinge nae Amsterdam]
[Dus schrijft men?? na Amsterdam.]
Op welcke voorsz schrijuens is dese antwoorde gevolcht aldus ludende Amsterdam den 8 Nouember 1650
Waerde Br. J. C. Gerridt Cornelisse Desen dient nae groete tot antwoort op u l briefken wegen de l. vrienden tot Goeree de welcke eenen ruijmen tijt geden / door schriuen aen ons vriendelick versocht hebben een onser outste om haer ten vollen te bedienen nae gelegentheijt / het welck van ons noch niet gedaen sijnde / euen wel niet vergeten was / maer deur verscheijden ongelegentheeden vast vertrocken is / doch bij mij met hopinge / dat de l. vrienden van alhier imant souden gekregen hebben maer alsoo het door voorvallingen onder tusschen behindert is / ende ick eeuen wel in hope bleeft / soo ben ick daer door in een ofte ander sin schrijuen op gehouden / ick en haddet niet gaerne afgeschreuen / ende aen te schrijuen konde ick oock niet wel doen / onder wilen is de tijt vast soo verre verloopen / dat ick voor als noch door ongele(ge)ntheijt en sie / welcke mij jammerende leet is ende bidde de vrienden willent ons in t goede afnemen ende bij beter gelegentheijt verhopen wijt te verbeteren gelieft dijt de l vrienden te laten weten beneffens hartelicke groetenisse van u. l. E. W. vriendt Tobijas van den Wijngaertt aldus gekopieert ende gekolatijoneert ende tegen het prijnsepael ouersien het welcke onder Stoffel Phijlipse is berustende waer mede dese is accorderende aldus gestelt desen 18 Nouember 1650 ende is onder teeckent bij mij
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[antwoort Tobias]
[Tobias van den Wijngaart van Amsterdam slaat het versoek af.]
Op dese voorgenoemde antwoorde hebben wij geschreuen als volcht
Laus deo Adij den 22 April 1651
Wij dienaren ende Broederen der Gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede dienaren ende Broederen der gemeente Godts tot Amstelredam salicheijt door onsen Heere Jesum Cristum onsen Heijlant en Verlosser amen
Onse vrienden voornoemt en is niet onbekent dat wij al voor de wijnter hadden versocht een van uwe outsten om ons te bedienen met des Heeren Woort ende sijne H: Ordonantien het welcke door ongelegentheijt van meer wijnt als anders is achtergebleuen gelick Tobijas Gouerse tselleue geschreuen heeft aen een van onse vrienden tot Rotterdam dwelck hij verklaert tot sijn leetwesen geschiet te sijn ende also wij tot noch toe niemant hebben gehadt die ons heeft bedient sulckx dat wij tot ons leedtwesen hebben moeten naelaten de sermomale geboden Cristij / daerom is ons vriendelick versoeck als voor desen dat ons de vrienden een van hare outsten belieuen toe te senden tegen Pinxtere om ons te bedienen met des H: Woort ende sijne H: Ordonantie vertrouwen dat de vrienden ons tselleue niet en sulle weijgere ende een van uwe Outsten hem daer toe gewillich sal laten vinde de vrienden sullen ons belieuen ouer Rotterdam met den eersten te schrijuen op dat wij ons daer nae mogen reguleren ende onse vrienden aenseggen den tijt wanneer dat wij sullen eenicheijt houwen als mede die geresolueert sijn om bij de gemeente te comen hier mede endegende en beuelen u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten U L Swacke ende onwaerde dienaeren ende broederen in Crijsto Stoffel Philipse, Barent Clase ende Leunis Cole aldus gestelt alhier in ons kerckelick regijster datum als bouen en is met den wtgesonden brief accorderende en geteec(kent)
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
??[naerder versoeck aen Amsterdam]
[het versoek word hoofzaak]
Op dijt voorgaende schrijuens is dese antwoort gevolcht
In Amsterdam den 2 Meij 1651
Emanul Mati
Eersame waerde Br. ende dienaren der G. G. tot Goeree u L alle gewenst te hebben dat beste deel welcke Maria vercoren hadde tot een Cristelick groete / dient desen tot antwoort uwen angenamen van den 22 April daer in de lieue vrienden sijn versoeckende tegen aenkomende Pijngsteren door een onser Outsten bedient te mogen werden in doop en Auontmael soo ist dat wij konsierende U L lange wachten / geresolueert sijn tmaent tegen Pinsteren tot sulcken eijnde ouer sal komen doch met behulp ende toelatinge des alderhoogsten sonder wiens genade wij niet en vermogen / dijt pa? advijs sijt hartelick gegroet met den Vrede des Heeren in wiens genade ter salicheijt bevolen blijft die onser alder schilt ende grooten loon wil sijn en blijuen van een wisheijt tot een wisheijt annen geteeckent Tobijs van den Wijngaert u l dnr gestelt den 8 Meij 1651 bij??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[antwoort Tobias]
[word nu toegestaan]
1651
Wtwijsende het voorgaende schrijuens aen de andersijde gestelt soo is Bartelmees Louwe outste van Amstelredam op den 27 Meij alhier gekomen ende anderdaechs wesende Pinster ons met des Heeren Woort bedient ende sijne Heijlige ordonantie des doopsels ende sijn in de gemeente ingelijft ende bevesticht Cornelijs Arense Lauwe met sijn huijsvrou Maettge Huijge, Neeltgen Claes / Jacomine Pouwels / ende Aechje Baerens ende maendachs ons bedient met de ordonantie des auontmaels ende sijnde gekompareert dese naer volgende personen / Stoffel Philipse, Barent Clase, Leunis Cole / Aren Gisbrecse, Jan Eijnoutse, Aren Clase / Pieter Janse van den Blieck / Cornelis Arense Lauwe / Eijnout Philijpse /?? Cornelis Tijse ??? Dimmen Cornelisse / Claes Clase / Willem Pauwels, Tijs Cornelisse / Aren Clase Boogh / Maerte Cornelijs en Leendert Eijngelse van Hellevoet
Absenten Daniel Troost
Presente vrouwen Saertge van Rande / Marijcje Steuens / Dimmettge Arens / Claertge Arens / Pietertge Claes, Marijttgen Abels, Clintge Roels, Geertruijt Cornelijs, Jacomine Pouwels / Neeltge Claes / Teuntgen Imans / Maettgen Huijge / Maertijntge Willems, Claertge Willems / Pieternellettge Delleuers / Neeltge Crijns, Josijntge Jans / Geertruijt Jacobs / Lisbet Jacobs / Jacomijntgen Huijge, Neeltge Pauwels, Aerjaentge Gisbers / Lijsbet Claes, Aerjaentge Willems, Marijttge Cornelijs, Aegtge Barents / Pietertge Pieters van Helluoet en Meijsje Claes van Sommelsdijck
Absente vrouwen
Angeniete Tonis sieck wesende Maettge Rokes sieck wesende ende Grietge Tijs huijsvrou van Dimmen Cornelisse ouerleeft aldus geregijstreert desen 29 junij 1651 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Bartholomeus Louwe van Amsterd: komt. Doopt en houd Av:]
1651
Claes Arense Ruch van der Goes ende Jacomijntge Jans van Goedereede te samen in den houwelicken staet vereenicht op den Sebtember 1645 ende te samen bij testemente gemaect aen de gemeente van Goedereede ende der Goes de somme van ses hondert ponden tot veertich grooten tstuck op dese naer volgende order te weten wanneer een van beijden koempt te overleuen dat als dan sal vervalle aen de twee gemeenten drie hondert ponden ende als de leste van beijden koempt te ouerleuen de ander drie hondert ponden soo is het sulcx dat Jacomijntge Jans is ouerleeft op den - 164- waer van als nu verschenen is de eerste drie hondert ponden waer van de gemeente van der Goes is komende een hondert vijftich ponden ende de gemeente van Goedereede een hondert vijftich ponden vervalle aen de gemeente van Goedereede is bij Stoffel Philipse ontfangen wt de handen van Gisbrecht Arense van der Wiel als voocht wesende van de naegelaten weeskinderen van Jacomijntge Jans op den 4 Junij 1651 aldus hier gestelt in ons kerckelick regijster desen 5 Junij des seluen jaers ende geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Trouwe Claes Ruijgh en Jacomijne Jans en doot]
[Klaas Arends Huich en Jacomijntje Jans gehuwt in Sept: 1645 maken bij testamente aan de Gemeentens te ter Goes en Goeree p 600 waarvan bij ???t overlijden van Jacomijntje Goes en Goeree ils: p: 300 ontvangen]
1651
Op huijden wesende sondach den 3 Sebtember 1651 is verschenen voor de Gemeente Godts die men noemt de doopsgesinde in de ordonarijs vergaderplaets in het Oudorp Willem Dane weduwenaer ende veerman wonende in de stadt van den Briele ende Clintge Roels jonge dochter wonende binnen Goedereede om haer lieden te samen in den H. echten staet te laten bevestigen soo is het sulcx datter tot noch toe geen wettelicke reden is gelijc bij attestatie van de proclomatien is blijckende alhier vertoont soo sijn de voorgenoemde twee persoonen vooren genoempt alhier in den heijligen echten staet bevesticht van onsen dienaer Stoffel Philipse ende sijn metter woon getrocken in den Briele aldus gestelt in ons kerckelick boeck den 24 Sebtember 1651
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Trouwe Willem Dane met Clijntge Roels]
[Willem Dane woonende in den Briel trouwt met Clijntje Roels]
Jacomijne Pouwels geleent een bedde met een peule en twee kossens, twee dekens gekomen van Marijns Janse ende nu de gemeente toebehoorende met kennisse van de dienaers Stoffel Phijlijpse, Barent Clase ende mij Leunis Cole op den 20 November 1651
[beddegoed uitgeleent]
Dimmettge Arens ouerleeft op den 12 Janwarij 1652 ochtens ontrent elf uren de Heere wil haer siele neme in sijn heijlige bescherminge ende de onse hier naer als sij volgen de gemeente gemaect ??? 16: 0
[stervgeval]
Cornelijs Tijsse Carre ouerleeft tusschen maendach ende dinsdach wesende den 16 Febrewarij 1652 de gemeente gemaect hondert gl en ontfangen is 1652
[sterfgeval]
1652
Vereeninge met de hoogduijtse ge(e)meente geseijt Claes Wouterse volck
Genade ende vrede van Godt onsen Vader ende den Heere Jesu Cristo ende mede werckinge des H: Geestes om in der waarheijt geleijdt ende gesterckt te werden wenschen wij Broederen ende dienaren der gemeente Godts tot Haerlem -onse beminde Broederen ende dienaren der gemeente Godts tot Rotterdam ??? voor een Cristelicke groete in den Heere Amen
Hertgrondige lieue ende in Godt beminde Broederen in Christo Jesu alsoo het Godt almachtich belieft heeft na sijn vaderlicke genade ende goetheijt in dese laatste tijden hem sijns erfdeels, die door de vele bedroefde ende jammerlicke twisten van den anderen verstrooit waren te ontfermen ende genadelick aen te sien: heeft eenige vrome ende vreedelieuende herten verweckt hunlieden bedouwende met sijnen goeden geest, sulcx dat sij gemerckt ende beuonden hebben het groot jammer ende hertenleet, die der uijtte bedroefde twisten ontstaen - van haar werpende (alle Caertse ??? gerechticheijt segge, alle eijge gerechticheijt ende idele eere: haer van herten voor den Heere haren Godt ende haren naesten, verootmoedigende bekennende hunlieden ende haer voorouderen seijlen hebben tot dien in den jaare 1629 met gelicker hulpe wtgeschreuen een vrede presentatie beneffens den Oliftack, waar in kortelick vervat sijn de artickelen onses Cristelicken geloofs wtten Woorde Godts te samen gestelt, dwelck door de genade Godts die alleen alle eere danck ende lof toekoemt geen kleine vreucht heeft voortgebracht de wijle daer ons in den jare 1632 gevolcht is de loffelicke vereeninge ende vrede tot Dordrecht aldaer met veel tranen van vreuchde ende blischap bevesticht weijnighe jaren daer nae is oock vr(e)de gemaect met het volck van Jacob Pieterse vermeule soo oock in t jaer 1639 ??? met de duijtsen ende eenige Vriesen ende nu onlangs in den jare 1649 met de duijtse ende Vriese tot Norden in Oostvrieslant
[Bekendmaking van verscheide vereenigingen en wel laast van zekere Hoogduitsche Mennonieten genaamd Claas Wouters volk volgens de beleidenis d???olijftak]??
1652
Sijnde de selve vereeningen ende vredemakinge geschiet op de belidenisse des geloofs begrepen in den olijftack welcke belidenisse midtsschaders van Jan Leuten ende van Dordrecht van vele gemeenten outsten ende dienaren binnen Haerlem op den 25 Juni 1649 vergadert met onderwerpinge soodanich noch geaprobeert is om de gemeenten alomme naer den inhout des selfs dog alles gereserveert den Woorde Godts in vreede te regeren / ende sijn alsoo vreedsaem van den anderen gescheijden
Het voorsz werck van vrede ende vereeninge ons dan niet berouwende maer veel meer een spore sijnde om tot meer tot onderlinge vereeninge ende vrede met andere ons geloofsgenooten te komen gemerckt wij doorgaens in Godes Woort soo ernstich worden vermaant ende beuolen / den vrede te soecken (psal: 34 // 15), daer na te staen (Rom: 12 // 18) ende te haecken (Heb: 12 // 14) met alle die den Heere aanropen (Timo: 2 // 22) van reijnder herten ende dat Cristus den waren vorst des vredes heeft geseijt bij den Evangelist Markum Cap: 9 Vers 50: hebt sout in u ende hebt vrede onder malkanderen ende bij Matteum: salich sijn de vredemakers Matt 659 ende den Propheet Dauijt in den 133 psalm: hoe fijn ende lieflick ist dat Broeders bij malkanderen eendrachtelick wonen want den Heere belooft den segen ende dat leuen alsoo ende eenvoulick
Soo konnen wij niet naerlaten onse lieue Broederen kennelick te maken hoe dat de Hoogduijtse vrienden die men hier noemt het volck van Claas Wouterse hebben geopenbaert hunlieder genegentheijt / om met ons naar den Wille Godts te vereenigen waer toe oock onse lieue vrienden ende geloofsgenooten tot Utrecht al van den jare 1642 ende volgende geenen kleijnen arbeijt hebben gedaen om den loffelicken voortganck des selfs te bevorderen echter door eenige voorvallen vertrocken ende belet sijnde / soo hebben de duijtse vrienden de sake hervat ende met ernst bij der hant genomen / sulcx dat sij op den 26 April laetst leden van wegen hun luden gemeenten in den lande Gulick, Cleef, Fredricstadt, Campen ende in Hollant haer lieder intentie ende goede meininge te kennen hebben gegeuen: hoe dat sij van herten wensten met ons naer den Wille Godts te vereenigen seggende dat sij onse Confessie in den oliftack vervat toestemmen als accorderende in substantie met seker geschrift genaemt het Consebt van Ceulen op den eersten Meij 1591 binnen Ceulen tsamen gestelt bij een groot geselschap aldaer vergadert genaemt Nederlanse of Vriesen ter eenre ende hoogduijtse of ouerlanders ter andere sijde die voor dato 2 volcken waren geweest ende hunlieden met groote vreuchde ende blischap naer inhout desselve conseps naer eere ende grootmakinge van den Godt des vredes metten anderen hebben vereenicht??
Ende dewile dat het selve Consebt ouereenkoemt met onse confessie hebben wij het niet alleen toegestemt maer oock aengenomen soo veel in ons is metter hulpe Godts eenvoudichlick te beleuen ende tot dien eijnde oock eenige reijsen te samen gesproeken hebben sij wij dienaren ten wedersijde op den 29 Sebtember laest leden metten anderen vriendelick verdragen om onse gemeente oueral den stant van den aenstaenden vrede ende vereeninge kenlick te maken gelick wij doen bij desen op dat wij U L antwoort met toestemminge van meer gemelte vrede bekomen hebbende als dan de selleue met den anderen als kinderen van eenen Godt den Vader met vreuchde ende blischap mogen bevestijgen tot grootmakinge van des H: Name ende weghneminge der gegeuen erge(r)nisse. Hier op sullen wij u l antwoort tegen den 1 Desember naest komende verwachten??
Waerde in Godt beminde Broederen: wij bidden de genadige ende barmhartige Heere: dat hij voort ende voorts meer en meer ons in goede ende in een heijlich leuen wil stercken op dat wij wandelende als lichten in de weerelt vele tot nae vollinge verwecken mogen ende dat die gene die door eijge gerechticheijt en idele eere nogh in duijsternisse sijn / door onse onderlinge goede vriendelicke vreetsame Cristelicke wandelinge: aen de oogen des verstants mogen werden verlicht / dat hunne ons Godt den Vader door onsen Heere Jesum Cristum den welcke sij lof prijs en eere nu en tot allen tijden Amen ende sijt van ons te same hertelick gegroet met des Heeren vrede in Haarlem den 8 October anno 1651 was onderteijckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Pieter Grispaert
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Isaack Snip
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Pieter van der Kindert
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Baltasar de Muijle
Gekopieert ende gekalotioneert ende tegen het prinsepael ouersien waer mede dijt is ackorderende geteeckent desen 12 November 1651 ende geteeckent bij mij??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
1652
Hier bij desen brief gevoecht als volcht
Aen de dienaren der gemeente G: tot Goereede
Wij ondergeschreuen wenschen u des H: vrede Waerde vrienden ende broederen in Cristo desen dient om alleen u l tatverteeren dat ons van Haerlem is toe gesonden seker brief met versock dat wij de kopie van den ingesloten souden voort senden aen onse naest gelegen gemeenten ende alsoo u l een der selleuer bent soo heeft ons goet gedacht om u l de selfde onder Couvar toe te senden om reden offer imant waer die wat tot belet ofte voorbereijdinge hadde / soo de vrunden nootsaeckelick dunct konnet haer gebueren kenlic make sal ons lief sijn om hooren dat het gebroecken in Iserael geheelt wort / en dat voornamentlic in sulcke manier / dat het geschiet met communicatie en rijp ouerleg van haare bij gelegen gemeenten op dat men niet en schint op dien plaetse vrede te maken en op dander plaetse twist ofte ten mijnsten droefheijt veroorsaeckt / nu wij willen het beste van onse vrunden tot Haerlem verhopen ende wenschen dat Godt almachtich haer groot voornemen wil segenen tot salicheijt van die het werck bevorderen en ter eere Godts in wiens protecsie wij u l beuelen ende blijft vorder als bouen met des Heeren vrede minnelick gegroet dato in Rotterdam den 7 Novem 1651 door order van onse gemeente en dienaren
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Michiel Machielse Winans
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Jan Arense
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Jop Huijbrecse
Gekopieert ende gekalotioneert ende alhier geregistreert en is met het prinsepael beuonden te accorderende geteeckent desen 11 November 1651 Schrijbo
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Deze briev van de vrinden te Rotterdam diende tot geliede voor het voorgaand advertissement.]
1652
Consebt van Ceulen van den 1 Meij anno 1591
Wij dienaren / Outsten ende broederen van beijde sijden soo men tot noch toe met tweederleij namen genoemt heeft te weten Nederlantse ofte Vriesche / en Ouerlantsche ofte Hoogduijtsen ontbieden ende wenschen alle vrome kinderen Godts en liefhebberen der waerheijt ende Goddelicker vreeds: vele genade vrede ende barmherticheijt van Godt onsen Hemelschen Vader / door Jesum Cristum sijnen lieuen soon onsen Heere ende Salichmaker in kracht ende medewerckinge des Heijligen geests amen
Nae dese onse goede wens van den Heere konnen wij u l waer dijt gelesen mach worden / goeder meijninge niet verhalden de groote onwtsprekelicke genaede / die ons de barmhartige Godt ende lieue Vader bewesen heeft weet oock niet wat dancbaerheijt wij hem in der volheijt daer voor sullen geuen dat hij hem sijns erfdeels dat verstroijt lach ontfermt heeft / ende nae datter vele nu ter tijt in twijst en tweedracht geraecken / ende ons aen beijde zijden lust en liefde tot volkomen vrede ende eendracht in onse herten gegeuen heeft / niet alleen dat maer oock leuende kracht sijns H: Geestes den langh gewensten vrede volkomen met herten begeren eendracht op te rechten: waerom wij dan uijt vele landen en plaetsen op huijden den 1 Meij 1591 binnen Keulen sijn versaemt geweest den Heere met gebogen knien en een moediger herten voor eerst gebeden om wijsheijt en verstandt / malkanderen op nieu in der liefde in de artickelen des geloofs en Cristelicke ordonantien der gemeijnte ondersocht: ende naer dien wij niet en hebben bevonden eenich verschil ofte Goddelicke oorsaeck onse vrede te beletten / dan de gemoeden tot beijde sijden gans beweeght en genegen met betrachtinge der eeren Godts / en bevorderinge des Evangeliums tot licht deser weerelt en stic(h)tinge der gemeenten
Soo sijn wij ten beijden zijden nae wederomme gedaene ernstiche gebeden voort getreden / de eene den anderen aengenomen voor sijn lieue beminde broederen / met hare opgeleijde diensten en ampten / naer inhout des eersten konsepts / en tot bevestinge der saecken / en teecken der liefden / de vrede ende eenicheijt soo gans gans gemeent gelooft ende gehoopt / met Gode en met malcanderen gestadich en vriendelick te onderhouden / hant ende mont gegeuen ende daer naer weder met verheuginge des herten neder geknielt / den Heere met tranen danck gesegt / ende gebeden: dat hij ons door sijnen vredigen H: Geest kracht geuen wil / dat dit begonnen werck tot sijnen Goddelicken pris onderhouden ende voleijndicht mocht werden
[In den jaar 1591, toen nog tot Ceulen een Gemeente der Mennonieten was, is aldaar een vergadering geweest de 1ste Meij op welke de afgesondene van veele Hoogduitsche en Nederlandsche Gemeentens met elkanderen een vereeniging troffen en bevestigden op deze nevens gaande Beleidenis die word genoemt het Concept van Keulen]
1652
Hebben soo voor goet ingesien de puncten ende artickelen in wat forme of maniere wij met malkanderen zijn hier te vervatten op dat een igelick Godt vreesende ende vredeliefhebber die des twists vijant is de selleue mach met Godts geest ende leeringe des Evangeliums afmeten / ende alsoo de waerheijt daer in bevinden ende hem van alle oude ende nieuwe twist ontslaen / ende hem tot dijt lieflick vreedsaem volck begeuen / in vrede met haer Godt te dancken te louen altoos en eeulick / amen
Volgen dan also hier na de puncten en artickelen welcke wij met malkanderen besloten hebben door de hulpe Godts in der wedergeboorte / nae de salleuingen des H: Geest te beuelen / ende een igelick onverstant met een heijlich en Godtsalich leuen te bestraffen met goede wandelingh nae den aert ende eijgenschap Jesu Crijstij / ende niet met twisten en dispuijten
Volgen de Artijkelen des geloofs
Eerstelick / In der Goddelicker drie eenicheijt Vader Soon en Heijligen geest een eenige / eeuwige / almachtige Godt te sijn / ende Jesum Cristum den eenigen soon des Vaders van eeuwicheijt / die in den vervulden tijt door kracht des alderhoogsten / en medewerckinge des Heijligen Geests / van Maria gebooren / en dat eeuwe Woort des Vaders Vlees geworden is: bekennen oock den Heijligen geest te sijn een kracht Godts / die van den Vader door den Sone wtgaet / van Cristus belooft ende gesonden tot troost den geloouigen / ende soo wie nu in desen Sone Godts gelooft dat hij de beloofde en van Godt gesonden Heijlant Salichmaker ende Verlosser van alle sonden vrij sij / ende de mensche ende de mensche hem selleuen sondich bekent / doet ende bewijst waerdige vrucht van boete / neemt Cristus Woort geerne aen / en wt sijn eijgen aensoeck begeert gedoopt te sijn / den selleuen door een onstraffelick en daer toe verkoren dienaer met water te doopen / in den name des / Vaders / des Soons / ende des Heijligen Geestes: ende imant die alsoo als verhaelt is gedoopt is / dien seluen niet weder te doopen: ende alle die alsoo door een geest tot een lichaem gedoopt sijn / het Auontmael des Heeren met malkanderen sullen houden, Sijn groote liefde en bitteren doot daer bij te gedeincken en dat met gemeijn broot en wijn / ende dat dese gemeijnschap der Heijligen / te binden en ontbinden deur de Sleutelen des Hemelricx macht heeft / ende sal alsoo van verloop der sonden tusschen Broeder en broeder / den regel Matteus 18 gebruijck werden
[nota]
Maer op openbare wercken des Vlees met rijpen oordeel uijt Godts Woort gestraft / ende nae de heere Paulij : Corijnten met haer niet te doen te hebben noch te eten / doch niet in streingh misbruck / als leijder veel geschiet is / waer wt oock het misbruck der echt-midingh en meer andere onordeningh gevolcht is / dan nae de salleuinge des Heijligen Geestes tegen de gestrafte hen in der liefde te bewijsen / dat hij mach gebetert en op gerecht worden en op dese spreuke Paulij bij den een en wat hooger of lager verstaen wort als bij den anderen / nochtans alle beijde Godt vreesende / altijt malkanderen tot op wijder genade van Godt in der liefden te verdragen ende een ider sijn wetenschap nae der liefden aert te gebruijcken sonder twist of dispuijteren
Ingevolge een ketterschen mensche te schouwen als hij eens ofte twee mael vermaent is
Bekennen oock wt de Heijlige Schrift des ouden ende nieuwen testaments / den geloouigen geen vriheijt toegelaten aen imant te trouwen / dan die met hem door het gelooue een lidmaet Cristij / en?? broeder of suster geworden zij / van twee vrie personen / nae de eerste ordonantie met Adam ende Euae begonnen / oock de ouertreders des selleuen straf waerdich voor der gemeijnte / ende geen broederlicke eenicheijt met haer te houden / men speure dan waerdige vrucht van berou en boete ende de selleue te vermanen / haare gedane beloften der echt malkanderen getroulick te houden / sonder haer egade te verlaten of noch eens te trouwen ??? dijt alles nae de salleuinge te recht te houden
Oock te onderhouden een voetwasschinge der heiligen als wij van onse geloofsgenooten versocht werden in der liefde die te ontfangen ende met hertelicke demoet de voeten te wasschen
?e? Bisschop of leeraer sal onstraffelick sijn / ende na dat hij beproeft is / sal men hem laten dienen ende sal hem sulcks met handt oplegginge der outsten bevolen worden / ende van der gemeijnte met eendracht daer toe verkoren worden / ende nae dat exempel der apostelscher gemeijnte / ooc diakenen te verkiesen / die der armen sorge bevolen werde / om de goetwillige gauen / tot bijstant der armen / aen hare handen bestellen op dat de gaue alsoo in theijmelick zij / nae de leere Crijstij
Geenen eet te sweren / nae Cristij en Jacobij leere dan alle woorden en handelingen met warachtige jae en neen te bevestigen / ende met daer bij / ende dat met waerheijt als eenen gesworen eedt te houden
Ende nae dien woucker voor Godt grouwelick / ende voor de menschen schandelick gehouden wert / gans ende geheel niet toegelaten / al wat met de heijlige schrift sal woucker te sijn bewesen werden geen weder wrake toe gelaten dan verboden niet alleen met wtterlicke wapenen / dan oock met schelt woorden / met scheltwoorden te vergelden
Bekennen oock een lichamelicke verrijsenisse der dooden beijde der gerechter ende ongerechter menschen / en dat in het laetste oordeel een igelick ontfangen sal / daer naer - dat hij gedaen heeft
Vorder oock uijt rechte sorchvuldicheijt besproken aensiende de groote vriheijt der ?oomenschappen der tijtlicker begeerten / en oock der versieringe der wtterlicker kleedinge / dat meer de weerelt gelicke / dan Cristus gemoet gespeurt wort ende om dat dijt bedecte inslupende sonden sijn ende vele haer te besorgen tot verderven strecken wil / nochtans een igelick qualick mate te stellen is / hoe vele hij handelen en wat hij aentrecken sal / maer wilden wel dat een igelick in kleijne handelinge en slechte kleedinge jae in alle sijn doen de weerelt verlichten mochte / ende diet alles de weerelt sich haer versieren / noch de onveruoegende onverja?rghde gelick wesen is hier omme verdragen / dat alle wachters ouer dat huijs Godts met alder getrouwicheijt en kracht der schrift / de luijden sullen waerschouwen / en sich daer mede reijn houden vant omkomen der ongehoorsaeme / ende alsoo den eenen Broeder den anderen / ende dat met een Vaderlicke herte / op dat de vermaninge / des te aengenamer sij / ende dijt is met vele handen ondergeschreuen als volcht.??
Dat dees ouergemelte alsoo met verwillinghe der dienaren en outsten ende gemeenten ende lantschappen Elsas / Brisaun / Straetsburch / Wijttenburch / Landau / Nustadt / Lansheijm / Worms / en Kruijtsnach alsoo gescheijden en verdragen / ben ick Leonhart Klock van wegen mijn en mijner met-dienaren gestandich Ik bij mij Ameldonck Leeuw van wegen mij en der gemeijnte van Keulen Dauit Rutiegh van wegen de gemeijnte bij Landtsheijm Claes van Lander schrijft beken ick Jan Koch van wegen der gemeijnte in Hausten Casper van Dollendorf Dideric Verwer, van wegen aller gemeinten in tlant van Millen / en van der Mase Goossen Schorten / Frans van Rijnbach van wegen onse gemeijnte in Hamerse / beken ick Wolter van Welse Beijler van wegen der gemeij(n)te tot Gladbe / beken ick Arenholt Boecholft van wegen aller gemeijnten in Berglant / Hendric Frinchlwinckel van wegen der Lieberscher gemeijnte / Lucas de Grant en Jan Gerrijtse Solingh van der gemeijnte tot Ceulen / Lowijs Boudewijns van wegen der gemeijnte tot Rees
[Onderteekening der gecommitteerden tot het bovenstaande Concept van Keulen.]
Wij ondergeschreuen Dienaren van de Gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede Broederen in Crijsto de dienaren der Gemeente Godts tot Dordrecht de genaede des Heeren Jesu Cristij ende de liefde Godts ende gemeenschap des H G tot een vriendelicke groetenisse amen
Onse Broederen voornoemt sullen belieuen te weten dat Lisbet Cornelis jonge dochter borgeresse woonnachtich alhier ter Goedereede / aen ons heeft versocht om met de gemeente te vereenigen nae de instellinge Jesu Cristij midtsgaders nae de leeringe ende exempelen der Apostelen haer met belidenisse der sonden ende bekentenisse des geloofs tot den doop te begeuen / Soo hebben wij haer versoeck toegelaten en de Broederen voorgedragen welcke tselleuende mede hebben geaprobeert Alsoo wij haer voor een eerbare dochter houde die van haer joncheijt aen tot het gehoor van Godts Woort is gekomen in onse vergaderinge alsoo wij nu met den eersten noch geen volle bedieninge en hebbe in onse gemeente versoeckende daerom op u l vriendelick dat se bij uwe gemeente mach gevordert werden en midlertijt God almachtich biddende dat hij door sijn genade de saecke soo wil segenen en gelick als sij wtwendich met water sal gedoopt werden dat se alsoo inwendich van Cristo met den H. G. ende wier gedoopt mach werden om alsoo haer sonden deur den doop in den doot Crijstij te begrauen ende in een nieu wesen des leuens opgestaen sijnde te wandelen gelick als haer beroepinge betaemt tot Salicheijt van haere diere gekochte siele dit doende het torkonde dese geteeckent 29 Maert 1652 lager staet U L Swacke ende onwaerdige dienaeren ende broederen Stoffel Philipse ende Leunis Cole tot opschrijft aen de dienaeren der gemeente Crijstij tot Dordrecht die men noempt de doops gesinde ofte Mennonisten
Aldus geregistreert in dijt register ten dage als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??1652
[versoeck briev voor Lijsbet Cornelis aan de vrienden tot Dordrecht om te mogen gedoopt werden]
Wij ondergeschreue dienaren der gemeijnte Godts tot Dordrecht wenschen onse lieue broederen / de dienaren der gemeijnte Godts tot Goedereede veel genade en vrede van Godt onsen hemelschen Vader door door sijnen lieuen sone Jesum Cristum amen
Nae de goede wens onses herten / zij onse lieue vrienden kenlick: als dat wij ???tversoeck dat u l aen ons gedaen Cristelicker wijse hebben ingewillicht naemelick de vriendinne Lisbet Cornelis jonge dochter / beneffens andere aenkomelingen door het waterdoopsel in de Cristelicke gemeente mocht worden gevordert sulcx is geschiet ende oock aen haer bewesen den 31 Maert sijnde den 1 dach van Paessche nieuwen stijl wij wenschen dat het mach geschiet sijn tot stictinge van Godts gemeente ende eere heere salicheijt ende beuelen u l wijders in de genadige bescherminge des alderhoogsten actum Dordrecht den 1 April 1652 is onderteijckent Bartolomeus Leenders van Stenen, Willem van Broeckhuijs, Thuelemz van Braght
[Attestatie van de vrienden van Dordrecht dat Lijsbet Cornelis bij hun is gedoopt]
Op huijden den 20 Meij 1652 wesende den 2 den Pinsterdach is in het Oudorp in de predekatie voor onse gemeente verscheenen Frans Jacobse onsen broeder wonende in het eijlandt van Flackee weduwenaer met Lijsbet Cornelijs de Coninck onse Suster wonende binnen Goedereede om haer lieden in den heijligen echten staet te laten bevestigen alsoo daer geen belettende redene is gekomen gelick bij?? de attestatie is gebleke van de proklomatien soo sijn de voorgenoomde twee personen bij onsen dienaer Stoffel Philipse in den heijlijgen echten staet bevesticht met al sulcke solemneliteijten gelick men aldaer is gewone te doen God onse lieue Heer vervulle haer met Sijne genaede ende geue hun luijden dat sij lieden in alle Godt salicheijt heijlichlick mogen leuen ende nae het afsterven de kroone der rechtveerdige aldus geregistreert ende geteeckent datum als bouen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Lijsbet Cornelis en Frans Jacobs troudach]
[Frans Jacobs trout met Lijsbet Corn: de Conink]
1652
Op den 2 den Pinsterdach nae de predekatie in het Oudorp ten huijse van Leunis de Koninck daer wij ordonarijs onse vergaderplaetse sijn houdende heeft onsen broeder Stoffel Philijpse de broederen versocht bij den anderen te blijuen dwelck geschiede ende voorgeslagen ofte de broederen niet voor goet en vonden een outste te beschrijuen tegen een sondach toekomende veertien dagen dwelck wesen sal den 2 Junij 1652 dwelck eenpaerlick is toegestaen om een outste te beschrijuen om dan alsoo met den anderen de Heijlige ordonantie des auontmaels te houden ende de doot ende liden Crijstij daer bij te gedeijncken aldus geregistreert als resolutie alhier in ons kerckelick boeck desen 20 Meij 1652
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[voorslag om te versoeken een oudste tot de H. Bediening]
De beschrijuinge opgehouden om een seker konsideratie voorgeuallen tot op den 14 Augustij 1652 beschrijuens bekomen van Bartel Lou van Amsterdam de welcke meende op sondach wesende den 16 Augis bedieninge te doen binnen Spickenisse daer op bij onsen dienaer Stoffel Philipse de Broederen binnen Goedereede voorgedragen ende goetgevonden dat men een gekommitteerde nae Spickenis om Ba(r)tel Lou soude sende Cornelis van het Roohuijs last gegeuen om het alle de broederen in het lant voor te dragen ende bij haer allen mede toe gestaen soo is Leunis Cole onse broeder door last van de broederen gegaen nae Spickenisse ende Bartel Lou mede gebracht op Goeree den 18 Augustij ende ons bedient woonsdach voor den middach met des Heeren Heijlige Woort ende ordonantie des doops en is in de gemeente bevesticht Gooltgen Arens ende achtermiddaechs ons bedient met de heijlige ordonantie des auontmaels ende sijn gekompareert dese naer vollegende personen
Stoffel Philijpse onsen dienaer / Leunis Cole / Claes Clase / Aren Gisbrecse / Dimmen Cornelisse / Tis Cornelisse / Willem Pauwelse / Aren Clase Boog / Maerten Cornelisse / Cornelis van tRoohuijs
Absenten Barent Clase / Aren Clase / Pieter Janse van den Blieck / Jan Eijnoutse sieck sijnde
Presente vrouwen Saertge van Rande / Claertge Hollaert / Angeniete (Tonis) / Marijttge Rokes / Jacomine Pouwe(ls) / Neeltge Claes / Maettgen Huijge / Aerjaentge Gisberts / Aechtge Barents / Marijttge Cornelis / Lijsbet Claes / Aerjaentge?? Soetemans / Neeltge Pauwels / Claertge Willems / Lijsbet Tonis / Geertruijt Jacobs / Josijnt(ge) Jans / Neeltge Crijns / apsente Martijntge Willems / Marijcje Steuens / Marijttge?? Abels / Clijntge en Lijsbert vertrocke / absent Pietertge Clase??
1652
Stoffel Philipse door Leendert Cornelisse versocht dat een van haar lieden dienae(r)s beliefde hem de vrientschap te doen ende hem te komen vervangen in sijnen dienst op sondach toe komende twelck wesen sal den 15 Feb 1652 om als dan een predekatie te doen in het Oudorp dwelck bij de drie dienaers van Flaccee te weten Jan Corsjaense / Clijas Janse / ende Coenraet Janse / in commenekatie geleijt ende verstaen met de toelatinge Godts dat Coenraet Janse sal comen om de bedieninge te doen gelick bij desen brief hier aen volgende is blickende
[Een van de vrienden van Flacquee word versogt te komen Prediken]
[Coenraad Janse word beloovt te zullen komen]
Stoffel Philipse
Eersame discrete bisondere goede vrundt en B in den Heere in Cristo Jesu voor een cristelicke groete met u l huijsvrouw gewenst hebbende alles goedts te ontfangen van den Heere dat u naer siel en lichaem profitelijck wesen mach door de bermhertige genade onses Godts ende liefde onses Heeren Jesu Cristij onses Salichmakers den wercken ons wil geuen door de kracht van sijnen H: G: te wandelen in liefde ende tot Salicheijt van onse dier gekochte sielen amen
Alsoo Leendert Cornelisse van u L wegen ons versocht heeft om u l eens te komen besoecken ende de gemeijnte te dienen met onse cleene gaue soo ist dat Jan Corsjaense ouer midts den delftijt ende in ander lieden werck is niet wel en kan komen maer mijn broeder Coenraet Janse heeft voor genomen om op sondach naest komende aldaer te verschijnen dijt hebben wij op het versoeck van Leendert Cornelisse met desen tegenwoordich laten weten op dat ghij L dan cont rekeninge nae maecken hier mede afcortende beuele u l in de bescherminge des A hoogsten de welcke daer is een toevlucht der rechtvaardigen Persalke so U L dienstwilligen vrundt ende mede dienaer in den Evangelie
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Elias Janse van Wijtvliet
Aldus geregistreert ende ouer gestelt t welcke wt het prinsepaelt is berustende onder Stoffel Philipse waer mede dijt is accorderende geteeckent desen 10 Feb 1652 ende geteec (doorgestreept)??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
Angeniete weduwe sijnde ouerleeft op den 10 October 1652 den Godt van hemel ende aerde wil haer in sijn genadige bescherminghe nemen in haren hoogen ouderdom amen
Maerittge Rokes huijsvrou van Cornelis de Koninck ouerleeft den 2? October 1652 de Heere wil haer siele in sijn genadige bescherminge nemen Amen
Jan Eijnoutse ouerleeft den 5 Meij 1658 de Heere wil sijn Siele in sijn genadige bescherminge nemen amen gemaect de gemeente ??? gl bij de kinderen verswege
[Sterfgevallen]
Aen Wouter (beide woordjes doorgestreept) Qaetlant Verduijn (doorgestreept)
Aren Claesse Booch (doorgestreept) gedaen op oblegatie den 5 Desember 1646 tegen 5 ten hondert f 100 : 0 : 0?? Ontfangen den Interest 1647 / 1648 / 1649 / 1650 / 1651 / 1552 / 1653 / 1654 / 1655 / 1656 quit gescholden 1657 / 1658 /1659 / 1660 /?? en 1661 / nu Quaetlant
Nu Stoffel Philijpse sonder Interest
Adriaen van der Goes op Cantoor van Voorne gedaen op oblegatie den 5 Junij 1646 tegen vijf ten hondert Vernieticht door Stoffels onvermogentheijt (laatste vier woorden doorgestreept) f 400 : 0 : 0 Ontfangen den Interest 1647 / 1648 / 1649 / 1650 / 1651 / 1652 / 1653 / 1654 / gebruijct sonder Interest
Per accoort vernieticht den jaer 1658 den 2 Janwarij en genote en in gehouden voor tractement alsoo hij seijde niet te connen leuen en noch ontfangen daer en bouen noch 2 jaren ider jaer 150 is 300 gl noch een twee en drieen 1664 is ??? 600 gl
Neeltge Jans Ouerheijn met hare kinderen gedaen op oblegatie den 4 Maert 1651 tegen vijf ten hondert nu Philijps afgelost ??? f 700 : 0 : 0 Ontfangen den Interest 1651 / 1652 / 1653 / 1654 / 1655 / 1656 / 1657 / 1658 / 1659 / 1660 / 1661 / 1662 / 1663 4 Maert afgelost
Cornelis Arense Lauwe den ouwe gedaen op oblegatie den 10 Meij 1653 ten vijf ten hondert ??? f 1000 : 0 : 0 Ontfangen den Interest 1654 / 1655 / 1656 / 1657 / 1658 / 1659 / 1660/ 1661
Aren Jacobse Cappiteijn is schuldig van het Cappitael?? van sijn thuijs brief, verschenen den 6 April 1646 de somme van ??? f 250 : 0 : (0) Ontfangen den Interest 1646 / 1647 / 1648 / 1649
Corsjaen Damman gedaen op oblegatie den 3 Desember 1654 de somme van f 200 : 0 : 0 [afgelost]
[Obligatien en derselver Intresten]
Leunis Arense Co(n)inck is schuldich bij contract gesprote van de koop van sijn huijs aen de gemeente twee hondert gl loopt tegen ses ten hondert waer voor de gemeente mach den solder gebrucken om te predeken voor den Interest tot haer belieuen ende een ander plaetse gebruickende moet Leunis tgelt oplegge ende betale dus hier ??? f 200 : 0 : 0??
dese penningen gegeuen bij Stoffel voor een erve
[Hier blijkt dat men nu niet meer op de gewoone solder vergaderde sedert 1655]
Maerten Cornelisse van Dirxlandt gegeuen aen (Tijs Cornelisse doorgestreept) op den 10 Maert 1655 om weder te restutuweren aen de gemeente die men noompt de doop gesinde ofte de Mennoniten van der Stede Goedereede ende den eijlande van dien tgeteeckent desen 29 Janwarij 1655 t de somme van twee hondert ende vijftich gl
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Obligatien en desselver Intresten]
Thijs Cornelisse ontfangen van de gemeente op Interest (van de gemeente doorgestreept) 10 Maert 1655 ??? f 250 : 0 : 0 Ontfangen 1656 / 1657 / 1658 / 1659 / 1660 / 1661
Leunis de Coninck opgenomen van de gemeente op oblegatie den 20 November 1656 tot 5 ten hondert f 100 : 0 : 0
deses elfde penningen gebruijct tot het huijs
Eijnout Philipse opgenomen van de gemeente op oblegatie 11 Janwarij 1657 gelost 200 : 0 : 0
Huijgh Clase opgenomen van de gemeente op oblegatie den 14 Meij 1657 ??? f 100 : 0 : 0
Stoffel Philijpse desen 12 Meij 1657 ??? f 100 : 0 : 0
dese 100 gl tot tractement Stoffel
Aren Jacobsen een huijsbrief ??? 250 : 0 : 0
Cees Cote een Rentebrief Capitael?? - 400 : 0 : 0
Cornelis van tRoohuijs per oblegatie ??? 1000 : 0 : 0
Balten Teunisse oblegatie ??? 100 : 0 : 0
Willem Huijge Catsz oblegatie ??? 100 : 0 : 0
Bijboudt 3 oblegatien ??? 400 : 0 : 0
Copie van een brief wt Brouwershauen??
opschrift als volcht??
desen brief sal men bestellen tot Goeree aen Stoffel Philipse schoemaker met vrient??
Looft God bouen al uijt Brouwershauen den 29 April 1653
Naer wens van den Heere soo dient desen van wegen de leeraren ende dienaren van de gemeente Godts tot Brouwershauen / aen de leeraren ende dienaren tot Goeree te weten onsen vrient Stoffel Philipse ende onsen vrient Leunis Cole soo is ons versoeck aen u l vriendelick dat gij ons de hant der liefde gelieft toe te reijcken dwelck hier wel van noode sal sijn want de lasten groot sijn ende de macht seer kleijn soo waert van noode malkander te helpen waert mogelick dat gij ons alhier gelieft wat te gedeincken tot soo lange als ons dese lasten soo bij blift maer ??? ick hope dat de Heere dat versien sal alst hem belieft door een ander middel ? niet meer op dijt pas dan blift den Heere beuolen met dat Ricke Woort sijnder genaden dat ons machtich is op te bouwen ende te geuen een deel onder alle die geheijlicht sijn Amen ende is onderteeckent bij mij Abram Machielse Tack u l dienaer noch lager staet Adriaen Ingese Kuijpper
Aldus gekopieert ende tegen den prinsepalen brief ouersien waer mede desen is accorderende geteeckent desen 6 Meij 1653
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Versoek-briev van die van Brouwershaven om onderstand]
Op welcken brief hebben wij dese antwoort en gelt gesonden??
Wij dienaeren ende broederen der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede dienaren ende broederen der Gemeente Godts tot Brouwershauen veel genade liefde vrede van God onsen vader door Jesum Christum tot een vriendelicke groetenisse amen??
Hertgrondige lieue ende in God beminde broederen in Cristo Jesu alsoo het God al machtich belieft heeft nae sijn Vaderlicke goetheijt in dese onse laetste eeuwe u l op te leggen met eene sware last het welcke bij u l gemeente niet wel en kan wtgevoert werden gelick wij l wt u mondelige onderrechtinge ende schrijuens wel kenne bemercke / soo is de saecke sulcx dat onse dienaeren daer op vergadert sijn geweest / ende goet gevonden u l toe te senden tot attestentie van u l lasten bij provisie alhier de somme van vijftich gl de welcke hier bij sijn gevoe(cht) ende aen geslote niet meer op dijt pas dan sijt seer van ons gegroet ende den almogenden in sijn genadige bescherminge bevolen wt Goedereede desen 3 Junij 1653 ende onderteijckent bij Stoffel Philijpse / Barent Clase ende Leunis Cole
[Bij desen Briev worden f : 50 gezonden aan die van Brouwershaven]??
Op huijden den 1 Junij 1653 op Pinsterdagh in het Oudorp nae de predekatie soo heeft Stoffel Philipse onsen leeraer door last van de drie dienaren de broederen bij den anderen gehouden ende geproponeert ofte alle de broederen met de dienaren niet voor geraetsaem en hielden een outste te beschrijuen om als dan met den anderen eenicheijt re houden ende also den doot ende het lijden Crijstij te gedeincken waer op eenpaerlijck is goet gevonden een outste met den eersten te beschrijuen ende gestelt in handen van de dienaren wie dat men sal beschrijuen is ouer sulcx dese beschrijuinge gevolcht
[Voorslag om ijmand te beschrijven tot de H. Bed:]
Wij dienaren ende broederen der Gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede dienaren ende broederen der gemeente Godts van der Vere veel genade ende vrede van Godt onsen Vader door Jesum Cristum tot een vriendelicke groetenisse amen
De oorsaeck van ons schrijuens dient tot desen eijnde dat wij op u l versoecke ons de vrientschap te willen doen en sende ons uwen dienaer Marckus van Spenbrock om ons te bedienen met des Heeren Woort ende sijn H: ordonantie op den 22 Junij 1653 wesende sondach waer toe wij vertrouwen dat hij hem gewillich toe sal laten vinden / edoch ofte het u l ofte Marckus op dien dach niet gelegen en quame belieft een anderen dach daer toe te ramen hoe eerder hoe aengenamer versoeckende hier op antwoort op dat wij ons op de komste mogen prepareren hier mede bevelen u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten Godes die u E Schilt en Grooten loon wil sijn Wt Goedereede desen 3 Junij 1653 lager staet u l Swacke en onwaerde broederen in Crijsto Stoffel Philijpse Cole / Barent Clase / Leunis Cole ende ouergelevert te bestellen door Willem Pauwels. Aldus gecopieert ende geregistreert desen 3 Junij 1653 ende geteeckent bij
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Marcus Spenbroeck beschreue]??
[Marcus van Spanbrock woonende te Veere word versogt tot de H. Bed:]
Op welcke beschrijuens is Markus van Spenbroeck eerst gekomen onverwacht ontrent op sondachmiddach den 6 Julij ende datelick den Aenlegh gedaen om te predeken op twee uren ende is met de gemeente vereenicht door de heijlige ordonantie des doopsels Meester Philijps de Block ende sijn huijsvrou Marettge Dimens
[Marcus van Spanbrock Doopt]??
Ende des anderen daechs wesende maendach ons bedient met des Heeren heijlige ordonantie des auontmaels tot geselschap mede breijngende Aberam Tack met sijn huijsvrouwe ende sijn gekompareert dese naer vollengen personen te weten Stoffel Philipse / Leunis Cole / Barent Clase absent om reden gewacht hebbende tot sondach ontrent acht uren doen verreijst present Dimen Cornelijsse / Claes Clase / Pieter Janse van den Blieck / Aren Gisbrechtse / Tijs Cornelijs / Willem Pauwels / Aren Clase Boogh / Maerten Cornelis / Aren Clase Schipper / Meester Philips Cornelis Lauwe / Jan Eijnoutse
[M. van Spanbrock houd het H. Avondmaal.]
Presente vrouwen
Saertge van Rande het broot noch wijn ontfangen door alteratie soo wtterlick bleeck / Marijcje Steuens ende Marijttge Abels thuijs gebleuen de reden mij onbekent andere presente Maertintge Willems / Marettge Cornelis / Neeltge Pauwels / Maettgen Huijge / Aegje Barens / Lijsbet Claes / Lijsbet Tonis / Geertruijt Jacobs / Neeltge Crijns / Claertge Willems / Josijntge Jans / Pieternellettge Delleuers / Aerjaentge Willems / Gooltge Arens / Claertge Hollaers / Jacomijne Pouwels / Toontge Imans / Neeltge Claes apsent Aerjaentge Gisbrechs / en in den Briel metter wone Geertruijt Cornelijs noch Jacomintge Huijge
Voor reijs ende teerkosten betaalt aen Markus van Spenbroeck bij Leunis Cole ten ouerstaen van Stoffel Philipse de somme van vijfentwintich gl ende bij Barent Claesse daer van kennisse hebbende wel genomen????
[Marcus van Spanbrocke ontvangt voor reiskosten f: 25.]
Alsoo Coenraet Cornelisse Carre van sijn joncheijt aen onse vergaderinge heeft gefrequenteerd ende nu bij sluijtinge van een houwelick met onse suster Lijsbet Claes / soo heeft den voornoemden Coenraet Cornelisse doen versoecken door sijn broeder Tijs Cornelisse ende Willem Pauwelse aen Stoffel Philipse onsen leeraer om met de gemeente te vereenigen over sulcx met den doop bevesticht te werden waer op Stoffel Phijlijpse antwoorde dat se Barent Clase daer van mede souden spreken ende een tijt lanck tarderende met de resolutie soo werde verstaen bij de dienaren dat Coenraet Cornelisse hem vervoecht hadde een knegt van de weduwe wt de huer te koopen ende hem vervoecht inde bijwooninge het welcke een saecke is van seer groote ergernisse daer op Stoffel Philipse ende Leunis Cole hebben Tijs Cornelijs aengesproken ende aengeseijt dat sijn broeder de bijwooninge behoorde te verlaten het welcke Tijs Cornelisse aennam sijn broeder aen te seggen daer op Tijs Cornelijsse bij Willem Pauwelse komende ende met den anderen daer van gesproken / ende tselleuen niet goet vijndende / ende daer nae wesende den eersten paesdach soo heeft Tijs Cornelisse Leunis Cole weder aengesproecken van de voorgaende saeck van sijn broeder om geadmiteert te worden daer op antwoorde geuende dat Stoffel Philijpse preses was van de gemeente dat hij die daer ouer naeste aenspreken ende alsoo van den anderen gescheijden ende Leunis bij Stoffel Philijpse ende Barent Clase comende heeft haer dat datelick geremonstreert ende alsoo gesamentlick goet gevonden op maendach wesende den tweeden paesdach nae de predekatie de broeders bij den anderen te houden ende de saecke van Coenraet Cornelisse voor te stellen maendach ochtens op het Oudorp komende doet Tijs Cornelisse aen Stoffel Philijpse weder versoeck van wegen sijn broeder om met de gemeente te vereenigen / tselleuen aengenomen om de broeders na de predekatie voor te dragen dwelck geschiedt wesende wert eendrachtelick verstaen dat men in de saecke niet en konde besoniere voor al eer dat Coenraet Cornelijsse alhier voor de gemeeente coempt ende hem de kerckelicke sensure onderwerpt / daer op Coenraet is ontboden ende tselleue voorgedragen bij de broeders / alsoo Koenraet sustineerde van onkunde ende niet gewaerschaet wesende / dat hij te weten Coenraet Cornelisse?? de bijwoninge?? moet verlaete / ende de weduwe weder een knecht geuende / dijt gedaen wesende dat men dan sijn saecke met den eersten sal vordere om bij de gemeente te komen aldus geresolueert ende geregistreert alhier in dijt kerckelick boeck desen 6 April 1654 ende geteeckent??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Coenraad Cornelisse versoekt gedoopt te mogen worden maar alsoo hij sekere weduwe de knegt onderhuurt en in haare bijwooning was gaan woonen apparent om haar dus de neering te ontritselen wierd hij toegelaten nadat hij na veel omslag aannam voor die weduwe een knegt te huuren en die bijwooning te verlaten]
1654
Is vorder ten selleuen dage bij alle de broederen verstaen dat men Jacomintgen Huijge sal aenseggen datse den brandewijn tap sal dienen te verlaten en niet meer tappen alsoo door den selleuen tap van haer meest aen alle menschen groote ergernisse wert gegeuen waer deur onse gemeente seer daer deur wert geblameert ende daer en ? noch geseijt wert dat het voornoemde Jacomijntge hem verloopt in dronkenschap soo is ouer sulcx de gelegentheijt presenterende Jacomijntge ontboden bij de dienaers ten huijse van Maertijnte Willems ende haer de selleue resolutie aengeseijt de selleue voor goet aen nemende en belooft den brandewijn tap als verkoopen te verlaten om alle jalosien wech te nemen aldus geregistreert desen 20 April 1654 ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Jacomijntje Huige word versogt den Brandewijn tap na te laten ???t welk zij aanneemt]
Copie van een brief
Stoffel Philijpse
Goede vrient en Broe in Cristo Mees Janse schrijft mijn dat hij en Bartel Louwers van meijninge is om tegen den oost nae Vlaenderen te reijse en versoecken mijn dat ic u l souden laten weten dat sij als dan wel genegen sijn om u l te komen dienen met het Woort Godts soo u l kan: gelieft dan vollen dienst aen te leggen want sij souden dat oock doen om dat andere die daer een reijs om souden maecken dat af te nemen / de tijt sal u l noch naerder aengeschreuen werden dijt kan u l naer en aen seggen ick wense dat God door sijn genade en geest verstercken amen groeten in Rotterdam den 9 Junij 1654
? E. dienst Gerrijt Janse Veron
[Door een Briev van Rotterdam word berigt dat twee Amsterdammer Leeraaren zullende na Vlaanderen reisen in Passant hier wel wilden dienst doen]
Desen brief de naeste vergaderinge de broederen voorgelesen ende bij gemeene resolutie goet gevonden Bartel Lou ende Mees Janse te ontbieden met den eersten ende bescheij(den) daer van te beuorderen is ouer sulcx Leunis Cole last gegeuen in het gaen naer Rotterdam om deur Gerrijt Jans de beschrijuinge af te vorderen aen de voornoemde personen van wegen haer komste welcke bij Gerrijt Janse is gedaen ende dese antwoorde bekomen als volcht
Stoffel Philijpse
Goede vrient en Broeder in Cristo nae hartelicke wensche dat nae ziel en lichaem zalicheijt is dient desen dat ick verstaen hebbe, dat de reijse van Mees Janse ende Bartel Louwerse af is alsoo B. Louwersz nae Groeninge moet gaen soo dat u l haer tot soodanigen gelegentheijt als ick u geschreuen hebbe niet hebben te verwachten dijt tot aduis: nae vriendelicke groete en protecsie Godes Rotterdam den 14 Julij 1654
? Gerrijt Veron
[Dog na over en weder schrijvens word men gewaar dat die reis geen voortgang heeft.]
In Rotterdam 20 October 1654
Vrundt en broeder in Cristo Stoffel Ph(il)ipse gisteren is mij een brief van Jaje Jase behandicht inhoudende dat hij tegen den aenstaende sondach ouer acht dagen tot Goeree vollegens u l versoeck meijnde te comen dijt sijt tot advijs waer na gij e l cont reguleren nae U Lij genegen vrient en broeders Jacob Ostens Jeijserse
Gekomen den 1 November 1654.
1654
Wij ondergeschreuen Dienaeren van de Gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede broederen in Crijsto de dienaeren der gemeente Godts binnen Middelharnas ende den geheelen eijlande van dien de genade des Heeren Jesu Crijstij ende de liefde Godts ende gemeenschap des H. G. tot een vriendelicke groetenisse amen
Onse broederen voornoempt sullen belieuen te weten dat Coenraet Cornelisse Carre Joncman woonachtich alhier binnen den eijlande van Goedereede aen ons heeft versocht om met de gemeente te vereenigen nae de instellinge Jesu Christo midtsgaders nae de leeringe ende exempelen der apostelen hem met belijdenisse der sonden ende bekentenisse des geloofs tot den doop te begeuen / soo hebben lieden dienaeren sijn versoeck de broederen op den 6 April 1654 nae onse nae gedaene predekatie voor gedragen ende het selleue eenpaerlick toegestaen door oorsaeck den voornoemden Joncman van sijn Joncheijt aen / altijt onse vergaderinge heeft gefrequenteert / ende alsoo wij lieden met den eersten noch geen volle bedieninge kennen hebbe in onse gemeente / versoeckende daerom op u l vriendelick dat hij bij uwe gemeente mach gevordert worden ende midlertijt God almachtich biddende dat hij door sijn genaede de saeck soo wil segenen gelick hij wtwendich met den water sal gedoopt (sijn ??? doorgestreept) werden / dat hij alsoo inwendich van Crijsto met den H. G. ende vier gedoopt mach werden om alsoo sijn sonden deur den doop in den doot Crijstij te begrauen ende in een nieu wesen des leuens opgestaen sijnde te wandelen gelijck als sijn beroepinge betaemt tot Salicheijt van sijn diere gekochte siele geteeckent desen 17 April 1654 noch lager staet U L Swacke ende onwaerde dienaeren ende broederen in Crijsto Stoffel Philijpse Barent Clase Leunis Cole aldus gekopieert ende gerij(gi)streert ende geteeckent desen 17 April 1654
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Versoek brief aan Middelharnisser Gemeente voor Coenraet Cornz Carre om gedoopt te mogen worden]
Geliefde vrienden in Cristo Jesu u l begeerte door Godts hulpe aen den toonder deses voldaen sijnde vollegens de leere Crijstij in onser presentie ende veel andere getuijgen der gemeijnte Godts tot een teijcken van waerheijt soo hebben wij desen met onsen handen onderteeckent ende beuelen u l in de bescherminge des almachtigen Godts wt Sommerdick van de dienaren der selleue gemeijnte geteeckent van Jan Corsjaense Vijnck Clijas Janse aldus geregijstreert desen 22 April 1654 en geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Attestatie van de Dienaren der gemeente op Flacquee?? ?? wegens den Doop van Coenr. Corn: Carre]??
1654
Extrack
Gesonden van de gemeente van der Goes
Wij dienaeren der Gemeente Godts ter Goes wenschen onse lieue broeders ende dienaeren der gemeijnte Godts daer dit schrijuens vertoon(t) sal werden genaede ende vrede van Godt onsen hemelschen Vader door Christum Jesum amen
Naer den Cristelicken wens soo sullen onse lieue vrienden belieuen te weten de oorsaecke van ons schrijuen is dese alsoo onsen lieuen vrient Aberam Michielse Tack ons kenlick heeft gemaect wt last van sijn mede dienaeren van Brouwershauen hoe datter verscheijden weesen tot haer gemeijnten last gekomen sijn ende datter bij haer geen vermogen en is om te onderhouden nu wij dienaeren alhier?? ter Goes en konnen wt Cristelicke liefde niet weijgeren om haer tontlasten van een weese ende dat wij de selleue onderhouden souden tot sijn jaeren ende soo onse lieue vrienden die mede ontrent haer gelegen sijn als Ziericsee Sommerdick ende Goeree mede wt liefde alsoo gesint sijn soo ben dan de vrienden van Brouwershauen ontlast voor dien tijt Maer soo in den jare 1644 in Junij tot Haerlem veel gemeijnten boden vergadert sijn geweest om met malkanderen Goddelicken raet te houden van verscheijden stucken soo van de leeraren die den dienst deden ende met wel doen en kenden door haer tegenwoordigen noot van armoede hoe dat men is haer leuen daer in soude handelen ende oock nae haer leuen met haer weduwen en kinderen ende meer saecken die seer nut sijn soo van armen daer geen vermogen is ende alsoo het geschiet datter somtijts sulcke saecken in de gemeijnte vervallen gelick als onsen lieuen vriendt Marccus van Spenbroeck nu gestoruen is ende heeft weijnig ofte geen goet naergelaten soo deunct ons dat het niet vreemt en ware dat die gemeijnten die west van Hollant gelegen sijn haer sentboden eens bij den anderen quamen ende beraetslaende wat ider der gemeijnte in sulcken tijt op breijngen soude tot dienst van de nooddruftigen onder konditien als sulcken gemeijnte daer - sulcken noot ware haer arme dienaeren ende arme broeders ende susters niet en konden onderhouden met haer arme weesen ende als wij dijt al wt liefden handelden dan sullen wij doen gelick als sij in de eerste apostelsche gemeijnte gehandelt hebben / die hebben sij ter tijt des noots het goet gemeen gemaect het welcke groot bewijs van liefde ende genegentheijt is geweest ende soo wij door des Heeren genade verhopen den hemel met die hemelsche goeden met malcanderen te vercrigen soo is het seer cleen dat wij die tijdelicke goederen die hier vergaen moeten tot dienst van malcanderen gebruijcken ter tijdt des noots in die gemeijnte die in twesen sijn tien in tgetal daer die dienaren als sij versocht werden malcanderen bedienen als Aerdenburch Casant Vlissinge Middelburch ter Vere / der Goes / Siericsee / Brouwershauen Sommeldick ende Goeree vindent die vrienden goet soo konnen sij haer bedeijncken om te versoecken aen Siericsee ofte Middelburch ofte Vlissinge waer dat die bij een komste soude mogen geschieden ende als men beraemt heeft wat ider gemeijnte op breijngen sal soo sal men die toedienen diet in noot van doen heeft maer ofte die gemeijnten niet raetsaem en vonde om bij den anderen te komen soo mochten sij imant ordineren in de gemeijnte die sij raetsaem vonden om order te stellen wat ider gemeijnte te pon?ter tijt des noots souden op breijngen als een vrijwillige gaue ider jaer soo lange als het sulcke gemeijnte soude noodich sijn ende wanneer het geenen noot en ware dan soude de gaue naer blijuen nu wij hebben dijt wt liefde onder verbeteringe aen de vrienden die in noot sijn hiertoe geschreuen dat is die van Brouwershauen vollegende haer versoeck ende is bij onse dienaren toegestaen maer onder verbeteringe soo daer imant is die beteren raet weet kant mede int werck stellen wij hopen ons in goede wercken laten vinden waer in dat het soude mogen sijn tot dienst van den goeden welstant van de gemeijnten maer wensten wel dat de saecke van bij eenkomst voort mochte gaen dan wij hopen ons te schicken naer den Crijstelicken regel niet meer op deses tijt ende wij dienaren bouen genoempt doen onse lieue vrienden broederen ende dienaeren seer kristelicken groeten die dijt gelesen sal werden ende blijft den Heere in genade beuolen amen den 12 Julij 1654
Wt last van de dienaren
Dirck Janse Ruch
??[Die van Brouwershaven vijf wesen tot hun last hebbende?? gekregen Schrijven die van der Goes hier voorschrijven voor hun om deze Gemeente te beweegen om op hun voorbeeld ook een Wees na sig te halen en met een doen voorslag tot een bijeenkomst om te raadslaan Hoe leeraaren en derselver Weduwen en Weesen des noods bij te staan]????
Bij den selleuen brief quam noch een brief van Brouwershauen aldus ludende als volcht
Waerde lieue vrienden dienaren broeders der gemeente Jesu Cristij tot Goeree wenschen die dienaren der gemeente Godts tot Bro(u)wershauen voor een Cristelicke groetenisse de genade liefde vrede ende de barmherticheijt Godts door Jesum Cristum amen
Naer den Cristelicken wens soo dient ons schrijuens omdat wij onse lieue vrienden bekent soude maken die reden ons salichmakers Jesu Crijstij bij Matteus 26 vers 10 daer hij gesproken heeft armen sult gij altijt bij u hebben nu tegenwoordich bij ons plaetse door dien dat wij verscheijden weesen hebben gekregen tot onse laste soo in den jare 1652 als 1653 en alsoo hier tot Brouwershauen weijnich voorraet was soo ist t bij naer verteert alsoo dat wij onse armen geen half jaer en konnen onderhouden / de dienaren van onse gemeijnte wetende de cleene middelen hebben raetsaem gevonden om den noot kenbaer te maken aen onse broederschap omdat sij met den anderen raet souden houden hoe dat men in soodanigen saecke soude handelen soo ist geschiet dat de broederschap met de dienaren voor goet in hebben gesien om de noot die sij hebben bekent te maken aen andere gemeenten op hope van geholpen te worden / naer dat dese resoluijtie is geschiet soo sijn onse dienaren gegaen tot Sircsee ende hebben daer den noot bekent gemaect aen de dienderschap onse vrienden van Ziericsee met medelijden ontsteken sijnde hebben hulpe en assestentie toegeseijt maer ouermidts dat den noot groot is alsoo dat ons gelick wij vertoont hebben in korten tijt vijf weesen tot onse laste sijn gekomen soo hebben die dienaren van Sircsee raetsaem gevonden om andere gemeenten oock den noot te kennen te geuen soo ist geschiet dat onsen vrient Aberam Machielse Tack is geuare naer der Goes ende de dienaren van der Goes vertoont den stant der gemeente van Brouwershauen als die van Van der Goes sulcks hebben verstaen soo hebben sij terstont beweecht geweest tot liefde ende gepresenteert een kint naer hier te halen ende tot vorder ontlastin(t)ge van ons soo hebben sij eenen brief geschreuen ende ons toegesonden dat wij eens souden prouen oft niet raetsaem en ware dat men beschrijuinge soude doen aen soo danige gemeenten als sij aengeteeckent hebben de proue hier van die is int werck gestelt op den 19 Julij ende is bij onse broederschap voor goet ingesien dat de beschrijuinge soude voort gaen op hope dat de gemeenten dan daer in souden bewilligen om haer boden bij den anderen te laten komen om van soodanige saecken te handelen die de dienaren van der Goes / aen hebben geteeckent waer van wij onse vrienden een kopie senden doch het gene dat wij hier in doen onder verbeteringe van ander gemeenten daer ons schrijuen wort toe gesonden / ende soo onse vrienden niet en konnen verstaen dat de bij eenkomste noodich is soo is dan ons ernstelick versoeck dat onse lieue vrienden ons belieuen te assesteren ende terhant doen acht ponden des jaers om onsen armen te onderhouden soo lange als den noot soude vereijssen ende als het geen noot en doet dat dan de gauen souden naer blijuen / waerde vrienden soo veel hebben wij u l toegeschreuen wt last van onse broederschap ende blijft hier mede den almachtigen bevolen amen onderteeckent van onse dienaren Jan Aelbrecse van Legwick en Aberam Machielse Tack geregijstreert en alhier gestelt ende geteeckent alhier als schrijbo
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole??
??[hetselve als die van der Goes word in substantie van die van Brouwershaven geschreven]
1654
Gisbrecht Arense van Wage ouerleeft den 24 Augistij ochtens ontrent vier uren ende onse gemeente toe gemaect bij testamente hondert gl de selleue penningen ouer geleuert bij Aren Gisbrechse den 27 Augustij 1654 in Spetie als volcht drie Hollantse ducaten a 10 is 30 : 0 2 goude ducatons a 7 : 10 is 15 gl 0 sz 6 pistoletten a ??? 9 : 0 is 54 gl en aen schellijngen 1 gl 16 sz is te samen een hondert gl ende sestien sz trect af acht af en blijft hondert gl bij mij ontfangen den Godt des hemels wil sijn siel in sijn genadige bescherminge nemen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Gijsbrecht Arendse van Wagen overleevt en gemaakt aan de gemeente f : 100]
1656
Maerten Cornelisse van Dirxlant onsen broeder ouerleeft ten huise van Tijs Cornelisse op den 18 Janwarij 1656 ende aen Tijs Cornelisse gelangt om aen de gemeente te restutuweren de somme van ??? den Heer wil sijn Siele in sijn genadige bescherminge nemen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Sterfgeval]
1656
Lijsbet Claes ouerleeft den 7 April 1656 sijnde de huijsvrou (van) Coenraet Carre de Heere wil haer siele genadich wesen amen ende heeft geordoneert te betalen aen de gemeente twee hondert gl hier wt gepasseert bij de twee kinderen 2 oblegatien elck van hondert gl????
[Lijsbet Klaas overleevt en heeft besproken f : 200.]
1654
Alsoo Jeij Jeijse alhier is gekomen op sondach wesende den 1 Nouember 1654 ontrent half drie soo heeft hij ons bedient op maendach voor den middach met de Heijlijge ordonantie des doops ende is bij de gemeente gekomen Clijntge Roels ende achtermiddachs is bij de gemeente gekomen Mees Janse met sijn huijsvrou Susannittge Maertens ende ende nae de bedieninge van den doop soo heeft Jaje Jase ons bedient met de heijlijge ordonantie des auontmaels en sijn gekompareert dese naer vollegende personen Stoffel Phijlipse / Barent Clase / Leunis Cole / Jan Eijnoutse / Aren Gisbr(echs) / Pieter Janse Blieck / Cornelis Arense / Aren Clase / Eijnout Philijpse / Willem Pauwelse / Aren Clase Boogh / Tijs Cornelijs / Maerte Cornelijsse / Claes Clase / Dimmen Cornelijsse / Meester Philijps Block /?? Mees Janse / Gerrijt Cornelijs Compe / Jan Corsjaense / Pieter Janse Sommerdick / Willem Willemse / Leendert den Botman / Wouter Clase / Daniel Troost / Coenraet Cornelijsse
Comparerende vrouwen Saertge van Rande / Marijcje Steuens / Claertge Hollaers / Pietertge Claes / Jacomijne Pouwels / Matgen Huijge / Neeltge Claes / Toontgen Imans / Aechtge Barens / Geertruijt Troost / Aerjaentge Gisbrechs / Maerrijtge Cornelijs / Lijsbet Claes / Aerjaentge Soetemans / Gooltge Arens / Neeltge Pauwels / Susannettge Maertens / Pieternellijtge Delleuers / Lijsbet Tonis / Marijttge Dimens / Claertge Willems / Maertijntge Willems / Josijntge Jans / Neeltge Crijns / Lijsbet Tonis / Clijntge Roels / Commertie Troost
Apsent Marijttge Abels / ende Jacomintge Huijge
[Jeij Jeijse Doopt en houd Avondm:)
Saertghe van Rande huijsvrouwe van Stoffel Philip(s)e ouerleeft den 9 Desember wesende woonsdach auons ontrent een kertier voor vier uren wesende int jaer 1654 ende bij testamente gemaect aen de gemeente de somme van vijftich gl de Heere des hemels wil haer Siele in sijn genadige bescherminge nemen ende de onse als wij volgen amen out wesende ontrent een en t sestich jaren de voor genoemde vijftich gl bij mij ontfangen desen 17 Desember 1655
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Saartje van randen overleevt heeft de gemeente gemaakt f : 50]
Copie Copie Copie
1577
Alsoo van wegen zekere ingesetenen deser stede Middelburch sijne Excelentie suplicatie gepresenteert is geweest daer bij hun beclagende dat die Magestraet derseluer sta(d) onlancx haer winckelen heeft doen sluijten ende consequentelick heure neringe verboden twelck nochtans hun lieden een eenich middel is om hun familien te onderhouden procederende tselue verbot ter cause dat sij den gewoonlicken eedt souden als andere noch niet gedaen hebben / remonstreerde te meer die voorsz ingeseten(en) hoe dat sij nu geduerende de sekere lange jaren sonder den voorsz eedt dijt gedaen te hebben alle burchlicke lasten contributien en schattingen neuen andere burgeren ende inwoonderen der seluer stede gewillichlicken gedragen hebben sonder dijt in eenige faijlte beuonden te sijn ende daeromme oock als nu noch wel behooren ouer sulcx ongemolesteert te wesen aengesien zij daer deur anders niet en begeren dan in vrijheijt haerder consientie te leuen ten respecte van welcke dese jegenwoordige oorloghe tegens den Coninck van Spaentgen / bij zij(n) ondersaten aengenomen ende alle ceremonien geresisteert wort daer jegens stridende / waer inne het nu soo verre deur Godts hulpe gekomen is dat die voorsz vrijheijt is gekonserneert ende daer omme onbehoorlick sijn soude den supplijanten die af te nemen toch die met schattingen contrebuijtien ende andere lasten te dragen niet sonder?? groot pericule haers lijf ende leuen hebben helpen te winnen / welcken vollgende sij requeste aen den voorsz Magestraet gepresenteert hebbende voor appostille gerapporteert hadden haer te moeten reguleren naer die polesie ende ordonantie der voorsz stede Naer mede den voorsz Magestraet schindt te poogen deur den eedt niet alleen hun supplianten binnen Middelburg residerende maer consequentelick andere in Hollant ende Zeelant hun onder sijn Excelentie protectie vollegende sijne placcaten begeuen hebbende wtten lande met huijsvrouwe ende kinderen tot hun lieden grondelicke verderffenisse te verdriuen deur twelck niemant eenich proffijt kan bekomen maer meer alle dese landen groote merckelick(e) schade / overmidts deur dien alomme die neringe grootelicken soude comen te verminderen versoeckende ootmoedelicken derhaluen zijn Exselentie biddende de saecke met kompassie insiende daer inne behoorlicken te versien ende insonderheijt aengesien dat de voorsz supplijanten presenteren heuren Ja in plaetse van eede te doen strecken ende douertreders van dien als eetbrekers gestraft te worden soo ist dat bij zijn Exselentie tgene voorsz is ouergemerct ende daer op hebbende wel rijpelicken doen delibereren heeft deur voorgaende aduisen van den Gouuerneur ende Raden van Zeelant geordoneert ende gestatuweert ordoneert ende statuweert bij desen dat de voorsz sup(p)lijanten sullen mogen bij den Magestraet der voorsz stede bestaen met haerlieder Ja in plaetse van eede bij hun lieden gepresenteert midts dat douertreders van dien als eetbrekers ende me(i)needige sullen gestraft werden beuelende ende belastende sijn Exselentie den Magestraet van Middelburch ende anderen die dese aengaen mogen den sup(p)lianten Aengaende den eet ende andersins tegens heur lieder consientie vorder niet te beswaren maer laten haer lieden winckelen openen ende neringe genieten gelick zij van te voren gedaen hebben alles bij prouisie ende tot ander stont met meerder tranquilliteijt van saecken met rijpe deliberatien daer op gelet sijnde geordoneert sal werden naer behooren aldus gedaen onder sijn Exsilenties name ende zegel in der stede Middelburch op den 26 dach Janwarij anno xvc zeuuen ende tzeuentich onderteijckent Gilles de Nassau op de ploij stondt geschreuen bij mijn genadigen Heere den Prince onderteeckent F de Bandemont Tgrooten zegel van zijn Pr. Exselentie daeronder anhangende onder stont geschreuen aldus gecollationeert jegens sijn orghijnele geschreuen in parkement geteeckent gesegelt ende op den ploij geschreuen als bouen is daer mede beuonden te accorderen bij mij De Breederode notarijs publick noch lager stont geschreuen jegens gelicke copie onderteijckent ende ondergeschreuen als bouen is beuonden daer mede te accorderen bij mij notarijs publick geadmitteert??
Willem Baudewijn
[Memorie van een ordonnantie van zijn Hoogheid aan de magistraat van Middelburg om de Mennisten wegens het doen van een Eed ongemoeid te laten onder naam en zegel van Zijn Excellentie 26 Januarij 1577.]??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??De Staten Generael
Aen de Baljou Burchmr. ende Schepenen van Aerdenburch
Wij hebben met verwonderinge verstaen dat gij contrarije onse resolutie die u l bij onsen last is aengeseijt door den comis Jan Boogert gij luijden de gemeene lidtmaten die men noompt doopsgesinde ofte Mennonisten residerende binnen Aerdenburch ende de lemiten daer onder in den vrijdomme gelegen / hare vergaderingen ende exsersitien van hare relijtge binnen Aerdenburch verhindert turbeert ende moejelick valt met verbiedinge van hare vergaderen arrestamenten aprehentie ende amenden de wijle wij verstaen dat de voorsz gemeene lidtmaten van de doopsgesinde in haer gemoet conscientie vergaderingen ende exsersijtien binnen Aerdenborgh soo vrij met alle stillicheijt ende modestie sullen toe gelaten werden als geschiet allomme elders in de prouintien steden ende plaetsen van de Vereenichde Nederlanden sonder eenige kontradictien ofte tegenheijt behaluen dat u l op hare vergaderingen opsicht sult in mogen nemen bij soo verre als hun dat goet dunckt ende dat sij ten selleuen eijnde u l teecken sullen doen aen geuen als sij sullen begeren te vergaderen u l alsulcx ordonerende hun hier naer presise te reg(u)leren tot beter onderhoudinge van ruste vrede ende eenicheijt in de voorsz stadt sonder de voorsz lidtmaten oock ter cause van hare voorgaende gepasseerde vergaderingen voor eenige boete ofte kontrauentie te doen aprehederen ofte excuteren daer op wij ons sullen verlaten ende u l inde protectie van den almogenden bevelen wt Den Hage den 1 Meije 1615
[memorie van een ordonnantie van hun Hoogm: de Heeren Staaten Generaal aan de magistraat van Aardenburg om de Mennoniten vrije oeffening van Godsdienst te laten van 1 Meij 1615.]
1655
Op huijden den 11 April 1655 op sondach nae de predecatie heeft onsen dienaer Stoffel Philipse de broederen bij den anderen gehouden ende geproponeert ofte alle de broederen niet met hem geraetsaem en vonden om op Pinsteren een outste te beschrijuen welcke met een eenparich swijgen wert gehouden voor een inwillinge ende vorder geraetsaem gevonden een outste van de gemeente van Amsterdam te versoecken aldus geregistreert desen seluen dijt datum als bouen ende geteeckent
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[voorslag ter ontbieding van een Oudste]
[word besloten]
Op welcke resolutie is dijt schrijuens gevolcht
Wij dienaeren ende broederen der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede broederen ende dienaren der gemeente Godts tot Amstelredam veel heijl geluck liefde vrede salicheijt door onsen Heere Jesum Christum onsen Heijlant ende Verlosser amen
[en beschreven een van de Dienaaren]
Naer den goeden wens onses herten is ons schriuens tot desen eijnde dienende / als dat wij lieden alhier ootmoedelick op u benne versoeckende om des Heeren wille ons de vrientschap te willen doen en sende ons toe een van U lieden outste om ons te bedienen op Pinxter met des Heeren Heijlige Woort ende sijne Heijlige ordonnantie dwelck wij vertrouwe dat ons de vrienden onse broederen niet en sullen afslaen want wij en kenne tegenwoordich geenen anderen toevlucht nemen als tot u lieden daerom vertrouwen wij ons versoeck niet afgeslagen sal werden verwachtende hier op met den eersten antwoort op dat wij ons daer nae mogen regulere en preparere hier mede eijndegende ende beuelen u lieden altesamen in de bescherminge des alder hoogsten Godts wt Goedereede desen 16 April 1655
U L Swacke ende onwaerde dienaren ende broederen in Cristo
?? ?? ?? ?? ?? Stoffel Philijpse Barent Clase en Leunis Cole
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
Opschrijft aen Bartelmees Louwer wonende op de Heeregracht in tvriesse garen wijf tot Amstelredam
[van de stad Amsterdam]
Op desen brief dese antwoorde gevolcht
1655
Eersame seer beminde vrient U L broeder in Chrijsto Jesu Stoffel Philipse naer groetenisse ende wensinge alles goets soo ist dat ick u l brief ontfangende den selleuen op onse camer vertoont hebbe ende alsoo ick doen voort van huijs moste ende den 5 Meij weder nae het landt van Cleef en Jaje nae Vrieslant was soo heb ick den brief aen onsen vrient Tobias Goverse gelaten de welcke doen scheen genegentheijt te hebben om te reijsen tot uwent Maer ick hem nu vragende schint niet eens int sin te hebben en heeft oock niet geschreuen dat mij wonder geeft en daerom en konde ick niet nae laten u l dijt te vertoonen op oft mogelick waer noch imant van Dort te ontbieden oft van Wttrecht ick soude garen gekomen hebben ten ware ick al te ver voren int lant van Cleef voornoempt verseijt hadde geweest ende daer sijn seuen gemeenten die met verlangen nae mij wachten die en conde ick om mijns woorts wille niet af schrijuen alst op een ander tijt wat beter gelegen coempt wil ick garen comen soo veel int corte tot antwoort en wenste het anders en beuele u l met alle die u l lief sijn in Godts heijlige bescherminge ter salicheijt en weest noch hertelick gegroet ende groet oock u l mede dienaren lager stondt van u l willijgen vrient en broeder Bartelmees Louwer in Amsterdam den 30 April 1655 met haest
[Word van d???Amsterdammer afgeseid]
Attestatie Aren Clase Boogh en sijn dochter Gooltgen Arens
Wij dienaeren van de gemeente Godts tot Goeree wenschen onse broeders de dienaren van de gemeente tot Sircsee de genade des Heeren Jesu Christij de liefde Godts ende de gemeijnschap des Heijligen Geests sij met u allen amen??
Onse broeders voornoempt sullen belieuen te weten dat Aren Clase Boogh met sijn huijsgesin woonachtich in den eijlande van Goeree geresolueert is om van woonplaetse te veranderen en te gaen woonen bij ofte ontrent Nieuwerkercke in Duijvelant ende alsoo den voornoemden Aren Clase Boogh met sijn huijsvrou ende sijn outste dochter Gooltgen Arens lidtmaten sijn bij onse gemeente daer in dat sij haer selleuen eerlick ende Cristelick hebben gedragen voor soo veel als ons bekent is en versoecken daerom vriendelick op u l dat gij de selleue oock voor lidtmaten in uwe gemeente gelieft aen te nemen om haer te plegen en te onderhouden de Christelicke broederlicke gemeenschap om haer met gelegentheijt te bestraffen te vermaenen ende te vertroosten dijt doende sult ons groote vrientschap doen torkonde dese geteeckent desen 3 Meij 1655 van u l Swacke onwaerde mede dienaeren Stoffel Philijpse Barent Clase ende Leunis Cole
[Aren Kl: Boog en zijn dogter Gooltje Arens gaan met attestatie na de gemeente te Zierikzee]
Rotterdam 1655
Waerde Broeder ende dienaer in het werck des Heeren Salicheijt sijn gewenst door Jesum Cristum onsen heijlant ende verlosser
Wij lieden vertrouwen dat het u lieden aldaer niet onbekent en is dat onsen waerden ende lieuen vriendt ende dienaer Stoffel Philipse is in een en dese laatten en bedroefden staet in de welcke hij al van Pinsteren af in is geweest ende geen bedieninge en heeft konnen doen ende noch geen aprentie sijnde noch in lange tselleue te konnen doen ten sij den almogenden Godt daer in genadelick versiedt dwelck wij verhope ende dien almogenden Godt om bidde vorder neme wij onsen toevlucht voor dese reijse tot u op hope wat troost te verwerven alsoo wij in onse omliggende kertieren sijn buijten aperentie om die ongelegentheijt wille soo versoecken wij ootmoedelick op u de handt der liefden ende barmherticheijt wttereijcken tot ons en te komen bedienen met des Heeren Heijlige Woort op sondach wesende den 18 Julij 1655 op hope goede stictinge daer deur soude mogen geschieden dwelck wij vertrouwe u vergolde sal werde hier mede endegende en beuele u l en u E huijsvrou ende alle andere goede vrienden in de protectie des almachtigen Godts wt Goedereede desen 10 Julij 1655 u l Swacke ende onwaerde broederen in Crijsto Jesu / met kennis van Stoffel Philijpse maer geteeckent bij Leunis Cole en Barent Clase noch lager staet belieft antwoort met dese schuijt te senden op welcken brief is antwoort gekomen ende Gerret Cornelisse is daer op gevolcht ende heeft ons bedient op den 18 Julij 1655 dus alhier geteeckent bij
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Briev na Rotterdam om een Predikbeurt wijl Stoffel Philipse lang was onmagtig geweest.]
[waarop Gerrit Corn: is komen Prediken]
Amsterdam
Wij dienaeren ende Broederen der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse mede broederen ende dienaren der gemeente Godts tot Amsterdam veel heijl geluck liefde vrede ende salicheijt door onsen Heere Jesum Cristum Heijlant ende Verlosser amen
Naer den voorgaenden wens onses herten is ons schrijuens tot desen eijnde dienende / dat wij lieden alhier ootmoedelick op u weder benne versoeckende om des Heeren wille ons de vrientschap te willen doen / en sende ons toe een van u l outste om ons te bedienen op Paesschen met des Heeren Woort ende sijne heijlige ordonantie dwelck wij vertrouwen dat ons de vrienden ende broederen niet en sullen afslaen hoe wel het de voorleden Pinster is geschiet om sekere consideratie wille waer deur wij lieden mede voor dat jaer sijn verset geweest ende geene bedieninge en hebbe gehadt soo nemen wij ander mael onsen toevlucht tot u met een goet vertrouwen nu niet afgeslagen te werden verwachtende hier op met den eersten antwoort opdat wij lieden ons daer nae meugen regulere ende prepareren hier mede endegende ende beuelen u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten Godts Wt Goedereede desen 18 Maert 1656 U L Swacke ende onwaerde dienaeren ende broederen in Schrijsto Stoffel Philipse Cole Barent Clase Leunis Cole bescheijd hebbende van u E komst soo sullen wij maken een schuijt te hebben op Rotterdam op vrijdach ochten die u l sal hier ter Goedereede breijngen met den wille Godts opschrijft aen Bartelmees Louwer wonende op de Heeregracht in het vriesse garen wijf tot Amsterdam
[word weder na Amsterdam geschreven om een Oudste of bevestigd Leeraar zoo dat men in twee jaar geen Avondmaal had gehad]
1656
Dese antwoort is op ons schrijuens gevolcht
Troost zegen en gebenedidinge en verlichtinge wenschen wij onse lieue broederen in Cristo als ons selleuen ende mede dienaren in Godes accerwerck tot Goeree
Voorts waerde v(r)ienden hebbe ick van dage tot dage gemeent u l op den uwen een behaeglicke antwoorde te laten toekomen maer a(l)soo Wtert ende Haerlam op dien dach selfs eenicheijt souden soo comen alle brieuen aen ons ende een igelick hout stercker aen / waer ouer wijt niet anders hebben konnen wt vinden als dat ick op Paesschen de gemeente op Rotterdam bediene want Tobias Gouerse is lange verseijt geweest Jaje oock ende Tielman doeter niet toe ist nu soo ende vrienden gevallich dat ick nae de Paesdagen tot uwent comen ende de vrienden bediene gelick den dach bij den Heere geen dach / en an hooger of heijlijger sijn / dat kan door Godes toelatinge geschieden ende soo het de vrienden belieft konnen daer van hare meeninge laten weten tot Rotterdam aen de vrienden ende alsoo bekent maecken en hoe ick dan ouer komen soude / sal mij hoe welt mij niet het voorjaer heel qualick kompt efter ick mij daer toe laten gebruijcken doch alles met Godts toelatinge en hulpe ende dijt tot antwoort op den uwen door haest met andere hebbende soo blijft alle te samen nae hertelijck groetenisse Godt in genaden ter salicheijt beuolen en blijuen al toegenegen vrient en swacke broeder in Cristo Bartelmees Louwer in Amsterdam den 30 Maert 1656 groet alle daert te passe coempt maet en mij de vriende in het ander lant dan oock hebben alst maer wat cort geschieden konde ick ben tot haer dienst willich soo soo niet et ontfangen den 6 April en gekopieert ende geteeckent bij
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Bartholomeus Louwe belooft te komen]
Goeree 29 broederen ende susteren
het lant 26 broederen en susteren
Op den 17 April sijnde den ij Paesdach is Barent Clase naer Rotterdam gevaren ende den 3 Paesdach ochtends ontrent ter negen uren Bartelmeeus Louwer binnen Goedereede gebrocht ende op een ure de broederen susteren ende alle aendere toehoorderen aengeseijt om als dan ter predekatie te comen soo is in die selleue predekatie bij de gemeente gecomen 15 p Sijmen Jopse / Gisbrecht Block / Cornelijs Crijnse Molenaer / Eijnout Janse / Aren Janse / Claes Barentse / ende Gerret Barentse / Neeltge Jans / Maertge Pieters / Cornelija Pieters / Lijntge Gerrijts / Teuntge Arens / Jacomijntge Arens / Lijntge Barens / Phijlijps Lauwe / ende sandere daechs wesende woonsdach soo heeft Bartelmees Louwer ons bedient met des Heeren H Woort ende ordonantie des Auontmaels ende sijn gekompareert dese naer vollegende personen te weten Stoffel Philijpse / Barent Clase / Leunis Cole / Eijnout Philijpse / Aren Gisberse / Pieter Janse van den Blieck / Cornelijs Lauwe / Aren Clase / Gisbrecht Block / Philijps Lauwe / Aren Janse / Claes Barentse / Cornelijs Cuijper / Gerrijt Barentse / Eijnout Janse / Willem Pauwelse / Coenraet Carre / Wouter Clase / Tijs Cornelijsse / Mees Janse / Sijmen Jopse / Claes Claese / Dimmen Houteschee / Pauwel Troost / Pieter Philijpse / Adam Pauwelse / Pieter Dullaertse / Willem Dane / Marijcje Steuens / Claertge Hollaers / Maertgen Abels / Maettgen Huijge / Clijntge Roels / Jacomijne Pouwels / Pietertge Claes / Lijntge Gerrijtse / Neeltge Janse / Maertge Pieters / Cornelija Pieters / Teuntge Arens / Toontge Imans / Jacomijntge Arens / Lijntge Barens / Neeltge Claes / Aerjaentge Gisbrechs / Aechtge Barens / Marijttge Cornelijs / Geertruijt Troost / Neeltge Pau(wels) / Pieternellettge Delleuers / Neeltge Crij(n)s / Clijntge Roels / Geertruijt Mols / Lijsbet Jacobs / Claertge Willems / Martijntge Willems / Jacomijntge Huge / Neeltge Huijge / de vrou van Adam Pauwels / Aren Clase Boch / apsente Jan Eijnoutse / Josijntge Jans / ende Mees Janse vrou / Pietertge Pieters bij??
[Bartholomeeus Louwer komt Doopt 11 persoonen en houd Avondmaal]
1656
Op huijden den 7 Meij 1656 is in den heijligen echten staet beuesticht voor onse gemeente in het Oudorp ter plaetse daer wij lieden gewoonlick onse predickplaets houden Joost Verkamer wonende in Dirckxlandt met Cuneertge Dimmens jongedochter wonende in het Oudorp ende sijn beijde lidtmaten van onse gemeente ende sijn vertrocke metterwone in Dircxlandt den Godt des hemels haer lieden geue de segeninge Jacobs an
[Joost Verkamer trout met Lunertje Dimmens]
Noch op den 18 Junij 1656 in den heijligen echten staet bevesticht door onsen dienaer Stoffel Philipse ter plaetse daer wij lieden ordonarijs onse predickplae(t)s houden Gisbrecht Block onsen Broeder met Teuntgen Arens beijde jonckman ende dochter wonende alhier ter Goedereede noch ten seluen dage getroudt Pieter Janse Dullaert wonende in het Sommerdick onsen broeder met Jacomintgen Arens dochter wonende alhier ter stede Goedereede den Godt des hemels wil haer segene ende gebenedie op deser aerde ende vergunne haer lieden nae het afsteruen Godes eenige glorie ende ruste actum geteeckent datum als bouen bij mij als schrijbo
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Gijsbert Blok trout met Teuntje Arens]
Op den April 1657 is Jacomintgen Arens ouerleeft binnen Sommerdick ende is begrauen alhier binnen Goedereede ende heeft aen dese gemeente alhier binnen Goedereede gemaeckt bij testamente de somme van hondert gl welck voorsz hondert gl is bij de dienaeren ontfangen wt handen Aren Gisbrechse desen 24 April 1657 de heere wil haer Siele in sijn genadige bescherminge behouden ende oock de onse als wij mogen volgen?? ??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Schrijbo Leunis Cole
[Jacomijntje Arens sterft en laat aan de gemeente f: 100.]
Op den 29 Juni 1657 op vridachs ochtens tusschen drie ende vier uren is ouerleeft onsen broeder Aren Gisbrechse ende bij testamente gemaeckt aen de gemeente 100 gl ende selue bij de erfgenamen betaelt desen 29 Nouember 1657 de Heere wil sijn Siele in sijn genadige bescherminge behouden ende oock de onse als wij mogen volgen
[Aren Gijsberts sterft en laat aan de Gemeente f: 100]
Op den 3 Sebtember 1657 op maendachs ochtens ontrent drie uren is onsen broeder Cornelijs Crijnse Cuijper ouerleeft
[Sterfgeval]
Op den 9 Sebtember 1658 op maendach auont ontrent acht uren is onse suster Teuntge Arens huijsvrouw van Gisbrecht Block in de craem gesturue en gemaeckt aen de gemeente 200 gl de Heere wil haer siele in sijn genadige bescherminge nemen ende onse als wij vollegen tgelt ontfangen van Philijps van Wage
[Teuntje Arens sterft en laat na aan de Gem: f: 200]
Eijsch den Bejou van Goedereede
Den Balliu der stede Goedereede ende van den eijlande van Westvoorne rations offitie Eijst contra Cooman Crijn en Leentken Pieters gedaechgdens
Tot fondament van de naergenomen conclusie seijt deij r en de waerheijt is sulcx / dat de gedaechdens eenigen tijt terug in huijshoudinge en te samen woninge haer luder bij malkanderen hebben geuoecht ende gecomverseert als echte luijden / sonder dat sij luden bij eenige magestraten ofte kerckendienaren wettelicken sijn getrout gelick bij het derde artls van de ordonantie van de polesien wert gestatuweert
[De Baljuw van Goedereede stelt actie in en eist boete voor de trouw der Mennoniten]
Conclusie ouer sulcx dat de gedaechdens sullen werden gekondemneert elcks in een boete van twee hondert gl volgens het voorsz derde artickel ende dat voorts de gedaechdens gecondemneert sullen werden hare trouwe wettelick en voor de magestraet ofte den kercken dienaren te solemniseren ofte tot anderen alsulcken sijn als mijn heeren bevinden sullen te behooren maeckende mede Eijsch van kosten
Antwoorde
De gedaechdens seggen alsoo de saecke hun luijden weijnich tijts is bekent geweest ende dan voor vallet versoecken ommer sulcx dat de saecke mochte werden wtgestelt den tijt van ses weken
[gedaagden versoeken tijd]
Den heer officier sustineert dattet versoeck van de gedaechdens sal werden ontseijt ende haer gekondemneert de saecken ten prinsepalen te antwoorden ? en dies te meer de wijle den Eijsch aen pertien beneffens de sijtatie al ouer acht dagen is geleuert
De gedaechdens persestere bij haer versoeck
Leenmannen accorderen de gedaechdens wtstel van dese saterdach drie weken sijnde den xx Julij omme als dan bij hun luijden ten prinsepalen te werden geantwoort ende reserveren de costen ten wteijnde van de saecke actum op stadt huijs der stadt Goeree voor Jorijs Edmerstont Mr Jochum Jans Paulus van der Nieustadt / Cornelis Briel ende Fransoijs van Gellinghhuijsen leenmannen van den selleuen lande den 27 Junij 1624 en is onderteeckent Dirck Gellinchuijsen
[word bij Leenmannen eenigen tijd vergunt]
Attestatie
Wij ons Aert Cornls en Lonis Coninck schepenen van den banne van t Oudelant in Westvoorne en Cornelijs Arense mede schepen geweest van den voorsz polder sertefiseren ende verclaren bij desen ter requesitie van Huijgh Pieterse Cats / Crijn Crijnse ende Claes Clase als dat de selleue / voor den aenvanck haerder huwelick als met namen Huijgh Pieterse met Martijntge Wilms ende Crijn Crijnse met Leentge Pieters van den schoudt Jacob Jopse / haer drie sondaec(h)se en wettelicke geboden hebben gehadt in presentie van mij ondergeschreuen Aert Cornls / Cornls Coninck / voorsz ende Claes Clase met Gooltgen angesijns oock van gelicke ter presentie Aert Cornls en Lonis Coninck ende wa(n)t men schuldich is getuijgenisse?? der waerheijt?? te geuen specialick des versocht sijnde soo hebben wij ondergeschreuen verclaert gelick wij verclaren bij desen dat alle het gene voorsz de waerheijt te wesen ende soo het noot ware beveijt sijn het selue met solemnelen eede te verstercken actum onder ons hant desen 7 Julij 1624 geschreuen bij mij sekretarijs Jan Swardam??
[Schepenen van t Oudeland attesteeren van eenige getrouwden dat zij hun 3 huwelijks proclamatien of geboden hebben gehad.]
Ede Grootmogende Heeren de Staten van Hollant en Westvrieslant
Geuen in schuldige eerbiedicheijt te kennen verscheijde ingesetenen der stede van Goedereede en den lande van Westvoorne hoe dat sij subplianten sijnde doch tgeuoelen die men noemt Mennoniten met hare respectiue huijsvrouwen met wille en consent van der selleuer ouders en voogden verdragen sijner om tot Godese eere te versamelen in den echten huwelicken staet hebben gekompareert voor den magestraet haerder residentie en aldaer versocht dat hun luden souden werden gegunt drie sonnendaechse geboden de welcke sonder verhinderinge voortgegeuen sijner hebben de subplianten haer in den echten staet bij de dienaren van haer gemeijnte laten bevestigen in den echten staet en sijn mitsdien voor echte luden bij een ider bekent / gelick sij luijden oock hen daer in hebben gedragen buijten alle reproosien en ter contentement van een jaer ende hoe wel de suplianten midtsdien verhoopten de order van den lande in dien deelen genoech te hebben gedaen soo isset nochtans sulcx dat den beljou der voorsz stede Goedereede op den 27 Junij lestleden verscheijden ingeseten aldaer van den selue geuoelen sijnde heeft doen dachvaerden voor leenmannen van den seluen lande sustineerende dat de selue souden werden gekondemn(e)e(r)t in een boete van twee hondert gl midtsgaders dat de selue gecont souden werden voortaen hare trouwe te moeten solemniseren voor den magestraet of den kerckendienaeren van de gereformeerde gemeente / souden het selue op het iii artickel vande Poleticke ordonantie dicteren dat degene die voortaen hen ten houlick willen begeuen gehouden sullen voor de magestraet oft den kerckendienaers van hun lieden residentie te versoecken drie sondaecsche geboden en de selleue sonder beletsel gegaen sijnde als dan voor de magestraet ofte kerkendienaer te moeten trouwen op peijne van drie maenden sulcx naer laten te vervallen in een boete van twee hondert gl en bouendien tien jaren gebannen te werden wtten Graefschappe van Hollant ende Westvrieslant / ende alsoo de subplianten als geseijt is hare proklematien hebben laten voor den magestraet haerder resedentie en daer naer bij haeren kercken dienaers hen in de echten staet hen laten bevestigen en sedert altijt eerlick en vromelick hun hebben geconporteert / soo meijnden die selleue geensins bij eenich offisier cuntabel te wesen en niet te hebben gedaen contrarie de voorsz poleticke ordonantie ten ware men de selleue soo soude willen interpreteren / gelick de voorsz heer offesier schint te doen / dat de subplianten met het laten doen van haren proklamaetien voor den magestraet haerder resedentie ende het trouwen in haerder gemeijnte niet en souden volstaen maer dat men de woorden van te trouwen bij een kercken dienaer soude willen restrengeren aen de predekant van de gereformeerde gemeente twelck nochtans int geheele quertier van hun subplijanten tot noch toe anders is gepractiseert / welcke alsoo sijder / soo worden de subplianten genootsaect hun te adresseren aen U E: Grootmog: versoeckende dat de selue het driede artickel van de voorsz polenticke ordonantie soo gelieuen te interpetreren dat de subplijanten naer hare geboden voor den magestraet haerder resedentie te hebben gedaen sullen vermogen bij eenen kercken dienaer van hare gemeijnte te werden bevesticht ofte immers in kas U Ed Mog: eenige andere consideratien daer op mochten hebben dies verhoopt wert dat meer / dat de selue U Ed Mog: dat gelieuen te verclaren dat van nu af aen en midtsdien in futurum en niet in preteritum geboden soude werden de trouwe voor den magestraet ofte voor den keckendienaers der gereformeerde kercke gesolemniseert te moeten werden op dat die wtgedructe ordonantie ter kontrarijen en hebben gesien in haer wettige trouwe niet en werden onteert / haer kinderen voor bastaerden verclaert en sij luden boul groote percumele boeten als ballingen het lant souden moeten kunnen het welcke geen eerlicke lieden en trouwe onderdanen van U E Grootm: onder der seluer loffelicke regeringe en behoort ouer te komen versoeckende daer omme sij l subplijanten als voren / welcke doende etc
[request der Gemeente aan de Heeren Staaten van Holland en W. om ontslag van vervolging wegens het trouwen]
[bieden hier bij aan voortaan om voor de magistraat of voor de ger: Leeraar hun trouwen te solemniseren]
Op welcke rekeste aen de andere sijde gestelt is dese apostille gevolcht
De Staten van Hollant ende Westvriesant / opt vertrouwen dat de subplianten sijn goede patriotten ende liefhebbers van den Staet deser landen niet willende dat de subplijanten eenige schade ofte onneere soude toekomen / midts hen voortaen regulerende nae de polenticke ordonantie ende trouwende off voor de magestraet haerder resedentie ofte in de gereformeerde kerck: lasten den offisier van der stede ende eijlande van Goedereede de subplijanten van t gepasseerde te laten ongemolesteert gedaen in den Hage den xxx Julij 1624 ter ordonantie van de Staten van der Wolff
[word hun toegestaan mits trouwende voor de magistraat of in de ger: kerk]
Aen de Ed. Mog Heeren Mijn Heeren de gecommiteerde Raden van de Staten Hollant ende Westvrieslant
Vertoonen met behoorlicken eerbiedicheijt verscheijden ingesetenen der stede van Goedereede ende den lande van Westvoorne / hoe dat sij subplianten voor desen ter saecke van haer lieden trouwe naer t tgeuoelen van de Menno gesinden gedaen bij den Belju van Goedereede sijn gemolesteert geweest ende dat bij de Groot Mog: Heeren Staten van Hollant ende Westvrieslant tot voorkominge van haerlieden schade ofte onneere verstaen is dat den voornoemde Baliu hen van het gepasseerde soude laten ongemolesteert midts hen voortaen regulerende naer de polenticke ordonantie ende trouwende off voor de magestraet haerder residentien ofte in de gereformeerde kerck / soo schindt euen wel dat den voorsz Baliu hen suplijanten wederom wil moejelick vallen en doen betalen eenige kosten daer inne sij meenen ongehouden te wesen waeromme sij subplijanten ootmoedelicken versoecken dat U. E. Mog: gelieuen den voornoemde te ordoneren hen subplianten in gevolchs van de voorsz resolutie te laten ongemolesteert t welcke doende??
[herhaalde Request wegens den eisch van de Baillu wegens de kosten]
Apostille
Bij desen gestelt in handen van den offisier der stede en eijlande van Goedereede om dese subplianten te laten genieten het effect vant voorgaende apointemente van de xxx Julij xvi C xxiii ende dien vollegende jaer van de geeijste costen laten ongemolesteert ten ware sij hadde eenige merckelicke redenen ter contrarij dien sij haer E. Mog: sal reschrijberen binnen veertien dagen naer de insinuwatie gedaen in den Hage den xxi Febrewarij 1626 ter ordonantie van de gekommiteerde Raden is onderteeckent Cornelijs van der Wolf
[De eisch van de Baillu word ontsegt]
[NB dit schijnt voorgevallen circa 1624, 1625, 1626 *Dit bovenstaande schijnt per memorie hier gesteld, en blijkt dus dat de Gemeente nog lang na desen de gewoonte had van ook in hun vergadering Huwelijken te bevestigen.]
Op den 30 Janwarij 1660 wesende vrijdach ochtens wat ouer 10 uren is onse Suijster Claertge Hollaers ouerleeft owt wesende achtentsestich jaeren den God des Hemels wil haer siele in Sijn genadige bescherminge nemen amen en gegeuen aen de gemeente de somme van een hondert gulden t selue gelt ontfangen
1657
Alsoo in den maent April 1657 bij de gemeene resoluijtie van alle de broederen goet gevonden is een outste te beschrijuen het welcke is gedaen ende Barent Clase den brief mede gegeuen de welcke den seluen binnen Dort aen die van Bracht heeft ouergeleuert waer op wij dese antwoorde hebben bekomen
[Tieleman van Bragt word tot de H. Bediening versogt]
Onse beminde vrienden / Broederen ende mede dienaren der gemeijnte Godts tot Goedereede zij gewenst zalicheijt / door Jesum Cristum voor een vriendelicke ende gans broederlicke groete in den Heer amen
Alderliefte in Cristo Jesu onsen Salichmaker tis sulcx dat mijn l schrijuen door onsen goeden vrient u l mede dienaer Barent Clase wel is behandicht waer uijt ic u l Cristelick oogmerck ernst en liefde tot des Heeren H: ordonantie bespeure / soodanich dat u l tot dien eijnde versoeckt: dat ick onweerdich / ende alderminste onder de dienaeren des Heeren / u l tegen toekomende Pinsteren ofte ten gelegentheijt / soude mogen comen besoecken met den H: Euangelie / ende wat tot verder stichtinge van des H: ordonantie behoort Voor waer seer geliefde een seer dierweerdige hoochwichtige sake jae een saecke die ons te onderhouden met belofte van Salicheijt is geboden weshaluen ick mij uwent haluen verblijde siende uwe affectie tot den welstant der gemeijnte bestaende voornaementlick in de onderhoudinge van de geboden des Heeren
Maer mijn alderliefte ick hebbe tegen onsen vrient Barent Clase geseijt het welcke ic op heden niet ende meer ondervinde dat mijn gelegentheijt niet wel toe en laet verre wt te reijsen twelck mij selfs dicmaels van herten jammert om mijne beminde vrienden en medegenooten wille / mede welcke ick van herten verlange want dat mach ick met waerheijt seggen dat mij op aerden niet lieuer en is dan den welstant mijne medegenooten de bouwinge Sions / de timmeringe Jerusalems het heijl van de gemeente des Heeren ja mijn Siele heeft mij verslonden Psalm: 69 jae om mijnder broederen en vrienden wille wil ick Jerusalems vrede wenschen / ende om des huijs des Heeren mijnes Godts wille wil ick u beste soecken Verse 122 nochtans kan ick door merckelicken inder niet al wt vuere daer mij de affectie hene drijft??
[Tieleman van Bragt schrijft het versoek af]
Neempt dese mijne weijgeringe voor dese tijt / mijn lieue broederen nae den aert der liefde / ende laet ons ondertusschen vast aen houden aen de bekende waerheijt ende den H: onse belofte houden / die wij hier Goddanck hebben want het sijn kommerlicke tijden / op dat wij van de vasticheijt onses geloofs niet vervoert en worden den Satan gaet om ons een grommende Leeuw soeckende wie hij verslinden mach / Petrijs laet ons dan waecken ende bidden jae laet ons vromelick strijden voor de waerheijt Jesu Chrijstij: de verholentheijt der booscheijt / seijt den apostel recht haer nu alreede op / een igelick hout alleen stijf aen tot dat hij wechgenomen worde 2 Thess 268. Meest alle Goddelicke zaecken worde in twiste getrocken: maer gewisselick daer en kan ander fondament geleijt worden dan het gene datter geleijt is twelck is Jesus Crijstus / Corinten 3
Hier mede mijn lieue broeders wil ick Godt ende dat woort sijnder genaeden bevelen d???welcke u machtich is op te bouwen / ende te geuen de erfenisse onder de gene die geheijlicht sijn amen
Zijt hier mede seer hertelick gegroet / van alle onse mede dienaeren de groete met mijn hant en herte de genaede zij met uwen geest amen u l toegenegene vriendt en broeder in Crijsto Jesu Tielman Janse van Bracht actum in Dordrecht den 30 April 1657
Naer het ontfangen van desen brief is Stoffel Phijlipse gegaen naer Rotterdam in de Leermart en is op Schiedam op gegaen en aldaer met Jaje Jaeijse versproecken om ons te comen bedienen met des H: Woort ende Sijn heijlige ordonantie het welcke bij hem is toe gestaen ende van hem schrijuens ontfangen ons te comen bedienen op den 6 Julij 1657 ouer sulcx op den dijto Cornelijs Arense afgehuert om Jaje van Rotterdam te halen ende is gekomen met Jaje al hier binnen Goedereede den 5 Julij 1657 ende den sesten ons bedient met des Heeren heijlige ordonantie des auontmaels ende sijn gecompareert dese naer vollegende personen Stoffel Philijpse / Barent Clase / Leunis Cole / Dimmen Cornelisse / Claes Clase / Tijs Cornelisse / Willem Pauwelse / Coenraet Carre / Daniel Troost / Wouter Clase / Mees Janse / Sijmen Jopse / Eijnout Janse / Jan Eijnoutse / Eijnout Philijpse / Gisbrecht Block / Philijps Lauwe / Pieter Janse / Cornelijs Lauwe / Claes Barentse / Gerrijt Aren Clase
Gecompareert vrouwen Maricje Steuens / Jacomijne Pouwels / Marijttge Abels / Maettgen Huijge / Neeltge Claes / Neeltgen Jans / Cornelie Pieters / Toontge Imans / Pietertge Claes / Lijntge Gerrijts / Lijntge Barens / Aeghtge Barens / Aerjaentge Gisbrechs / Maerttge Cornelijs / Neeltge Pauwels / Geertruijt Troost / Mees Janses vrou / Pieternellettge Deluers / Neeltge Crijns / Claertge Willems / Josijntge Jans / Jacomintge Huijge / Lijsbet Tonis / Geertruijt Jacobs / Gooltge haer moeder met noch een vrou
Apsent Aren Clase Boog / Claertge Hollaers / Toontge Aren Janse en de Maertge Pieters voor dese reijs het auentmael ontseijt
1657
Alsoo daer eenige differenten sijn voorgevallen tusschen Aren Janse van Loo ende Maertge Pieters Cole sulck dat Aren Janse heeft gepretendeert troubeloften het welck bij Maerttge Pieters wierde ontkent waer op de saecke soo verre is gekomen dat Maertghe Pieters troubeloften heeft aengegaen met Coenraet Cornelisse t Heerschap ende de saecke daer toe is gekomen dat den voornoemden Koenraet met Maertge Pieters hare saecke hebben aengegeuen aen de magestraet van Goedereede ende versocht aen de sellue haere wettelicke geboden niet tegenstaende dat Aren Janse daer tegen was sijnder euenwel mede door gegaen waer door dat Aren Janse soo ontstelt is geweest dat hij de geboden heeft geschudt ende daer op doort seggen van de Heeren als anders een dach van rechte heeft versocht ende om alle voordere onheijlen van prosessen te vergoeden ende insonderheijt dat onse lijdtmaeten niet en sijn geoorloft voor den poleticken rechter te pleijten maer dat de saecken moet offgedaen worden bij de gemeente soo hebben beijde de partien de saecke gebleuen aen eenige van onse lijtmaeten welcke de saecke geuonden hebben als volcht
[Aren Jansze van Loo sig verbeeldend trouwbelovte te hebben van Maartje Pieters Cole stuit heur huwlijks proclamatien met Coenraad Cornelisze Heerschap Dog word wegens dit geschil een accoord getroffen]
Ten eersten datter wierde voorgegeuen door qua klappe ofte anders dat Maertge Pieters soude geseijt hebben als of Aren Janse haer tot onneere hadde versocht daer op verklaert Maertge Pieters dat Aren Janse haer niet anders als ter eere en heeft versocht is vorder bij de vrienden goet geuonden dat Aren Janse afstant doet van sijne gepretendeerde troubelofte gelick hij doet bij desen sulcx dat Maertge Pieters soo veel Aren Janse aengaet mach trouwe den genen diet haer belieft Maer alsoo Aren Janse aen den Beljou tot het leggen t gegeuenen van den rechtdach tses gl resz daer voor sal Maertge Pieters betale aen den armen van de gemeente ses gl ses stuuers ende vorder alle tgene in ende ontrent dese saecke niet seggen ende weder seggen soude mogen gepasseert wesen dat malkanderen vergeuen ende ten besten te houden ende insonderheijt dat de kontractanten off partien te weten Aren Janse en Maertge Pieters ende oock andere van de naeste vrienden die haer mede dese saecke al te veel hebben bemoeijt dat de selleue altesamen door waere boete berou en leetwesen hare souden bekennen en nae laten haer met Godt versoenen ende vorder dat den inhout van dese wtspraeck sal moeten sekreet blijuen oft soo daer imant ware die dat selleuen wt breijnckt die sal verbeure aen den armen van de gemeente vijftich gl belouende van wedersijde van waerde te houden het inhouden van desen ende malkanderen daer ouer niet te blameren desen geteeckent bij Aren Janse ende Maertge Pieters op den 15 Julij 1657 eerstelick dijt merck gestelt bij Aren Janse mij present Barent Clase noch lager Maertge Pieters noch lager staet mij present Eijnout Philijpse ende noch lager staet mij present Pieter Janse van den Blieck
Aldus alhier in het kerckelick boeck gestelt dijt contrack en tegen het prinsepael ouersien het welcke is berustende onder Stoffel Phijlipse waer mede dijt is accorderende aldus alhier gestelt als Schrijbo bij mij??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[bijt welk Maartje P. mag trouwen]
Coenraet Cornelijsse Heerschap is voor de gemeente met Maertge Pieters tsamen in den echten staet bevesticht op den 13 Julij 1657
[Coenraad Cornelisse Heerschap trouwt met M. P.]
Geertruijt Troost is ouerleeft op den 24 Desember 1657 de Heere wil haer siele genaedich wesen
[Sterfgeval]
Boudijntge Wijtte heeft doen versoecken door Sijmon Jopse om bij de gemeente te mogen comen het welcke alle de broederen is voorgedragen ende eenpaerlick is daer op versocht bij Sijmen Jopse een achte om te gaen met Boudijntje naer Dordrecht om als een lijdtmaet met den doop bevesticht te werden het welck geschiet wesende soo is binnen Dordrecht de voornoemde Boudijntge aldaer met den doop den 3 Maert 1658 als een lidtmaet aengenomen daer van alhier attestatie vertoont hebbende is Sijmon Jopse met Boudintge Wijtte in echten staet bevesticht op den 10 Maert 1658
[Boudijntje Witte verkrijgt acte om gedoopt te worden word gedoopt tot Dort en trout hier met Sijmen Jopse]
Op den 21 April 1658 wesende Paesschae nae het doen van de predecatie heeft Stoffel Philijpse de broederen voorgelesen een brief comende van Dordrecht geschreuen bij Tielman van Bracht luijdende als volcht den inhoudt van dien en noch een brief van Heijndrick de Smijdt wonende binnen Sonnemaere en versoeckende dat wij hem kenbaer beliefde te maecken wanneer Tielman van Dort ofte een ander outste hier soude mogen wesen op dat hij met sijn knecht alhier soude komen en de sellue knecht nae de instellinge Jesu Christo met de gemeente te vereenigen is bij de broederen toe gestaen midts breijngende attestatie
[Een briefje van Hendrik de Smit die versoekt zijn knecht te mogen laaten doopen bij gelegenheid.]
1658
Onse beminde vrienden mede dienaren en broederen der gemeijnte Godts tot Goereede sij gewenscht salicheijt / door Jesum Cristum voor een vriendelicke groetenisse in den Heere amen
Seer beminde vrienden
Nae gantsch minnelicke en broederlicke groetenisse dient dijt vollegende / om u e te kennen te geuen dat wij in achtinge genomen hebben tgene onsen beminden vriendt Stoffel Philijpse uijt u e naem soo schriftelick als oock mondelick versocht heeft naementlick om u e tegen de aenstaende somer met de ordonantie des Heeren / te weten doopsel ende auontmael te comen bedienen??
[Brief van Tieleman Janse van Bragt presenteerende 14 dagen na Paasschen te komen Doop en Av. te bedienen]
Daer toe wij dan geordoneert houden dat het selue souden mogen geschieden op den tweeden sondach ofte 14 dagen nae Paesschen deses jaers 1658 wenschende dat onse lieue medegenooten haer daer nae belieuen te schicken / ende ondertusschen Godt de Heere te bidden / dat het selleue mach geschieden tot eere sijnes heijlijgen naems stictinge der gemeijnte en behoudenisse van der menschen zielen amen
Doch op dat wij weten mogen of de vrienden dien gestelden tijt behaecht ende wat diensten dat bij u E te verrechten zijn is onse vriendelicke bede / dat u E ons een briefken tot antwoort laet toe komen / ende sullen ons hier op verlaten u l den Heere ende het Woort sijnder genade beuelen / blijft ondertusschen van alle onse mededienaren / midtsgaders van onse gemeijnte gans minnelick en broederlick gegroet
Wt den naem en van wegen onse generale dienaren ende de gemeijnte de groete met mijn handt en herte u E toegenegen vriendt en broeder zalicheijt Tielman Janse van Bracht
Dordrecht den 5 April
Nae het lesen van desen brief is bij de broederen eenpaerlick goet gevonden dat men op Tielman van Bracht souden versoecken dat hij eerst soude comen drie weken nae Paesscha alsoo 14 dagen nae Paesscha in het Oudorp kermisse is en dan ongelegen sal wesen soo het tselleue op de 3 weken hem ongelegen soude sijn dat wij hem dan ouer 14 dagen soude verwachten aldus geresolueert den 21 April 1658 en hier gestelt als schrijbo
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[T. van Bragt word versogt zijn komst een week uit te stellen.]
Is noch een brief gekomen van de dienaren van Brouwershauen versoeckende weder assestentie tot onderhoudt haer lieder armen de selleue de dienaeren gelesen hebbende ende gekommiteerde gekomminiseert toe gestaen weder haer assestentie toe te senden dus gestelt als schrijbo den 21 April 1658 bij??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[Brouwershaven versoekt weder Assistentie]??
1658
Op den 22 April 1658 wesende maendacht nae Paesse soo heeft Stoffel Philipse voorgestelt twee personen de welcke garen met de gemeente souden vereenigen nae de instellinge Jesu Cristij te weten Neeltge Jans ende Aerjaentge Jans het welcke met een stilswijgen eenpaerlick is toegestaen dus gestelt als Schrijbo??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Neeltje Jans en Adriaantje Jans versoeken den Doop]
Noch den 11 Meij Lijsbet Tonijs ende Mels Cornelisse
[Lijsbet Tonis en Melis Cornelisse versoeken den Doop]
Alsoo Tielman van Bracht op den 11 Meij 1658 is alhier binnen Goedereede gekomen tot geselschap mede breijngende Pieter van Bracht de welcke ons heeft bedient op sondacht wesende den 12 Meij voormiddach met des Heeren Woort ende sijne heijlige ordonantie des doopsel ende sijn tot de gemeente gekomen Mes Cornelisse / Aerjaentge Jans / Neeltge Jans / midtsgaders Lijsbet Tonis / ende van Sonnemare Cijprijanis Verkamer / ende van Brouwershauen Aren Imanse Cote / ende op den nae middach ons bedient met de heijlige ordonantie des auentmaels ende sijnde gekompareert dese naer vollegende personen te weten voor eerst Tielman van Bracht / Pieter van Bracht / van Dort Aberam Tack / met sijn vrouwe / ende snare / en Aren Imanse Cote van Brouwershauen / van Sonnemare / Cijprijanus van Sonnemare / vorder Stoffel Philijpse / Barent Clase / Leunis Cole / Eijnout Philipse / Pieter Janse / Gisbrecht Block / Aren Clase / Philijps Lauwe / Cornelis Lauwe / Aren Janse / Claes Barense / Gerrijt Barentse / Mes Cornelisse / Claertge Hollaers / Marijttge Abels / Pietertge Claes / Lijntge Gerrijts / Jacomijne Pouwels / Lijntge Barens / Toontge Imans / Toontgen Arens / Neeltge Jans / Cornelia Pieters / Neeltge Claes / Maette Huijge / Aerjaentge Boms / Neeltge Janeijaen / Aerjaentge Gisbers / Lijsbet Tonis / Aechje Barens / Tijs Cornelisse / Willem Pouwelse / Wouter Clase / Mees Janse / Claes Clase / Sijmon Jopse / Dimmen Cornelisse / Aren Clase Boogh / Coenraet Carre / Martijntge Willems / Neeltge Pauwels / Marijttge Cornelis / Susanne Maertens / Pieternellettge Delleuers / Neeltge Crijns / Geertruijt Jacobs / Lijsbet Tonis / Aerjaentge Willems / Boudintge Wijtte / Jacomintge Huijge / Clijntge Roels / Josijntge Jans / Maertge Pieters / apsente Jan Eijnoutse doot / Troost sieckelick / Marijcje Steuens / Claertge Willems sieck en Jacomintge Huijge
[Bovengen: worden gedoopt door Tieleman van Bracht noch zijn gedoopt Cijprianus Verkamert van Sonnemare en Aren Imanse van Cote van Brouwershaven en T. van Bragt houd Avondm:]??
1658
Resoluijtie op den voorslach van Stoffel Philipse
Op huijden den ii Febrewarij xvi C achtenvijftich is bij onsen dienaer Stoffel Philipse ten ouerstaen van de andere dienaren te weten Barent Clase ende Leunis Cole nae het doen van de predekatie in het Oudorp de broederen bij den anderen gehouden ende geproponeert alsoo daer tegenwoordich een last de gemeente toe viel het welcke de dienaeren te swaer was om te dragen ofte te schurpuleus bij haer lieden wt te wercken / soo is het versoeck van de selleue dienaeren / dat alle de ledematen sullen belieuen / viere wt de gemeente te commijteren te weten twee wt Goedereede ende twee wt lant / de welcke / in die saecke die haer lieden vertoont ofte voorgedragen sal werden / neffens de dienaren daer in sullen besoniere / ende alle tgene bij de dienaeren als gecommiteerde gedaen sal sijn / vast en van waerde gehouden werden / is daer op bij gemeene resolutie van alle de broederen / Stoffel Philipse geautoriseert om vier personen daer toe te stellen thet welcke datelick is gedaen / en daer toe goet beuonden / te wesen binnen Goedereede Pieter Janse van den Blieck ende Gisbrecht Willemse Block / ende wt den lande Tijs Cornelisse ende Wilem Pouwelse welcke vier personen ende de twee dienaeren / sijn op donderdach daer aen vollegende ten huijse van Leunis Cole / daer op vergadert / waer Leunis Cole de lasten ofte de swaricheden de gemeente aengaende op sonnendach te voren bedectelick vertoont geopenbaert / welcke sijn dese / te weten / dat Stoffel Philipse ons heeft bedient / met des Heeren Woort in het predicampt den tijt van ontrent xx jaeren / sonder eenich tractement ofte benefitie daer voor te genieten / ende sijn tijtdelicke affaren daer om moeten versuijmen / ofte naelaten / om sijn studie waer te nemen / soo dat de saeck nu tegenwoordich soo verre is gekomen / dat men Stoffel Philijpse door sijn selfs versoeck / hem jaerlicx sal dienen te geuen / een tractement van een hondert vijftich gulden tot twintich stuuers de gl / waer van het eerste sijnes dienst ofte tractement verschinen soude den lesten Desember xvi C achtenvijftich ende voor sijn voorgaenden dienst de somme van vijf hondert gl de welcke bij Stoffel Philipse voor desen van de dienaren van wegen de gemeente is geleent tot reddinge van sijne schulden / soo niet dat hij dan genootsaect soude wesen sijn dienst te verlaten ende hem selleuen iwers te bestellen in de besorgde kost sijn leuen geduerende / om niet heel in de wtterste armoede te vervallen / de saecke ende de swaricheden bij de dienaren ende vier gekommiteerde ouer wogen hebbende / hebben goet geuonden gelick sij goet vinden bij desen tot dienst van de gemeente ende voortplantinge van Godts heijlige Woort en opbouwinge van onse kercke dat men den voornoemden Stoffel Philipse laet vollegen voor sijnen voorgaenden dienst de somme van vijfhondert gl bij hem voor desen van de gemeente ontfangen op oblegatie tot reddinge sijne schulden ende vorder dat men hem jaerlicx sal geuen tot een tractement de somme van een hondert vijftich gelicke gl waer van het eerste jaer verschenen sal sijn den lesten Desember deses jaers xvi C achtenvijftich / ende dat soo lange als Stoffel Philipse de gemeente met goet contentement dienen sal ende langer niet ende dijt onder die konditie dat den genoemde Stoffel des versocht sijnde voor het wtdeelen van het auontmael als anders / een aenspraeck te doen aen alle de ledematen als andere om de selleue te meer op te wecken tot den dienst Godts en opbouwinge van sijne heijlige kercke op hope alsoo meerder aenwinninge te doen Nu tot vindinge van het tractement van Stoffel Philipse jaerlicx is goet geuonden bij de gekommiteerde dat men alle jare ontrent Sintemaerten een colecte sal doe aen alle de ledematen om alsoo de voorgenoemde penningen van het tractement te vinden waer in wij verhopen
[Stoffel Philipse versoekt de geleende 500 gl te mogen behouden?? voor zijn voorgaande 20 jaarige dienst en voortaan jaarlijks een somme van f: 150 in te gaan met het begin van dit jaar 1658]????
[De Diaconen dit niet over sig nemende versoeken vier gecommiteerde uit de Broederen tot mede overleggen]????
[t versoek van Stoffel Philips word toegestaan mits des versogt zijnde hij aan alle de huisen der Ledematen tegen den tijd des Avondmaals een aanspraak ga doen gelijk ook tot aanwinning van Doopelingen]
[terwijl tot vinding van dit inkomen na St: M: een collecte beraamt word om jaarlijks te doen]
1658
Dat alle onse ledematen goet willich daer toe sullen contribuwere ende sijn tot dien eijnde gecommiteert om de ingaringe van de kolecte te doen de sess gekommiteerde / daer van drie te gaen in de s(t)adt ende drie in het lant / te weten in de stadt Barent Clase / en Pieter Janse ende Gisbrecht Willemse Block / ende in het lant Leunis Cole / Tijs Cornelisse ende Willem Pauwelse actum geteeckent desen 21 April 1658 ende bij alle de personen onderteeckent te weten eerst Leunis Cole Barent Clase Pieter Janse van den Blieck Gisbrecht Block Tijs Cornelisse tHeerschap Willem Pauwelse / gekopieert wt het prinsepael waer mede dese is accorderende ende geteeckent bij mij als schrijbo??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
Hier op gevolcht de colecte bij Leunis Tijs en Willem Pauwelse gedaen in Desember 1658 in het lant van Westuoren gedaen
Leunis Cole voor hem selfs alleen?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 12 : 0 : 0
Tijs Cornelisse voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 8 : 0 : 0
Willem Pauwelse voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??- f 6 : 6 : 0
Mees Janse voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 6 : 0 : 0
Claes Clase voor hem selfs als suster?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 6 : 0 : 0
Sijmon Jopse voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 8 : 0 : 0
Coenraet Carre voor hem selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 6 : 0 : 0
Eijnout Janse voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 6 : 0 : 0
Aren Clase Boog voor hem selfs als vrou onvermogen
Daniel Troost voor hem selfs als vrou onvermogen
Wouter Clase voor hem selfs onvermogen
Martijntge Willems voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 6 : 0 : 0
Neeltge Crijns Vermoel voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??-- f 6 : 6 : 0
Geertruijt Jacobs voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 2 : 0 : 0
Lijsbet Tonis voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 4 : 0 : 0
Clijntge Roels voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??-- f 8 : 0 : 0
Claertge Willems voor haer selfs onvermogen
Jacomintge Huijge voor haer selfs onvermogen
- 84 : 12 : 0??
Dimmen Cornelisse voor hem selfs doot ouerleeft en sijn erfgenamen betaelt?? den 15 Janwarij 1660?? ?? ?? ?? ?? ?? ??-?? 100 : 0 : 0
[eerste collecte gedaan voor St: Ph:]
1658
Colecte ingegaert bij Barent Clase Block ende Pieter Janse van den Bliec(k) in de stede Goedereede in Desemb 1658
Barent Clase voor hem selfs vrou en Claes Barentse / Gerrijt Barentse met Lijntge Barens voor elcks twee gl is?? ??? f 10 : 0??
Claertge Hollaers voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 18 : 0??
Pietertge Claes en Lijntge tsame?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 9 : 15 : 8
Pieter Janse van den Blieck voor hem selfs als vrou ??? f 5 : 0 : 0
Eijnout Philipse voor hem selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 5 : 0 : 0
Teuntgen Imans niet aen gesproken?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 0 : 0 : 0
Aerjaentge Gisbers voor haer selfs als dochter Lijsbet Tonis?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? -?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 6 : 5 : 0
Aren Janse met sijn suster Neeltge?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??? f 6 : 0 : 0
Aerjaentge Boms?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 0 : 0 : 0
Philips Lauwe voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? - f 5 : 0 : 0
Neeltge Jans Ouerheijn voor haer selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? - f 2 : 0 : 0
Neeltge Claes of Leunis Cole daer voor?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? - f 2 : 0 : 0
Cornelis Lauwe voor hem selfs als vrou?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 5 : 0 : 0
Gisbrecht Block voor hem selfs?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ????? f 6 : 0 : 0
Aren Clase niet aen gesproken?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? - f 0 : 0 : 0
Mels Cornelisse onvermogen?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??- f 0 : 0 : 0
Jacomine Pouwels onvermogen?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? - f 0 : 0 : 0
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??G 80 : 0 : 8
[vervolg van de Collecte]
1658
Testment van Claes Rugh ende Jacomintge Jans
Copie
In den Namen des Heeren onses Godts Amen kont ende kenlicken sij eenen igelicken die desen jegenwoordige letteren sullen sien ofte hooren lesen / hoe dat wij Niclaes Arentse ende Jacomintge Jans wettige man ende vrouw ouerdeinckende des menschelicker naetueren en broosheijt / ende datter niet sekerder en is dan eenmael te moeten steruen / ende niet ongewisser dan die maeniere des selfs ende den tijt wanneer oversulcx beijde noch cloucq ende wel te passe sijnde / ende onse sinnen ende memorie ouer al wel machtich / uijt onsen vrien ende onbedwongen wille / ende sonder fortsege inductien ofte perseuasie van imant te rade sijn geworden / bij onse testamentarien dispositie diesz sekerheijt soo vele mogelicken is te prevenieren ofte voorcomen / ende dat aennopende de tijdelicke goederen ons bij Godt Almachtich op dese warelt verleent / hoe de selve naer ons affscheijden uijt desen leuen / tusschen onse naer te laten erfgenamen sullen worden gesepareert ende gedeelt / ende eerstelick soo ist dat wij testateuren / ider respectiuelick onse Zielen soo wanneer die tot onse sterfelicke lichamen sullen komen te scheijden / sijn beuelende Gode Almachtich onder de eenige verdiensten sijnes Soons onses Salichmakers Jesu Christi / ende onse doode lichamen den buijck der aerden / omme voll(e)gens Christelicke gewoo(n)te eerlicken naer onsen staet begrauen te werden / ende komde dan vorder totte dispositie van onse goederen / soo isset dat wij testateuren / eerstelick aen den Armen der gemeente Jesu Cristij van die men noempt Mennoniten tot Goes sijn legaterende een somme van vijftich ponden Vlaems ende aen den armen der seluer gemeijnte tot Goeree gelick vijftich ponden Vlaems waer van de eene helft sal werden betaelt terstont naer het overlijden van de eerste afsteruende van ons beijden ende dandere helft naer het afsteruen van de langstleuende ende soo vele aengaet onse vordere goederen tsij roerende oft onroerende actien crediten ofte baten hoe danich die souden mogen wesen oft waer d selue soude mogen gelegen wesen (e)geene wtgesondert / daer van is beijder onser testateuren expressen wille ende begeerte als volcht / namentlick dat indien ick testateur eerst deser warelt quam te ouerliden / voor desz mijne huijsvrouwe de testatrise in soodanigen gevalle soo sal de verschreuen mijne huijsvrouwe uijt onsen gemenen boedel naer haer trecken / ende bekomen te behouden eerst de huijsinge daer inne wij jegenwoordig woonen met alle den huijsraet / soo van linden / wolle / tinn metael als anders daer is sijnde niet wtgesondert ofte geresorveert als mede alle die landen / ende andere goederen tsij roerende ofte onroerende gelegen in Goeree als elders die bij ofte van harentwege / ten aensien van onse huwelick aengebracht sijn / ofte staende tselve uijt haren hoofde soude mogen wesen aenbestoruen / midtsgaders noch duijsent ponden Vlaems te betalen ofte voldoen uijt de ander gereetste naer te laten goederen ende alle de vorder goederen als dan in den gemeenen boedel sijnde / hoedanich die soude mogen wesen / sullen blijuen ende aenbesteruen op mijne testateurs naer te laten kinderen / Indien ick tmijnen overlijden eenige quam nae te laten ofte andersins / ende bij gebreke van dien ofte ingevalle de selve in wesen sinde naer mij testateur onmondich ofte anders / al voren ten huijwelicken state gekomen te wesen / quamen te steruen / soo sullen alle de selleuen succederen op mijne twee halue broeders Marcus ende Heijndrick Arense Ruch ofte de langstleuende van dien ofte hare kinderen voor de eene helft ende op mijne vrienden van smoeders sijde voor dander helft met dien verstande nochtans dat indien de voorsz mijne twee broeders oock sonder kinderen naer te laten quamen te steruen / dat als dan de goederen / die sij luijden uijt mijnen hoofde sullen hebben gedeelt / sullen wederkeeren / ende alleenlicken comen aen mijne vrienden van tvaders sijde in alle welcke voorsz goederen ick testateur de voorsz mijne naer te laten kinderen / ofte bij gebreke der selleuen als mede soo sij lieden als voren geexpresseert staet naer mij testateur quamen afflivich te werden / mijne bouen genoemde halleue broeders ofte andere vrienden ben instruwerende ende substueerende ende als voren staet met vollen recht ende tijtul van institutie ende substitutie ende geualle het Godt belieft mij testatrise eerst van deser weerelt te halen voor den voorsz mijnen man den testateur / in sulcken gevalle sal mijnen man mede voor uijt trecken / de huijsinge daer wij lieden jegenwoordich in woonen met alle den inboel ofte huijsraet als voren ende voortaen hem blijuen behouden alle de goederen van den geheelen boedel hoedancich die selleuen soude mogen wesen wtgenomen de goederen die van mijner tijden ten gemeenen houwelicke ingebracht sijn ofte andersins staende tselue uijt mijnen hoofde soude mogen wesen aen bestoruen / ende noch duijsent ponden Vlaems als voren / dwelcke in soodanigen gevalle sullen komen ende eruen op mijne naer te laten kinderen ofte andersins ende bij gebreke van dien op mijne ander vrienden ende magen ab intestato de selve mijne kinderen ofte ander sints mijne andere vrienden tot mijn eenige ende universele erfgenamen Instituwerende met vollen recht ende titul van institutie ende dijt alles verclaren wij testateuren te wesen onse testament ende wtterste wille / willende dat het selve in alle sijn pointen sal naer gekomen werden ende stant gripen tsij als testament met codicil / donatien ter oorsaecken des doots ofte onder de leuendighe ofte andersins soo als imants testament ende wtterste wille stant gripen mach ende tot meerder versekertheijt van dien / soo hebben wij testateuren dijt jegenwoordige door den advocaat Mr. Joan de Jager laten beschrijuen / ende naer dat wij lieden tselue verscheijden malen hadden gelesen ende herlesen / soo hebben wijt selue oock beijde met onse gewoone hantteijcken geteeckent / binnen der stede Goes desen tweeden Febrewarij int jaer onses Heeren xvi C: en acht ende veertich ende was onderteeckent Niclaes Arense Rugh Jacomijntge Jans van Wagem / ende lager stont mij ter kennisse ende was onderteeckent Johan de Jager 1648 de superscribsij in dorso was aldus Compareerden voor mij Jan Noordick openbaer notarijs bij den houe Prouinsiael in Hollant geadmiteert ter Goes residerende in de presentie van de getuijgen naer genoempt den Eersamen Niclaes Arense Ruijch ende Jacomintge Jans wettige man ende wijf mij notarijo wel bekent alle beijde gesont van lichaem sijnde / gaende ende staende met ons op der aerden / de welcke hebben verclaert gelick sij sijn verclarende bij desen / dat in dese drie beschreuen blaren is geschreuen haer testament laetste ende uuijterste wille / de welcke sij met haere eijgen handen hebben onderteeckent / willende dat de selve sal stant gripen ende volcomen effect sorteren tsij als testament codicill donatie in der vijvos ofte uuijt oorsaecke des doots / ofte in soodanige manieren als imants testament alderbest vermach te bestaen all waert dat alle gewoonlicke solemniteijten naer rechten gerequireert daer inne niet en waren geopserueert / de selve voor soo veel die dese hare disposijtie hinderlick mochte sijn wel expresselicken derogerende bij desen / aldus gedaen ter Goes ten huijse van de testateuren op den xx Febrewarij xvi C achten veertich / ter presentie van Oliuier Jansse van der Driese cleermaecker ende Mr Antonij: Mispelblomme chijrurgijn als getuijgen beneffens mij notarijo ten desen versocht ende was onderteeckent?? Niclaes Arense Ruch Jacomintge Jans van Wagen Olijvier Janse van den Driessche Antoni Mispelblom leger stont mij ter orconden Jan Noortdick notarijs publick 1648 gecollationeert sijnde gege(ve)ns tegens de prinsepale geschreuen opt papier ende onderteijckent als voren is dese?? kopie daer mede accorderende beuonden bij Jan Noortdick openbaer notarijs bij den houe Prouinsiael in Hollant geadmiteert ter Goes residerende op den 20 Desem 1650 copie Claertge Hollaers
??[Copij van Testament van Klaas Rug en Jacomijntje Jans waar bij aan de Mennonieten Gemeentes tot Goes en Goedereede gemaakt word elk een Somme van vijvtig ponden Vlaams.]
1659
Alsoo ontrent Paesche bij gemeene resolutie van de gemeente is verstaen een outste te beschrijuen ende het selue getardeert tot op den 23 Augustij 1659 is dijt schrijuens gevolcht
Wij ondergeschreuen dienaren der gemeente Godts tot Goedereede wenschen onse lieue broederen de dienaren der gemeente Godts tot Dordrecht veel genade en vrede van Godt onsen hemelschen Vader door sijnen lieuen Sone Jesum Cristum amen
Nae den goeden wensch onses herten sij onse lieue broederen ende vrienden kenlick / dat wij op u l sijn versoeckende ons de vrientschap te willen doen ende sende ons uwen dienaer Tielman van Bracht om te bedienen met des H: Woort ende sijne heijlijge ordonantie op den 14 September 1659 waer toe wij vertrouwen dat hij hem goetwillich toe sal laten vijnden edoch ofte het u l ofte Tielman op dien dach niet gelegen en quame belieft een anderen daer toe te ramen hoe eerder hoe tselue ons aengenamer sal sijn alsoo den winter ons nu is nakende / versoeckende hier op sijto antwoort soo het doenlick is op dat wij ons op de compste mogen prepareren hier mede beuelen wij u l altesamen in de bescherminge des alderhoogsten Godts die u l schilt en grooten loon wil sijn lager staet u l swacke ende onwaerde dienaren ende broederen in Chrijsto Stoffel Philijpse Cole Barent Clase??
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
[volgens Resolutie der Gemeente word van Dordregt?? Tieleman van Bragt versogt tot de H. Bediening]
Alsoo noch ontrent Paesse 1659 in het beschrijuen van een outste is voorgeslagen ofte vertoont hoe dat Wouter Claesse weduwenaer sijnde hem seluen heeft besondicht aen sijn meijt ende de selue heeft beswangert maer de foute begaen hebbende met de beste middel de selleue weder om geremedieert daer toe dienende ende de selleuen dochter getroudt ontrent vijf ofte ses maenden te voren eer de selleue is in de kraem komen te leggen soo is bij alle de presente broederen eenpaerlick verstaen dat men de drie gecommiteerde te weten Stoffel Philipse Tijs Cornelisse ende Willem Pauwelse de selue soo uter naer de exsaminatie bij haer lieden gedaen sullen hem de straffe aenseg(g)en naer sij lieden de selue sullen beuinden te behooren aldus gestelt als Schrijbo
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Leunis Cole
[Wouter Claasse zig met zijn meid dien hij egter getrout heeft, te buiten gegaan hebbende word in aanspraak genomen]
Achter vollegens de voorgaenge resoluijtie soo heeft Stoffel Philipse Tijs Cornelisse ende Willem Pauwelse de aenspraeck aen Wouter Claesse gedaen ende de selue hem seluen soo verdemoedich(t) dat de selue gecommiteerde met goet contenteme(n)t van de selue Wouter sijn gescheijden ende de saecke eenige broederen voorgedragen de selue goet vindende geen vorder exsecutie te doen
?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ??Leunis Cole
Weder om aen de andersijde Wouter Claesse weder aen genomen in de broederschap en hem wel gecomporteert tot het ende sijns leuen met goet contentement de gemeente