Den Bommel - rekeningen en kerkeraadshandelingen van de Nederduitsch-Gereformeerde Gemeente,1646 - 1688

DTB

Den Bommel

4a.I

??

Rekening en Kerkeraadshandelingen

Van

de Nederduitsch-Gereformeerde

Gemeente van

Den Bommel??

1646 ??? 1721

Band: I : 1646 ??? 1688

??

Als volgt:

I: 1649 -1652 met afrekening van 13 september 1654

II: Kerkeraadshandelingen: 1646 -1721

N. B. o.a. Functionarissen

??

N. B. Gekopieerd naar hetorigineel berustende in het archief van de Kerkeraad ter plaatse onder ArchiefI, Serie A, No. 1, via bemiddeling door de heer H. van der Wagt te Rotterdam.

??

Collectie Afschriften D. T. B.85 : I

(blauwe serie)

??

G I

Acta

Ontfangh en Uitgheef

Kerke op den Bommel

1647

??

Protecollen

Kercke in den Bommel

1646

??

Archief I Serie A No 1

Deze band bevat twee Boeken

I Rekeningen der Kerk1649-1652, bl 1-26,

waaronder die van 1649 en 1650het tweede stuk uitmaken van de Rekening der Kerkstichting.

Het eerste, nl. 1647 en 1648 iste vinden in het Oudste (Kerk en Diaconie) Rekeningen boek van 1647 ??? 1664.

Alles gespecificeerd te vindenin het Album bl 70 -92

??

II Acta des Kerkeraads van 1646-1721 bl 1-135

??

Gerestaureerd in 1928

Ds G. van der Zee

??

Pro Memorie?? 1

In de boeken I en II is meldingvan de Diaconie rekening. De eindcijfers zijn bekend, de specificatie niet. Alsontvangsten kunnen hier b.v. gelden de wekelijksche collecten. Als uitgavenmogelijk de jaarwedde van den schoolmeester en bedeeling. Acta I bl 20 ziet menhoe het batig slot der Diaconie wordt overgebracht op de kerk. De adm. diakendeed rekening van de diaconie en de kerkmeester van de kerk. In 1690 werden dekassen gescheiden: Acta I bl 65 anno 1690 en bl 94 anno 1705. Zoo hebben wijdus Acta I bl 2, een besluit van 20 Aug. 1646 dat alles wat de diaconie overheeft, aan de kerk zal vervallen.

Uit de boekhouding blijkt hetvolgende:

Acta I bl 20 batig slot over1649 vervalt aan de kerk, zie I rek. bl 14. 16-13-0

Acta I bl 21 batig slot over1650 idem, I bl 14?? 131. 19-0

Boek I rek. bl 24 (waarin ookde Acta I) batig slot over 1651 + 1652 idem Kerkerek II bl 23???? 131-2-14

Het te kort van de kerk werdsteeds overgebracht op de volgende rekening:

1e over 1647/48 =344 + 170 = 514 af lening f 400, blijft 114,- Acta I bl. 15, zie bl 4 Rek.post158 f 114,- vereffend.

2e 1649/50 f 175,-acta I bl 19 overgebracht op de rek. boek I bl 14.

3e 1651/2 f 249.13-2 uitvoerige rek. Boek I bl 14 ??? 23 eerste band en Acta I bl 23.overgebracht op de verloren gegane, maar bij eindcijfers bewaarde rek. innotulen Acta I 24.

Deze rekening der kerk, waarvanalleen de eindcijfers zijn bewaard, loopende van 21 Juni 1652 ??? 25 Juni 1653,

groot f 877-8-0 ontvangsten en ??

groot f 1170-6-8 uitgaven

sloot met een tekort van f292-8-?

waarna telkens de saldo???sworden overgebracht.

In deze f 877-8-0 zal begrepenzijn het nergens te vinden overgebrachte batig saldo der diaconie van f 261,-dato 17 Jan. 1653. Boek I bl 24. Rekeningen, en tevens het te kort der vorigekerkejaarrekening van f 249-13-2.

G. van der Zee

1928

??

Inhoud eerste band. bl 1-26

bl 1-13 2e stuk vande rekening van den Kerkbouw 1649 en 1650 tot 6 Febr. 1651

einde van het schrift van Ds vdPoel

bl 14-23 Kerkerekening over26/3 1651 ??? 20/6 1652

bl 24 Diaconie rek. 14/2 1651-31/12 1652

bl 25 Afrekening met Wed. Ds vdPoel 13 Sep. 1654

bl 26 Opmerking over derekening van straatstenen en glas van Haarlem

??

I

Dit boek behelst behalven denkerkereekeningen?? den Jaar 1649 -1652 eensoort van een actenboek, daar van de acten beginnen Ao 1646 den 10 Junij eneijndige December 25 Ao 1721, terwijl er egter eenige Jaaren met stilzwijgezijn voorbij gegaan. In den Jaare 1759 Meij 31 heb ik er alle dese genommerdefolioos?? in haar order gevonden,beginnende het eerste dat beschreven was met folio 1 nam.: dat van hetactenboek na de gemelde reek. geschreven was en het laatste met folio 132.

Actum Bommel, den 31 Meij 1759,??????????

qd testor Petrus Bonte V. D. M.Bommelensis????

Zie ook het kerk- en DiaconieRekeningen boek I van 1647 -1664

I Rekeningen van 1649 ??? 1654 bl1 -26

II Acta der kerkeraads van 1647??? 1721 bl 1 - 135

??

Protecol der kercke vandeBommel gehouden door Cornelius Vanderpoel

Begonnen vande ofte inden 1648

2

Rekening vanden ontfanck endeuit geeff soo vande kerck sedert den 26 Janua. 1649 als vande straet hierachter volgende

Item van vier glaasen promemori

Te weeten twe die al in staenen 2 die noch aen de weestsijde in comen moeten, daer de steen noch ingemetselt sijn

??

??????????????????Zoodra men dus geld had, werd de steenweggebroken en bracht men het raam aan. De posten 56. 100 en 121 vermelden wieeen raam gegeven hebben.

??????????????????D. v.d. Zee

??????????????????1928

3

De kerck is debet sedert den 26janua. 1649

??????????????????Transport nummering andere boek

??

Den 28 dito

Aen den dijckgraef goet gedaensoo mal als voor de kerck verschooten, hadde soo aen intresten als op gebrochtepenningen, ander verschoote clijenicheden in diverse reijse gelijck blijck bijsijn corante rekeninge 190 ??? 6

Den 21 fb.

Aen Lodewijck Dierckszdijckgraef voor soo veel als ons op deposito verstreckt hadde 400

??

Den 28 dito

Door mijn huis vrouwe aenBaltus op rekening van sijn restant gesonden 200

??

Den 7 Mars

Aen oncosten in een reijs metden dijckgraef ende Cornelis Jansz inde vorst ofte ijs ganck naer den Hage 39 -10

Item een reijs van mij met een predicantnaer ende door hollant voor de kerck, item met Jan Huibrechtsz naer Dissel omstraet steen, item eenige ander oncosten door mijn huisvrouw naer Gorcom 1000

??

3

De kerck is schuldich?? aen Baltis Haerick

??

??????????????????Volgens de acta van bl 15 in dit boek, verderop,bedroeg het totaal der

ontvangsten van 18 Jan. 1647tot 26 Jan. 1649 f 8756,-

Uitgaaf?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????f 9100,-

Zodat, wat in dit boek staat,nog daarbij getrokken moet worden.

Dit is volgens notulen van 14Feb. 1651

Ontv. f 2839,-

Uitg.?? f??2664,-

Namelijk over?? 1649 en 1650.

??

Copie van alles is te vinden inhet Album bl 71-92

G. van der Zee

1928

??

Den selven dito 1649?? 870 - 6

152 Aen de pachters noch vooreen restandt van kerck beren -/29

153 Covenaerts wijf voor haar haerrestant aen sant /12

??

Den 28 dito

154 Aen taeffel goet totgebruick des H. Aventmaels /13

??

Den 1 April

155 Aen Piter Pitersz Smit op rekeningvan sijn Restant /24

??

Den 11 dito

156 Aen Jacob Meeuwisz voor sooveel als in verscheijden reijse soo aen kerck en huis verdient had /11 10

??

Den 13 dito

157 Aen Johannes ??Bogardus voor soo veel als hij voor de kerckin de wederom reijs van Gelderlant als van mij gescheijden was verschootenhadde /31 15

??

Den selven dito

158 Aen mijn selven voor sooveel als mij perrest van de oude Rekening quam /119

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-----------------------------------

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1095 -?? 11

4

De kerck is Credit 1649 Ontv.

1649

Den 27 Janu.

153 Van D. Lodewijck Dierckzdijckgraef voor soo veel als schuldich was wegens sijn 1 paij schot voor dekerck, item?? een jaer kerck halve blanckentwe rosenobelen over het weeskints stee met noch 5 gul soo geconditioneerthadde??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????140 - 8

In Res Conter

??

Den selven dito

154 van Leendert Crijnse Courtvoor kerck schot???????????????????????????????? ??????????????????????????????/20

??

Den 30 dito

155 van Pauels Melsin tot eengifte voor de kerck????????????????????????????????????????????????????/15

??

Den 16 fb

156 van Arien Cornelisz Brabersijn twe paij schot???????????????????????????????????????????????????????????????? /30

??

Den 18 dito

157 van Cornelis Jansz voorsijn kints graef??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3

??

Den selven dito

158 van Van Spruendel op rek.van schot??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/24

??

Den selven dito

159 van Cornelis Davits voorsijn kints graf????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3

??

Item 160 van Willem van denHeuvel voor sijn (kints doorgestreept) graef /6

??

Den 10 mars

161 van de weduwe Luenis Gertsvoor haer laeste paij?????????????????? 30/?? 10

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????271?? 18

??

5

Den 19 dito????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1095?? 11

159 AenLeendert Lambregs voor soo veel hij aen kerck en den kercken huren sedert delaeste rekeninge verd. heeft???????????????????????????????????????????????????????????? /46?? 10

??

Den selven dito

160 Aen AnnaGovers de weduwe Boms soo veel haer quam van de kerck?????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/114?? 10

??

Den 31 dito

161 Aen densloot maecker in Sommel soo veel als hem noch quam /60

??

Den 8 juni

162 Aen kalckvan een vries schip op den Bommel als mede noch aen mackerhaer voor kalck totde radoet???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? 16/10

??

Den selven dito

163 Gerekentmijn reijs voor de kerck door Hollant en Gelderlant voor de kerck de beloftente renoveeren???????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????44/10

??

Den selven dito

164 door mijnhuisvrouwe aen Tanneken Abram op rekening vant haer restant kerck spijkers??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/40

??

Den 13 dito

165 Piter Smitnoch op sijn restant??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????12/13

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1430?? 13

??

5

Den 14 dito1649??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????271?? 18

162 Van deStadt Enckhuisen door d Strejardus ons toegesonden?? /40

??

Item

163 Van Monickendamvan den diaconi?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /7?? 10

??

April den 10dito

164 Van joffCatrina Praem op intrest volgens obligatie ????????????????????????????????/1000

??

Den 22 April

165 Op ons H.Avontmaelen tafel ontfan??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/25

??

Dito

166 Van Jan Weijmerszsoo voor sijn moeders als kints graf????????????????????????/9

??

Dito

167 Van JanArisz Casper voor sijn kints graf???????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /6

??

Den 20 meij

168 VanCornelis Janse Gebuis overt restant vant sijn stees schot boven de 90 guldensdie aen?? de pachters gegeeven hadde???????????????????????? ??????????????????/27

??

Den 30 dito

169 Van AnnejenGovers ende Jan Jacobsz????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/6?? 6

??

170 Van LeendertCornelisz Noorman sijn schot int geheel???????????????????????? /150

??

Den selven dito

171 Van Anna Govervoor haer mans graf???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /20

??

Den 1 juni

172 Voor eengraef voor de vrouw op Goederheijdens ste???????????????????????? /6

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-------------

?? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1568?? 14

??

6

Den 30dito????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1430?? 3

166 Aen Ridderisoo voor 16 coppren requesten voor onse kerc om aen alle classen tesenden????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/7

??

Den selven dito

(167) Gereeckenttegeene tot dato deses soo op de classen als aen pasanten die met goede bewijsenquamen op rekening van ortjens gelt daert toe vande Staeten aen de predicantengeordineert???????????????????????????? 15/10

??

Den selven dito

168 AenHendrick Bernsz graefmaecker op rekening van kerck glaesen

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/70??????????????????????????????????

??

Den 6 jul.

169 Aen PiterszSmit sijn restant??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/27

??

Den 10 dito

170 Aen de soonvan Wijg Claes voor de kerck wegen?????? ????????????????????????????????/10

??

Den 6 Augus.

171 Gerekenteen reijs gedaen met den predtoorius door Suit ende Noort Hollant, Amstelredamende andersins ??????????????????????????????????????????????????????????????????/98?? 10

??

Den laeste dito

172 Aen JacobMauritsz voor het kerck hof ende brueg en hekelwerck voor de kerck????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/17?? 15

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-------------

???????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1585?? 18

??

6

Den selven ditoJuni 1649??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1568?? 14

173 In de Bosgevonden???????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/12

174 Item in deBos gevonden??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/16

??

Den 20 dito

175 Vant degecommeteerden van Sutsij?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /10

??

Den selven dito

176 Van deweduwe van Jan Engelsz aen waeren en 24 guldens aen Domis vrou??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/50

??

Den 26 dito

177 Van WillemArisen kints graf????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/6

??

Den 30 dito

178 Op onsAventmaels taeffel??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/22

??

Den 1 Augus.

179 Vant Outdorpvoor de kerck????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/11

??

Den 26 dito

180 VanCornelis Jansz Gebuis voor soo veel als de kerck vereerde /10

??

Item

181 Van ArienCornelisz van sijn kints graf???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /3

??

Dito

182 Van StoffelLeendertsz in verscheijden reijse in ackordeeren toe bescheijden??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3???? 16

183 ItemStoffel Leendertsz??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/8

??

Den 30 dito

184 Van FransClock voor sijn laeste paij schot???????????????????????????????????????????????????? /21

??

Den selven dito

185 Van MichielMichilsz op rekening van schot?? ????????????????????????????????????????????/21

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????----------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1772?? 16

??

7

Den 2 Sep.??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1585?? 18

173 Aen Vandelaerop rekening van sijn restant??????????????????????????????????????/200

Ock 174 Itemeen reijs doort lant???????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????/23?? 12

??

Den 10 ok.

(175) Gerekentde classe cael oncosten vant jaer 1649??????????????/15

??

Den 24 dito

176 Aen eenExprse voor de kerck uit gesonden???????????????????????????????????????? /12

??

Den 3 november

177 Aengreelmaecker voor tien brant emmer soo voor kerck en kercken huis??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/18???? 10

??

Den 8 dito

178 AenHendrick Barnsz op rekening vanden sijn restant glaes werck

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/50

??

Den selven dito

179 Gerekenteen reijs van tien dagen om de beloften van verscheijden plaetsen gedaen te renoveeren?????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????/36?????? 10

??

Den selven dito

180 Aen devrouwe van Wester Baen voor soo veel als Tibaut daer verteert hadde als omHendrick Bernsz te haellen ginck??????????????/2?? 10

181 Aen JanHuibrechtsz sijn 2 paij op huis voor de kerck van hem gecost??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/100

182 Aen een reijsmet Jan Huibrechsz, item noch eenige clijne reijse ten diensten ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/17

?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????---------------

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2050?? 2

Den 7 dito1649????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1772???? 16???? 8

186 Van JanMichielsz kints graf????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3

Item Gierstkints graf??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3

Item Marinis Piterszkints graf?????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3

Item Claes Bomskints graf??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3??

??

Den 28 sep.

187 Nota van deCorndijck voor de kerck???????????????????????????????????????????????????????? /16

??

Den ock.

188 Op onsAventmael taeffel?????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/23

??

Den 24 dito

189 Van de classevan Rotterdam???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /30

??

Den laestendito

190 van ArienCornelisz Braber?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /7

??

Den 3 no.

191 Van de keeteldoor de predicant ons behandich?????????? /15

192 Het ortjensgelt vant jaer 49 boven de oncosten suveer??/50

??

Den 4 dito

193 VanCornelis Luenisz kints graef?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /3

??

Den lasten dito

194 van Gierstvoor sijn kints graf?? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/6

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????----------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1934?? 16???? 8

??

8

Den 28dito????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2050?? 2

(183) AenIsaack Otten voor t geene aende radout gerocht heeft

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/14???? 8

??

Den selven dito

(184) Aen JanLeendertsz voor arbeijt aende radout???????????????????????????? /12???? 16

??

Item

(185) Item LeendertLambrechtsz voor de radoet????????????????????????????????????????/14???? 4

??

Item

(186) JacobMeeuwesz voor sijn knechs werck op de radoet??/3?? 10 ??

??

1650 den 10janua.

187 Aen denRiddeerus voor soo veel mij in resanter gebrocht heeft over eenige moijten sooint reijsen als verstrecken penningen als schrijven senden en de ontfangen vanpampierenten?? ??????????????????????/30

??

Den 24 feb.

188 Aen Jacob Meeuwiszvoor maecken vande brant haecken ende vis banck????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/4???? 4

??

Den 7 meij

188 Aen AbramTonisz voor soo veel quam?????????????????????????????????????????????????????????????? /33???? 3

??

Den 10 juni

189 De oncostenvan de reijse met D. Ambrosius door?? Hollantende Noort Hollant als mijn been uit lit viel???????????????????????????????????????????????????????????????? ????????/50

??

Den 1 julli

190 Voor trackteerenvande Ambachtsvrouwe??????????????????????????????????????????????????/60

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????----------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2272???? 7

??

8

1650 den 2 janua.????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1934 16???? 8

195 Op onsAventmaels taeffel??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/22

janu.

196 Van BetsmanLeendertsz voor sijn kints graef?????????????????????????????????????????????????????????????? /3

197 Item van dewaerts bedongen??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/12

??

Den 5 fb

198 Van de NieuweTonge ontfangen??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/30

??

Den selven dito

Van Gerardus deCock sijn laeste paij schot?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /20

??

Den 15 dito

200 Vande Artsvrouwe op rekening van sijn schot???????????????????????????????????????????????????? /24

??

Den selven dito

201 VanLeendert Crijnsz sijn restant als hem aen ginck noch geven most????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/26

202 Item voorhout van de stal van dito Leendert Crijnsz gecost?? /10

203 Item voorpannen voor mijn gecost?????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????/2

??

Den selven dito

204 Van Piter Piterszde Jongen??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/5

205 Optondertrouw van Arijaenjen Luenis op rekening van schot

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/9

206 Piter AriszPover??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/22

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2093?? 10?? -

??

9

Den 5 Sep??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2272?? 7?? -

191 Aen Piter Jacobszvoor soo veel hem noch quam van de kerck boven sijn kinder graven ende iet datschuldich was voor soo veel als voor de kerck toe bedongen was???????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????/35?? 5

??

Den 20 Sep.

192 Aen eenkerck reijse naer Seelant met D. Vervoorn???????????????? ??????/15

??

Den 10 ock.

193 Aenoncosten doort lant van Tertoolen ende van de Goes om te solisiteere voor dekerck????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/35

??

Dito

(194) AenCouwenoort voor de kercke naer Goerede ende daer gewacht mij wederom te huisgebrocht als om meester Willem voor aen teneemen????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/5

??

Den 23 desemb.

195 Aen JanHuibrechtsz de 2 paij van sijn huis???????????????????????????????????????????? /100

??

Den dito

(196) Aen deschipper van Sommels voort haellen van meester Willem

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/8???? 5

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

Item

(197) Voor drieclassen oncosten vant jaer 1650????????????????????????????????/15

??

1651

Janua feb

Item den 10 fb

198 Voor twejaer in trest van Caterina ende Heindrick Praem

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/175

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2661???? 12

??

9

Den 17April?????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2093?????? 10

207 Op onsAvent mael taeffel????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/22???? 16

208 Van JohannesPiters voor sijn kints graef?????????????????????????????????????????????? /3

209 Item van ArienCornelisz Rams kints graef??????????????????????????????????????/3

210 ItemTromparts?? graef??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/6

??

Den 5 maij

211 Van deweduwe van Jan Baltus???????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????/50

??

Den selven dito

212 It. van Aelbrechtde Cuiper?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????/20

??

Den juli

213 Op onsAventmael taeffels?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????/23??????12

214 VanLeendert Cornelisz Noorman voor soo veel voor de kercke met wedde bedongenhadde????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/15

215 Op hetonder trouw van Heijndrick Leendertsz Civiet????/5

216 Item AnnaRoemen??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/12

(217) Van desmits voor iser van de radoet ??????????????????????????????????????????????????????/12

218 Item vanPiter Pitersz de Jongen voor sijn kints graef??/3

219 ItemCornelis Davitsz voor sijn kints graef?????????????????????????????????????????? /3

??

Den 14 Augus.

220 Van FransClocks voort kints graf?????????????????????????????????????????????????????????? ????????????/6

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-----------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2266???? 10

??

10??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2661?????? 12

(199)?? Aen Leendert Jansz mackehaer voorsoo veel alsmet sijn knecht aende radoet verdient heeft??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/27???? 6

(200) Item tegeene tot dato deses op rekeninge aen passanten gegeven hebbe vant ortjensgelt????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/14???? 8

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????--------------

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2703?? 6

??

10

???????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2266?? 10

Zie verder bl11?? 12 13.}

??

11

Den selven dito1650????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2266???? 10

221 Van SimonHendricksz voor sijn kints graef?? ????????????????????????????????????????????????/3

222 Item hetgraf van Giel de Naijer?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /6

??

Den 5 Sep.

223 Van DavitCrijnsz sijn laeste 2 paijen schots?????????????????????????????????????????????? /64?? 12 8

??

Den 10 dito

224 Van denHeer Conjers in Schouwen oft te Sierickzee????????????/50

??

Den selven dito

225 Van den E.dijckgraef Lodewijck Diercksz soo voor sijn laeste paij schot als 2 jaerenkerckhalveblancken van den jaere 1648 ende 1649

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/239?? 15?? 12

??

Den 25 dito

226 Van ArienCornelisz Ram voor sijn kints graf???????????????????????????????????? /3

227 Item indeBos ende noch van Stat?????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /16

??

Den 25 dito

228 Int lantvan Ter Toolen soo vande Stadt als dorpen, te weeten vande Stadts diaackeni 30,ende Poort vliet Halteren ook 30??/60???????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

228a Item van D..Ambrosius??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/3?? 3

229 Item vantkint van Marinis Pitersz???????????????????????????????????????????????????????????????? ????/3

Item LeendertJansz kints graf???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????/3

???????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????-----------------

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2603?? 7?? 4

??

12

Den 16 ock.1650?????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2603?? 7?? 4

230 Op onsAvent maelen taeffel?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? /21

??

Den selven dito

231 Van dehuisvrouwe van Willem Tonisz op rekening van de 50 K door Jan Huibrechts bedongenover de visvanck, daer af getrocken dat Jan Huibrechtsz gegeven hebbe raeckendesijn oncosten?? 23?? 16

232 Item mijgebrocht dat bedongen had?????????? ????????????????????????????????????????????????????/14

233 Item vanPiter Pitersz van het graef van sijn huis vrouw /6

234 van Jan Arisenvoor sijn broers Pieter Arisens graf??????????/6?? 6

(235) Ontfangenvoor anderhalf jaer schoolmeesters gelt??/72

? Item hetanderhalf jaer dat hebbe vanden Berch in betaelinge geacsingeneert gelijck blijckbij quitantie

??

Item

236 Aen Ortjensgelt boven de oncosten?????????????????????????????????????????????????????????? /55

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????------------

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2788?? 3?? 4

??

Den 1 janua.1651

237 Op onsAventmael taeffel??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/20

238 Item vanBreemans stee door Jan Huibrechtsz bedongen voor de kerck????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/21

??

Den 25 janu.

239 Item vanjoff. Ambrosius????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????/10

240 Van HilleRomers voor sijn kints graf???????????????????????????????????????????????????????? /6

242 I. Reestvan Cornelis Jansz voor sijn moeder???????????????????????????? /10????

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????--------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2850?? 13?? 4

??

13?????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2703???? 6

Na bl 26 volgenin dezen band de acta. Deze boeken blijken later in ????n band gebonden te zijn.

Op bl 19 vindtmen de notulen van de rekening en verantwoording over 1649 en 1650.

Een en ander isniet zuiver meer na te gaan.?? Daar luidtvoor ontvangst f 2839,- en uitgaaf f 2664,-

Het kloptvrijwel met de tellingen van dit boek tot 31 Dec. 1650.

In het Albumbl. 70 ??? 92 is alles gespecificeerd te vinden

G. van der Zee

1928

??

13?????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????285013?? 4

Den 6 fb

242 Van WouterHeijndricksz voor sijn swagers graf?????????????????????????????????????????????????????????? /6

243 Item vanJoost Jorisz voor sijn moeders graf?????? ????????????????????????????????????????????????????????????????/6

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????--------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2862?? 13 4

Per memoir datJacob Claesz aen schot van Betsmans Heer aen S. van Reen heeft betaelt voor rekeningevan de kerck gelijck blijck bij sijn briefjen

Item moet tendeelen goedoen de Coopens hout vande radoet

Hiereindigt het schrift van Ds v. d. Poel

De eerste engroote stroom van ontvangsten en uitgaven zijn te vinden in het Kerk- enDiaconie rekeningen boek van 1647 -1664, waar de rekening van den Kerkbouw instaat.

G. van de Zee

1928

??

Op voorgaandebladzijden van dit boek staan nog posten van Ds vd Poel, nog van betrekking opden Kerkbouw, na het doen van de Rekening op 26 Jan. 1649, welke Rekening tevinden is op bl. 15 van dit boek II (waar de acta aanvangen.)

??

14

PresenteCornelis van der Wiel, predikant, Jan Huibrechtsz van Oevere, Leendert KrinszKievidt, Leendert Cornelisz Noorman, ouderlingen, Jan Arense Pover, CommerArense, diaken, Aren Cornelisse Braber en Aren Heijndricksz van der Stel, oudtouderlingen, Cornelis Janse Gebus, oudt diaken

Rekeninge, bewijsen belijqua die Lodewijck Dircksz als kerckmeester van de kercke van den Bommelis doeende aen de predikant ende vordere kerckenraet vande voor nomde kerckevan den ontfang ende wtgeef sedert den 26 maert 1651 tot den 20 Junij 1652 toe

Den rendantsoude hier voor ontfang brengen het slodt van rekeninge gedaen bij Domene Vander Spoel saliger op den 14 feberwarij 1651 weesende grodt de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????175

En noch sedertdie tijt tot den 6 maert 1651 toe bevonden dat Domene Van der Spoel veel meerheeft ontfangen als wt gegeven de somme van 80 gulden, er mede niet vanontfangen dus maer voor memorij?? 80

Op den 26 april1653 met de weedewe van D. van der Spoel gelijc quireert in presentij vankerckenraet, en bevonden dat sij vant slodt van de rest niet meer schuldich isals 91 gul. 6 stuij. als meede met den angetogen twelck in de naest comende rekeningwert verandert daer om al hier gedoot.

Ontfangen vanCornelis Janse Gebus de somme van?????????????????????????????????????? 16?? 13?? 0weesende het slodt van sijn rekeninge vande diakeni vant jaer 1649, gedaen den14 feberwarij 1651

Noch ontfangenvan Krin Janse Gebus de somme van??????????????????????????????131?? 19 0 weesende het slodt vansijn rekeninge van de diakeni vant jaer 1650, gedaen den 14 feberwarij 1651

De eerste sommedes ontfangh????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????14?? 8?? 12

??

15

Ander ontfang rakendede penningen die de kercke op intrest heeft

244 Op deneersten april 1651 ontfangen van Leender Krinsz Kievidt de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????600?? 0?? 0 weesende penningen die de kercke doen op intrestheeft genomen tegen de penninck sestien int jaer

245 Op deneersten april?? 1652 ontfangen van domeneBogaerdes de somme van 14 hondert gulden mede op genome penningen tegens denpenninck 16 int jaer, maer is kondicij en stat gestipeleert inde oblijgacijwanneer den intrest bijnen den tijt van twee maenden na de voorschindach salworden betaelt dat de kercke dan mach vol doen met vijf ten honderden en datoock de kercke de penningen mach losse en of doen met hondert gulden jaerlix,wel meerder maer niet minder????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1400

De tweede sommedes ontfangh bedracht???????????????????????????????????????????????????????????????????? 2000

Ander ontfangvant tgege tsedert den tijt geduerende deser rekeninge op de wt deelinge vant HeiligeAvontmael is ontfangen als volght

Op paesdach den9 april 1651 op Heilgh Avontmael ontfangen de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????21?? 15

Op den 23 Julij1651 op Heijlig Avontmael?????????????????????????????????????????????????????????????????????? 17?? 9?? 0

Op den 29october 1651 op Heilgh Avontmael?????????? ??????????????????????????????????????????????21?? 1?? 0

Op den 21Jawarij 1652 op Heilgh Avontmael?????????????????????????????????????????????????????????? 19?? 8?? 0

Op den 14 april1652 op Heilgh Avontmael???????????????????????????????????????????????????????????????????? 27?? 2?? 8

De darde sommedes ontfangh bedracht??????????????????????????????????????????????????????????????????????106 16 0

??

Ander ontfangDakonie kercke gerechticheijt???????????????????????????????????????????????????????? 16

Op den 26 maert1651 vort graff van Pierneeff???????????????????????????????????????????????? 6???? 0???? 0

Op den 2 april1651 voort graff van Cornelis Jansz Smidt??????????????6???? 0???? 0

Op den 30 april1651 vort graff van Johannis Fijtterses kint????3???? 0???? 0

Op den 29 meij1651 vort graff van Pieter Pieterse de Jonges kint 3?? 0?? 0

Op den 17 Junij1651 vort graff van Claes Burtsen???????????????????????????????????? 6???? 0???? 0

Op den 29september 1651 vort graff van Jacob Willemse Braber 6

Op den 26october 1651 vort graff van Betsmans kint?????????????????????? 3

Op den 6 ditovort graff van Aren van Wouwe???????????????????????????????????????????????? 6

Op den 18 ditovort graff van Jan Wijmmersz kint???????????????????????????????????? 3

Op den 19 ditovort graff van Geesjie Vessers?????????????????????????????????????????????????? 6

Op den 7december 1651 vort graff van Davijdt Krinse?????????????????? 6??

Op den 26 ditovort graff van Heindrick Lonisse Klock?????????????????????? 6

Op den selvendito vort graff van Lonis Heindrickse Klock????????6

Op den 20Jannewarij 1652 vort graff van Pieter Pieterse Smidts vrou 6

Op den 25 ditovort graff van Grietje Govers?????????????????????????????????????????????????????? 6

Op den 5 maert1652 vort graff van Jacob Heindrickse Lanckhaers vrouwe????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????6

Op den 6 ditovort kercke recht van Leendert Jobse ????????????????????????????6

Op den 12feberwarij 1652 vort graff Frans Klock dochter?????? 6

Op den 21 april1652 vort graff van Aren Hermanses vrou????6

Op den 2 Junij1652 vort graff van Grietie Smijts?????????????????????????????????????? 6

Op den 16 ditovort graff van Aren Rams 2 kinderen????????????????????????5

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????---------------

De vierde sommedes ontfangh bedracht??????????????????????????????????????????????????????119?? 0?? 0

??

Ander ontfang rakendehet schodt van de kercke van eene gul. 10 stuij. opt gemet ons vorgunt bijoctroi van grotmogende Heere Staten van Hollant en West Vrieslant op densevenden Jannewarij 1647

Op den eerstenapril 1651 ontfangen van Kommer Arense intrest en voldoeninge vant schodt vande kercke de somme van???????????????????????? 4???? 10?? 0

Op den 23 april1651 ontfangen van Jan Cornelisse Stelleman het schodt van de kercke over driegemeten ses en tnegentich roeen die sijn bauwinge grodt is de somme????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????5???? 0?????? 0

Op den 7 meij1651 ontfangen van de vrou van Kerckwerve het kert schodt van dartich stuij.opt gemet over 15 gemeten 31 roeen 22 13 0

Op 23Jannewarij 1652 ontfangen van Roelant Janse Steil over de betalinge van hetkerck schodt van 30 stuij. opt gemet over 22 gemeten 140 roeen de sommevan???????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????33?? 14?? 0

Op den selvendito ontfangen van Aren Heindrickse van der Stel over de betalinge van den lestentermijn van den daelder opt gemet over 66 gemeten 191 roeen de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????33???? 6?? 0

Op den 4 feberwarij1652 ontfangen van Corvinck Arense over de betalinge van de twee leste termijnenvant schodt vande kercke over 5 gemeten 54 roeen land gelegen in den Bommel desomme van 5?? 3?? 8

Op den selvendito ontfangen van Wouter Janse de Jonge over de betalinge van den daelder optget. over 5 gemeten 138 roeen gelegen inde stee van Leendert Janse Cattestaertde somme van?????????????????????? 8?? 3?? 8

Op den 20 maert1652 ontfangen van Cornelis Janse Gebus in minderinge van de penninge die Johanvan Blinckvliet hem heeft geaccijneert te betalen de somme van?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? 42?? 8?? 0

Krin Jansebetaelt in gelijcke meniere op den 12 Jannewarij 1652 de somme van 8 gul.

Op den 12 april1652 in gelicke meniere als boven ontfangen van Cornelis Janse Gebus de sommevan te weten????????????????????????????????????????????????????55?? 12?? 0???? inminderinge vanden daelder opt gemet van Bleinckvliedt vlietslanden

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????8??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

18

De 5 somme desontfangh bedracht???????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????218?? 10?? 0

Anderen ontfangrakende het tgege dat bij komanschap end anders vor de kercke bedongen wert

Op den 26 maert1651 ontfangenvan Pieter Pieterse de J??????????????1?? 5?? 0

Op den 2 april1651 ontfangen van Leendert Cornelisse Noorman de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2?? 10?? 0

Op den 11 april1651 ontfangen van Aren Janse Verwinde en Cornelis Willemse de Grise tsamen desomme van????????????????????????????????????????????????????????????????????3?? 3?? 0

Op den 19 april1651 ontfangen van Jacob Willemse de Grise 1??5?? 0

Op den selvendito ontfangen van Jan Huibrechtse van Oevere tgunt hij vor de kercke bedongenhadde de somme van???????????????????????????????? ??????????????????????2??4?? 0

Op den selvendito ontfangen van Aren Cornelisse Braber en Aren Heindrickse van der Steltsamen de somme van????????????????????????????????????????????????3?? 3?? 0

Op den 24 april1651 ontfangen van Heiltge Hermans????????????????????????21?? 4?? 0

Op den 25 april1651 ontfangen Jacob Jacob Moeijert???????????????????????????? 1?? 11 9

Op den 30 april1651 ontfangen van Jan Huibrechtse?????????????????????????????? 0?? 18?? 0

Op den selvendito ontfangen van Jan Leendertse?????????????????????????????????????????? 0?? 12?? 0

Op den 9 meij1651 ontfangen van Kommer Arense???????????? ??????????????????????2??10?? 0

Op den 18 Junij1651 ontfangen van Claes Burtsen?????????????????????????????????????? 0?? 15?? 0

Op den 30 Julij1651 ontfangen van Jan Arense Pover en Stoffel Leendertse tsamen de sommevan????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1?? 9?? 0

Op den selvendito ontfangen van Wouter Heindrickse??????????????????????2?? 10?? 0

Op den selvendito ontfangen van Willem Aren Wouterse de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2?? 10?? 0

Op den selvendito ontfangen van Aren Heindrickse van der Stel de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????5?? 0?? 0

Op den 19november 1651 ontfangen van Willem Leendertse over de huiere van de ronduitverschenen Sinte Maerten 1651 de somme van

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????9?? 13?? 0

En hij heeft verrippereert aen de ronduit de reste vort tot de betalinge van sijn vollehuiertoe

Op den 19 december1651 ontfangen van Corvijnck Arense bedongen op de kavelinge van zijn lant indeTille de somme van???????????????????????? 5?? 0?? 0

Op den 4feberwarij 1652 ontvangen van Aren Cornelisse Braber de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????5?? 6?? 0

Op den 16 ditoontfangen van Cornelis Willemse de Grise??????????2?? 10?? 0

Op den 1 april1652 ontfangen van Cornelis Davidtse bedongen op den wt kop van sijn stijmoeder???? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????5??5?? 0

Op den 5 meij1652 ontfangen van Cornelis de wagemaker tgun hij gelooft heeft aen de kerckeint koopen van sijn huis de somme van 5 0 0

19

Op den 12 meij1652 ontfangen van Jan Arense Pover en dat van weegen Willem Leendertsz desomme van??????????????????????????????????????????????????????????????????12?? 0?? 0 endat op de betalinge van het jaer huier van de ronduite ingegaen Sinte Maerten1651

Op den 20 meij1652 van Jan Huibrechtsen van Oevere en dat van eenige rixdaelders die hij vanwegen de kercke ontfangen hadde tsammen de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????15?? 12?? 8

Op den 2 Junij1652 ontfangen van Cornelis Janse Gebus tgun hem van een liefhebber vor dekercke was vereert de somme van????????????????3?? 3?? 0

Op den 2 april1652 ontfangen van Bartel Lodewijcksz over de betalinge van de kerck halsblanckvan de polder van den Bommel vervallen kersmis 1651 de somme ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????25?? 19??2?? noch op den selven ditoontfangen van Bartel Lodewijcksz als penningmr. van den wt slach over debetalinge van de kerck halsblanck vervallen kersmis 1651 de somme van ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????1?? 12

De 6 somme desontfangh bedraecht??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????143?? 10?? 4

Totalis sommavan den ontfangh deser rekeninge bedraecht de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2736?? 8?? 4

20

Wtgeef tegenden ontfang hier voren

CerstelickBrent den randant vor wtgeeff de somma van dat hij met Cornelis Janse Gebus driedagen is wt geweest vor reijs en teer koste den 3 en 4 en 5 april 1651 totDordrecht, tot Rotterdam en in Beijerlant om van weegen de kercke alle dingeneffen te stellen en oock eenige betalinge daen als blijcken sal bide volgendequitancij?????????????????? 6?? 15?? 0

No. 201 Betaeltaen Frans Soers rees hout kopper tot Dorderecht??van wegen de kercke gelick blijckt bij sijne quitancij van datum den 3april 1651 de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????250?? 0?? 0 ??????bij quitancij met den angetogen

202 Op denselven datum betaelt van weegen de kerck aen Jacob Lammerse eicken hout coppergelickt blickt bij sine quitancij van dato den 3 april de somme van?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????60?? 0?? 0

Op den selvendatum betael aen Tanneken Abrams gelijckt blijckt bij hare qutancij de sommevan??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????56?? 0?? 0

203 Op denselven datum betael aen Balten copman van pannen leijen, kalck en anders desomme ??van?????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????200?? 0?? 0volgens sijne quitancij van dato den 3 april 1651

204 Op denselven datum betaelt aen den rentmeester Van de Laer over leverancij van steenvolgens sijne quitancij van den 3 april 1651 de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????156?? 2?? 0

205 Op den 9Junij 1651 betaelt aen Rokis Rees volgens sijne quitancij de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????100?? 0?? 0

Op den 30 Julij1651 betaelt aen de wedewe van Cornelis Janse Smijdt volgens hare specevecacijen quitancij de somme van????????????????????????16?? 0?? 0

206 Op den 20maert 1652 betael aen Balten te Dorderecht gelick het blijckt bij sijnequitancij de somme van???????????????????????????????????????????????????????????????????????? 100?? 0?? 0

207 Noch op denselven dito betaelt aen Frans Soers rees gelij het blijckt bij sijne quitancijde somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????100?? 0?? 0

208 Op den 20maert 1652 betaelt aen Jacob Lambrechtsz gelijck blijckt bij sijne quitancij desomme van???????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????42?? 8?? 0

Op den 23 maert1652 betaelt aen Johannis de Jonge 6 jaerverpondinge vant predikant huisvolgens sijne quitancij de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????19?? 16?? 6

21

Op den 23 maert1652 betaelt aen Balten volgens sijn quitancij de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????76?? 0?? 0

209 Den selvendito betaelt aen Frans Soers rees volgens sijne quitancij de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????87?? 12?? 9

Op den 20 meij1652 betaelt aen Jan Huibrechtsen van Oevere gelijck alst blijckt bijsijne?? quitancij de somme van???????????????????????????????????????????????????????? 19?? 17?? 9

Op den 5 Junij1652 betaelt aen Jan Dingemanse Keijser sicretarijs gelijck het blijckt bijsijne quitancij???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? 27??7??14

Over debetalinge van de successie van de helft van ses gemeten 192 roen kosbaer lantsin de polder van den Bommel gelegen bij Leendert Jobse Jonman de kercke bijtestament gelegateert

De eerste sommedes wtgeefs bedracht??????????????????????????????????????????????????????????1317?? 9?? 4

Anderen wtgeefrakende aflossinge van obligacij en verloop intrest van dien

Op den 5 april1652 betaelt aen Heindrick Praem van weegen sij grodtmoeder Katarijn Praems involdoeninge of lossinge van twee oblijgacij met den verloop en intrest van diende somme van???????????????????? 1550?? 0?? 0gelick dat blijckt bij sijne quitancij op den rugge van de cenne oblijgacij vandatum als boven

De tweede sommedes wtgeefs bedracht?????????????????????????????????????????????????????????????? 1550?? 0?? 0

Bl 22

Anderen wtgeefrakende het reijsen en koosten op classen en anders

Op den 14 april1651 betaelt aen de wedewe van Domene Van der Poel datgene sij van wegen dekerck hadde verschooten de somme van 6 00

Op den 29december 1651 aen een persoon die vor een afgebrande kercke wt quam om die wederop te bouwen en gesien hebbende in sijn boeck dat hij op alle dorppen wat heeftgekregen, soo hebbe ick hem van weegen de kerck gegeven de somme van???????????????????????????????? 2?? 10?? 0 ????

Op den 28Jannewarij 1652 betaelt aen de wedewe van Pieter Pieterse Smijdt de sommevan??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????12?? 0?? 0 waer van sij de specijvecacij en quitancij heeftover gelevert maer is vormist

Op den 12feberwarij 1652 wt gegeven op de Stadt soo aen de gedippeteerde als anders de Broedersdaer present sijnde bekent de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????33?? 0?? 0

Op den 12 en 13maert 1652 soo in Sommelsdick verteer als vor de kost end het tgene op denBommel aen de gedippeteerde als andre nabuerge predikanten tsamen de sommevan?????????????????????????????????????????????????? 49?? 9?? 0

Op den selvendito betael aen de wedewe van domene Van der Poel vor hare moeitge brant enanders dat sij heeft gedaen de somme van

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????5?? 0?? 0

Op den 17 april1652 op het classes tot Ambroecke in de ingereken scheepsvracht en teer kostetsamen de somme van???????????????????????????? 18?? 15?? 0

De derde sommedes wtgeefs bedraecht?????????????????????????????????????????????????????????????????? 85?? 2?? 0

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????33?? 0?? 0

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????------------

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????128?? 2?? 0

Totale sommedes wtgeefs bedraech???????????????????????????????????????????????????????????????????????????? 2986 11 x

??

Bl 23

De rekeningevan de kerck gedaen bij Lodewijck Dircxsz als kerckmeester van den ontfanckende wtgeef gedurende dese rekening tsedert den 26 maert 1651 tot den 20 Junij1652, den ontfang deser rekening bedracht de somme van???????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????2736?? 8?? 2

Den wtgeef vandese rekening bedracht int geheel de somme van

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????2986?? 1?? 4

Soo dat dekercke te kort komt en schuldich blijft aen Lodewijck Dircksz de somme van??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????249?? 13?? 2

Tslodt vandesen inde rekening gedaen den 6 julij 1653 verantwoort daerom alhier gedoot

Jan Huibrechsevan Oevere, Leendert Cornelis Noreman, Jan Arense Pover, commerarense

??

Zie voor deze f261.- de opmerking in acta bl 24.

24

Selen en bewijsen relijqua die Jan Arense Pover als diaken van de kercke van den Bommel isdoende anden kerckenraet van de vornomde kercke van alle ontfanck en de wtgeefdien hij heeff gehadt tsedert den 14 feberwarij 1651 tot den lesten december1652

Den ontfangbedracht int geheel de somme van?????????????????????????????????????????????? 586?? 16?? 4

Den wtgeefbedracht int geheel de somme van, den wtgeef nagesien op den 20 april 1653 enbevonden dat den wtgeef int geheel is de somme van????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????325?? 16

Dat ofgetogenvan den boven staenden ontfanck blijft Jan Arense tekort en schuldich andekercke bijt slodt van sijn rekening gedaen den 17 Jannewarij 1653 de sommevan????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????261?? 0?? 0 en is ondertekent Lodwijck Dircksz,ouderling, Jan Huibrechse van Oevere, ouderlijnck, Leendert Cornelijs Noreman,ouderlijnck, commerarense dijakene, Aren Cornelisse Braber, out?? ouderlijnck, Aren Heijndrickse van der Stel

Dijt ist merckvan Jan Cornelis Janse Gebuijs : I met C er doorheen

IKK

??

25

Copie van hetnevensstaande (zie p 45 van het boek op gahetNA)

Den 13enSeptember XVI c = (1600) vier en vijftig is bij den kerckeraedt aen weduwe vander Poell afgereeckent en daeringebragt haer debit I de 91?? 6 B op den 26 Apriell 1653 ten II tgeene deweduwe is schuldich gebleven aen de kerck op de affreeckeninge den 12 Maart1654 van de straet twee en vijftich gulden acht stuivers, ten III de weduwehaer debit vant glas van Haerlem hondert gulden soodat haer debit aen de kerckwas de somma van II c (= 200) gl en 43 ??? 14

?? 91 ??? 6

?? 52 -?? 8

100

------ ??

243 . 14 - 0 ??????zie boek II bl 23

Hiertegen ishaer toegecomen

I sestichgulden capitaell lijfrenten op haer soon Petrus van der Poell, dat aen haer isaffgelost.

II negen guldenverloop intresten van tselve capitaell.

III vijf entwintig gulden van dat de weduwe de proponenten gehuijsvest heeft.

IV sestichgulden voor een jaer huijshuer 25 Ja. 1653 ??? 1654

V (vijfde)dertich gulden die haer aen huijshuer 29 Mei 1654 tot de laetste October 1654,soodat de weduwe op de voorgaende somma quam f 100 + 84 = f 184.-

Dit afgetrockenop de bovenstaende somma van 243 ??? 14 blijft de weduwe noch schuldich aen dekercke de somma van 59?? -?? 14

Actum voor onskerckenraedt den 13 Sep. 1654,

LeonardusBonnius

LodewijckDircksz

Aren CornelisseBraber

Elizabet vander Poel

??

De oude en nieuwekerckenraedt heeft van de ontfang opde toelegging van de straet en van de wtgeeffvan de stenen van de straet met de wed. van Cornelis van der Poellaffgehandelt, onderwelcken wtgeeff sij gebracht heeft twee hondert vijfftichgulden op de koop van de stenen: en is de ontfang bevonden vijff hondertsevenent nechtich gulden ses stuvers en den wtgeeff vijff hondertvierenveertich gulden achtien stuvers, dus meer ontfangen als wtgegeven desomma van tweeenvijfftich gulden acht stuijvers???????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????52?? - 8

Mij present,Leonardus Bonnius, Eccle. past., Lodewijck Dircksz, Lizabet vander Poel, ArenCornelissen Braber, Jacop Jacopse Moeijaert

Actum den 13Martij 1654 wort gelast te vernemen wie het gelt vant glas tot Haerlem ontfangenheeft op kost van ongelijck dat is bij de wede wt ???..

Einde van het kerke-rekeningenboek loopende van 1649 ??? 1654.

??

II

I

Acta des kerkenraedtsvan 1646 ??? 1721

Bl 1 -135

Den 10 juni1646 is van ons berop met rijpe dilibbaten inden vrese des Heeren naer aenroepingvan godts H. naem onse lieven broeder Ds Cornelius vander Poel tot onsenordinaeren predicant

Den 26 jul jaerals boven door Ds Schapenberch inden H. dienst is bevestich ende van ons denselven dito in onse kerckenraet in min is ontfangen ende bewelcomt

Den 17 ditovanden geheelen kerckenraet met een schip van Gorcom met vrouw en de kinderengehaelt

Den 20 dito bijende met ons wel geariveert ende met een huis naer vermogen bij profise versientot naer gelegents

Den 12 Augusto1646 kerkenraet gehouden ende gesien hoe slecht dat onse lieven broeder met eenhuis ofte losement versien was ende geen beter op den Bommel wetende is bij onsgeresolueert ende gesaemmentlij soo oude als nieuwe kerckenraet goetgevonden DsVan der Poel een nieuw huis te laten bouen onder conditie dat wij naer sijnoverlijen sijn huisvroue het selve huis weder sullen afneemen ofte alle uerenals sijn ende penningen soude mogen van nooden hebben of afeijsen binnen dentijt van een jaer de selve sullen voldoen, ende dat geduerende den tijt vanontlasting Van der Poel sal trecken de huer van twaelfdehalfen pont (pond= f6.-)

Voorts versochdat den bouer met den eersten mochte voortgaen op dat voor de winter noch betermochten worden geackemendeert

Voor nietanders nodig te noteeren is de vergadering in vreeen naer weder aenroepinge vangodes H. naem gescheijen

2

Vergaderingegehouden den 20 Agus. 1646

Goet gevondendat tgeene in de kerck int saecken wert gegeven voor de kerck sal worden geijstende oock t geene boven de school meester sijn tracktament ende de behoeftigearmen sal worden bevonden tot den bouw vande kerck die wij hoopen te bouwen salworden geintplijeert

Den 24 8t 1646

Vergaderingegehouden naer aenroepinge van godes H. naem

Van DsVanderpoel voorgestelt ende met verscheijen bewechreden bevestich hoe nodichdat tot pleginge des H. godts dienst was een geheijlige ofte ofgesonderdeplaets op dat den H. godt met meerde bequaemheden ende respeck mocht gedientworden, daer beneffens dat hij welgenegen was soo bij de Ed. grootmogendeHeeren Staeten van Hollant ende West Vrieslant subsiede daer toe te versoeckenals mede doort gansche lant, soo bij de magistraeten als kercken, op dat datwercken ten geweijnsten eijnde soude mogen worden voltrocken, waer toe hij seergoede hoope haddeten twelck de vergadering soo is bevallen datse gesaemmentlijckhem hebben belooft haer besten te sullen daer mede in doen ende dat menterstont de saecken soude aenvangen ende sien de selve tot een goet eijnde tebrengen, waer toe is goet gevonden dat onzen broeder predicant met dendijckgraef ende noch een ouderling naer den Hage sullen reijsen om onsen Ed.Heer de saecken te communiseeren ende te versoecken de beheelpende hant daer inte willen bieden

Den 8 9b 1646

Vergaderinggehouden ende naer aenroeping van godes H. naem raport gedaen van onse broedersdat onsen Ed. Heer de voorgenoomen saeck seer wel beviel ende dat oock sijnbesten daer in doen wilde, dat oock geraden was een omslach over de landen vandertich stuivers op t met bij haer Ed. grootmogenden te versoecken, is desesaecken onsen broeder Vander Poel geheel overgegeven ende versocht sijnuiterste beste hier in te willen doen belovende hem daer in tot allen tijden tesullen assisteeren, dat dese saeck tot allen tijden wil waer neemen soo met denHage als elders, soo alleen ofte met soo danige een getal van medebroeders alsgeraden sal vinden

Is in dit jaervan 1646 meermaelen vergaderinge gehouden maer niet noodich geacht daer its vante schrijven alsoo ten

??

Den 5 janua.1647

Vergaderinggehouden ende raport gedaen van onsen broeder wegens sijn weder vaer in vierreijsen, nam. dat de goede saecken nu tot een goet eijnde was uitgevallen, datbij haer grootmogende was gervisteert ons een omslach van een daelder opt mette vergunnen daer beneffens een subside van twaelf hondert guldens tot den bouwvan de kerck, item achthondert guldens tot bou vant huis, twelck ons alle seerheeft verblijt, daer bij geresolueert, dat soo haest als onsen broeder depenningen sal hebben vercregen, terstont met den bouw sullen voort gaen ende dematerjaellen coopen ende dat ijder int besonder haer daer voor sullen verobligeerengelijck bij de ackte daer van gemaeck ende gecommiteerden mede gegeven blijckt

N.B. Fo. 5voBlanco!

Den 15 janua.1647

Vergaderinggehouden, onsen broeder predicant neffens den dijckgraef Lodewijck Diercksz,Arien Hendricksz van der Stel gecomiteert de materiaellen te gaen coopen waervoor alle de broeders uttaer hebben verbonden gelijck blijck bij haere acktendeselve gecommiteerden mede gegeven ende ten selven eijnde tot een eeuwichbewijs sal worden bewaert

N.B. Fo. 6 voBlanco!

Den 25 janua

Vergadering

Raport gedaenvan onse gecommeteerde broeders hoe datse de materjaellen nodich tot den bouhadden gecost ende dat op drie termijnen

Vordergesaemmenlijck goegevonden het nieuwe geboude predicanten huijs voor de kerckvan die uren aen te houden door kercke ende predicanten huis Van der Poel sijnverschooten gelt wederom te sullen restutiweeren soo doort subsid van de HeereStaeten tot den bouw vant huis te weeten de somma van achthondert guldens alsvoorde dat noch te cort soude comen als kercken incomen dat Van der Poel indenaeste vergadering daer van, als de rekening gedaen sijn, sal worden ontlast

??

N.B. Fo???s7ve-9vo.?? Blanco!

Vergaderingegehouden den 21 feb 1647

Is gedaen derekening van tgeene onsen broeder Van der Poel tot den bouw vant huis haddeverschooten, bevonden door goede bewijsen dat hij hadde verschooten een sommavan negenhondert eenentwintich gulden 6 stuivers tegen welcke somma wij hemtransperteeren ende in betaelling geene de ordenanten van acht hondert gul dergrootmogende Heere Staeten op de ontfangen almen allemonde mits dat vandegeheele somma sal lange als Van der Poel de selve sal onfangen hebben daer voorbehoorlijcken intrest sal trecken, voorts dat de restanten soo voor de materiaellenals arbeijders uit incomen vande kercke sal voldaen worden, vorts goet gevondenonsen broeder te versoecken de administratien van de kercke incomen te willenaeneemen, den ontfanck ende uitgeef te willen waer neemen, is noch daer naerbevonden inde rekening van huis verscheijden dingen bedragende de somma van 47gulden soo dat de geheellen somma beloopt negen hond. seventich, sam. 970 ??? 6

LodewijckDircksz, Jan Huibrechse van Oevere, Leendert Krijnse Kivit, Aren Heijndricksevan der Stel

Dit merck (Imet C erdoorheen) heeft Cornelis Janse Gebus self gestelt

??

Den feb. 1647

Vergaderinggehouden is de rekening vanden armen door Cornelis Jansz Gebuis gedaen endebevonden dat t slot noch over was 9 gulden 19 stuv die meer onfangen alsuitgegeven waeren

Cornelius vander Poel, Eccles. inden Bommel, Lodewijck Dircksz, Jan Huibrechse van Oevere,Aren Heijndrickse van der Stel, Leendert Krinse Kivit

Vergaderinggehouden den 17 maert 1647 ende goet gevonden dat den 18 deses den 1 eerstensteen aende nieuwe kerck sal worden geleijt??door onsen predicant Cornelius van der Poel ende den 2e vandenheer dijckgraef Lodowijck Diercksz ende soo voort van de roeders des kerckenraets,twelck geschiet is

Vergaderinggehouden den 6 meij waer Van der Poel sijn afscheijt van de broeders naem omsijn eerste reijs doort landt om subsidens tot den bouw te reijsen

Dit selve jaernoch menich mael vergadering gehouden maer niet nodich om te schrijven gehadt

N.B. Fo. 12 vo.Blanco!

F

13

Vergaderinggehouden 1647 ende geresolueert op den ??? de 1e predicatie in denieuwe kercke te doen ende het H. Aventmael des Heeren daer in mede te gelijckte houden

??????????????????Dit is waarschijnlijk geweest Woensdag 6November 1647 ??? Ds G. van der Zee

Vergadering den5 janua. 1648 is gedaen de rekening door Leendert Thonisz Pranck vanden armenende colecten inden kerck, ende bevonden dat den ontfanck vijfentwintich guldenmeer was als den uitgaef die Abram Tonisz sijn behandelt, bevonden dat meesterLeendert den 2 maert sal noch te goet hebben 57 gulden

Dese 57 g. diemeester Leendert tegoet heeft ende den E. dijckgraef hebben most in dr?schulden heeft den dijckgraef aen de kerck tot een gifte gehouden den 14 maert1649,

Cornelis van derPoel, Lodewijck Dircksz, Jan Huibrechse van Oevere, Leendert Krinse Kivit, ArenHeijndricksz van der Stel, dit merck (I met C erdoorheen) van Cornelis JanszGebuijs

Vergaderinggehouden den 21 feb. 1648

De rekening vande smits doorsien ende de slu? besnoijt, bevonden naer besnoijng dat Pieternoch quam boven tgeen gehadt hadde??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????183 ??? 10 st Cornelis Jansz?? 157 ???12

Segge 97 guldenal soo Van der Stel 10 st daer van ontfangen heeft

Goet gevondendat de timmerluiden voor haer geretschap van eintwerck sullen hebben 24 gulden

N. B. Fo. 13vo.en 14vo. Blanco!

Dit selve jaer1648 verscheijden reijse noch vergaderinge gehouden maer niet notwendichbevonden om te schrijven

??

15

Vergaderinggehouden den 26 janua. 1649 is de rekening van de kercke ende restanten vantkercken huis gedaen door onsen broeder predicant Cornelis van der Poel soo vanden ontfang als uitgeeff vant geheele werck schot subsidien als etc, welckerekening bewijs en reliqua ons seer wel is bevallen ende ten volle daer medegecontenteert, bedancken sijn E. voor de goede administratie, deshergeeren sijnE. daer van tot dato dezes ende is bevonden ende bij dockementen bewesen datden uitgaaf tot dato deses bedraght een somma van negen duisent 1 hondert gul(9100) ende den onfanck de somma van acht duisent seven hondert ses vijf(8756), comt Van der Poel ten rest een somma van 344, item een hondertseventich g. noch vant huis, segge 170, daer op ontfangen vande E. kerckenraeteen obligatie op si praem van vier hondert gul. die wij van dito praem hebbe opintrest genoomen soo dat dit Van der Poel noch comt de somma van een hondertvertien g., dato als boven,

LodewijckDircksz, Jan Huibrechse van Oevere, Leendert Krijnse Kijvit, Aren Hendrickszvan der Stel, dit (I met een C erdoorheen) merck is van Cornelis Janse Gebus

N.B. Folio 15vo. Blanco!

??

16

Den 2 maij 1649vergad. gehouden, de rekening gedaen van Abram Tonisz vant jaer 48 endebevonden dat soo veel uitgegeven als ontfangen hadde, soo aen den armen alskercke oncosten voor welcke het beijde wert versocht ende oock geintplijeertconform de kerckelijcke resolutie, dato als boven,

Cornelius vander Poel, Eccl.

In dat jaer van1649 dickwels vergaderinge gehouden maer niet nooteerens waerdich bevonden

??

17

1650 den fb.vergaderinge gehouden ende is de verkisinge van een ouderling?? ende diaacken gedaen met een dobbel getal, teweeten tot ouderling Leendert Cornelisz Noorman, Jasper Jacobsz, tot diaackenJan Arisz Pover, Commer Aertsz, met resolluttie dat den E. heer dijckgraefLodewijck Diercksz sal als ouderling honnuerarius in sijn ampt wordengecontinueert voor sijn leeven, in aenmercking van de goede diensten die dekercke Christi gedaen heeft en sal comen doen, acte als boven, Cornelius vander Poel, Eccl. Bommel

N.B. Fo.17vo.Blanco!

??

18

Anno 1651 den14 fbe. vergaderinge gehouden den 14 deser, is de rekening gedaen van de kerckonfanck en uitgeef vant jaer 1649 door Cornelius van der Poel, in alles welbevonden met goede docke

(Betreft) den11 fb 1651

L.S.

Tot goed begripvan deze zaak, diene het volgende. De kerkeraad van 11 Feb. 1651 zat met een tekortop den kerkbouw van een paar duizend gulden. Er was op 19 Jan 1647 een leeningaangegaan bij Lodewijck Dircksz, dijkgraaf, van f 1000,-. Men loste 25 Feb.1649 f 400,- af. De kerkekas was leeg. De f 600,- loste men af door met zijntienen elk f 60,- te geven op voorwaarde:

1eTen name elk van zijn kind

2eDe kerk mocht het aflossen

3eDe rente bedraagt 10 % zoolang niet afgelost, zoolang het kind leeft

4eSterft het kind, dan is de schuld, indien nog niet vereffend, vervallen

??????????????????G. van der Zee, 1928

P.S. Derekeningen vermelden hierna rente en aflossingen

* VdZ

Den 11 fb 1651

Vergadering gehoudenende geresolueert soo oude als nieuwe kerckenraet dat bestaende in een getalvan tien parsoonen dat wij ende gesz. tot aflossinge van seker hondert pondenVlaems vanden E. dijckgraef Lodewijck Diercksz op renten genoomen sallen iderop brengen de somma van tien ponden Vlaems ende dat tot de lijf renten van tienguldens sijnde tegen den penninck soo dat ider voor sijn tien ponden saljaerlijck trecken een pont, de Hooft sijn dese naer volgende Cornelius van derPoel op sijnen outsten soon Petrus out negen jaeren, Loodewijck Diercksz opsijnen joncksten Dierck Lodewijcksz out ses jaeren, Jan Huibrechtsz Huibrechtsijnnen joncksten soon out seven jaeren, Arien Cornelisz op sijnen jonckstensoon genaemt Mewis out vijf jaeren, Leendert Cornelisz op sijnen neve JanHuibrechtsz out acht jaeren, Jan Arisz op sijnen neeve Arien Pitersz twe jaer,Crijn Jansz Gebus op sijnen soon Aelbrecht out ses jaer, Cornelis Jansz opsijnen schoonsoon Willem Tuenisz out seventien jaer, Leendert Crijnse op sijndochter Jobje out 13 jaer, Arien Hendricksz op ??? ,

Cornelius vander Poel, Lodewijck Dircksz, Aren Cornelissen Braber, Jan Huijbrechse vanOevere, Leendert Cornelis Noreman, Jan Ariensz Pover

??

19

Aen den 14 fb1651

Vergaderingegehouden is de rekening van den onfanck ende uitgeef van de kerck vande jaere1649 ende 1650 gedaen door Cornelius van der Poel ende is alles wel ende naerbehooren bevonden met goede dockemente alles bewesen soo dat wij sijn E. totdato deses van alles dessergeren ende bedancken bij provise voor de genoomemoete, ende bevonden dat den onfanck tot dato deses bedracht de somma van 2duisent achthondert negenendertigh (2839), item den uitgaef de somma van 2duisent seshondert drie en vijtich (2653), soo dat de kerck per rest van desecomt de somma van een hondert seven en tachtentich (187), moet noch af gaen desomma van twaef guldens, soo dat blijckt per rest de somma van een hondertvijfenseventich guldens (175),

LodewijckDircksz, Aren Cornelissen Braber, Leendert Cornelis Noreman, Jan Huijbrechsevan Oevere, Leendert Kreijnse, dit iss (I met C erdoorheen) mercke van CornelisJanse Gebus

20

Den selven ditois desen rekening gedaen door Cornelis Jansz Gebus van sijnen onfanck en uitgeefals diaacken vant jaer 1649 ende is alles wel ende naer behooren bevonden metgoede dockementen alles bewesen, soo wij sijn E. bedancken voor de goedeamistratie ende bevonden dat sijnen onfanck bedracht de somma van 2 hondert 34guld (234) en de uitgeef bedracht de somma van 2 hondert seventien guldens(217) soo dat de kerck ten rest comt de somma van 16 ??? 13,

Cornelius vander Poel, Lodewijck Dircksz, Aren Cornelissen Braber, Leendert CornelisNoreman, Leendert Krijnsz

Het slot vandese rekening verantwoord, in de rekening van de kerck die Lodewijk Dirckszkerkmeester gedaen heeft den 20 Juni 1652, ende daerom alhier gedoot en ontlast

Zie de eersteband van dit boek, bl 14.?? Wat dediaconie overhad, stortte zij in deze tijd in de kas van de kerk

Vergaderinggehouden den 1 doch vande maent maert 1651 is de rekening gedaen van CrijnJansz Gebus diaacken van sijn jaer administratie te weeten het jaer vijftichende alles wel ende naer behooren bevonden met goede dockementen bewesen soodat wij sijn E. bedancken voor de goede sorge ende dienst, ende bevonden dat denonfang van dat bovenste jaer bedracht de somma van twe hondert ende tsestichguldens seventien stuivers (260 ??? 17), den uitgeef hier tegen de somma vanhondert achentwintich guldens achtien stuivers (128 ??? 18) soo dat de kerck terest van hem comt een somma van hondert en eenen dertich gul negentien stuiv.(131 ??? 19), dato als boven,

Cornelius vander Spoel, Lodewijck Dircksz, Jan Huijbrechse van Oevere, Aren CornelissenBraber, dit iss (I met C erdoorheen) merck van Cornelis Janse Gebus, JanArensse Pover

Het slot vandese rekening verantwoord, in de rekening van de kerck die Lodewijk Dirckszkerkmeester gedaen heeft den 20 Juni 1652, ende daerom alhier gedoot en ontlast

21

Item den selvendito de rekening van Crijn Jansz Gebuis vant jaer 1650 gedaen, in alles welende naer behooren bevonden met goede dockementen bewesen, bedancken hem voorsijn goede amistratie, ende dat den ontfang bedracht de somma van twe hondertsestich en seventien stuv. (260 ??? 17) den uitgeef hondert achtwintich achtienstuivers soo dat te rest hondert eenendertich gul. 19 st., den uit geefbedracht?? de somma van 131 ??? 19,

Cornelius vander Spoel

N. B. Fo. 21vo. Blanco!

22

Vergaderingegehouden 24 fb 1651 ende geresolueert te comen tot de verkising van ouderlingen diaackenen, is met een paerichge stemmen tot een dobbel getal van ouderlingen diaacken tot ouderling Leendert Crijnse Cievit, Cornelis Jansz Gebus, totdiaacken Commer Arisz, Claes Buertse

N. B. Fo. 22vo.Blanco!

23

Den 20 Juni1652

De rekeninggedaen sijnde bij Lodewijk Dircksz kerckmeester van wegen de kerck van denBommel van al den ontfang ende uijtgeef van den 26 Maert 1651 tot dato deses isbevonden de somma van ontfang?? 2736 ??? 8 ???2 de somma van uijtgeef 2986 ??? 1- 4, soo is bevonden meer uijtgegeven te sijnals ontfangen twelck de kerck schuldich is aen Lodewijk Dircksz de somma van249 ??? 13 ??? 2,

Cornelis vander Wiel, Jan Huijbrechse van Oevere, Leendert Cornelis Noreman, LeendertKrijnse, Commer Arense, Jan Arensse Pover, Aren Cornelissen Braber, ArenHeijndrickse van der Stel, I met C erdoorheen

Het slot vandese reekening verantwoort inde reeckening vande kerck die Lodewijck Dircksz,kerckmr., gedaen heeft den 26 junius 165? en daerom iss alhier gedoot endeontlast

Hierentusschenis in een verloop van tijden geen kerckenraet gehouden door dat Cornelis vander Wiell iss overleden en een ander iss moeten beroepen worden,

L. Bonnius, 6meij ao 1653

N. B. Fo. 23vo.Blanco!

24

Den 26 juni1653

De reekeninggedaen sijnde bij Lodewijck Dircksz, kerckmr., van wegen de kerck vanden Bommelvan al den ontfanck en wtgeef van 26 junij 1653 (F) tot dato deses ist bevondende somma van ontfang 877 ??? 8 de somma van wtgeeff 1170 - 6 ??? 8, soo istbevonden meer wtgegeven als ontfangen twelck de kercke schuldich blijft aenLodewijck Dircksz de somma van 292 ??? 8 ??? 8,

Bij tijden Do.Leonardus Bonnius , Ecclesit.

(F) dit zalmoeten zijn 1652

AldusKerkerekeningen van 26 Juni 1652 tot 26 Juni 1653

Ontv.???????? 877 - 8

Uitg.?????? 1170 ??? 6 - 8

Te kort?? 292 -??8 ??? 8

Bij de f?? 877 ??? 8 ??? zal inbegrepen zijn het batig slotder diaconie rek. van 31/12 1652 groot f 261 ??? te vinden eerste afdeeling vandit boek bl 24, en tevens vereffend het te kort over 1651/2 der kerk, dit boekvorige bl. f?? 249 ??? 13 - 2

Op den 31Augusti 1653 iss in den kerckenraet van onsen predicant voorgedraegen off denschoolmeester meerder ???rasiement ende op? int schoolhouden niet behoordevermeerdering van gagie, en ist opt aenhouden van onsen predicant toegestaen dathij soude genieten in plaetse van 84 gulden int jaer hondert gulden,

L. Bonnius ??

Den selvenschoolmr. mr. Joost de Vos iss aengenomen tot stellen vant nieuw gemaeckte????????????????????? daer voor twercken de somme van xv f, actum den xviien Meij 1654 indevergadering des kerckenraets,

test. LeonardusBonnius

Vergaderingegehouden op den laetsten December 1654 is tot gewoone onderhouding getreden totde jaerlijckse verkiesing van kerckenraet, inde plaetse van Lodewijck Dircksz dijckgraeffiss tot ouderling in een dobbel getal genomineert Jacob Jacobsz Moeijaert,Leendert Teunisz Prancke

Inde plaetsevan Commer Arensz tot diaken Cornelis Willemsz, Teunis Joostensz, wt dese isseendrachtelijck verkooren Jacob Jacobsz Moeijaert ouderling en met meerderstemme Teunis Joostensz diaken wtgevallen,

LeonardusBonnius, Eccl.

1654

Den 8efebr. kerckeraet gehouden van oude en nieuwe kerckeraet, ende sijn desenaevolgende dingen voorgestelt

Het vernemenvan het glas van die van Leijden met hondert gulden vereert aen dese kerck sallmet een aenspraeck geeijcht worden tot onderhout van de arme kerck van denBommell

Is voor eerstvant stellen van het schrijnwerck aen de kerck geresolveert dat men den schrijnwerckertot hier sal ontbieden om dan met hem te handelen??

Den bijbel inde kercke is met drie pont betaelt (twintig gulden doorgestreept)

Om dese saeckenwtterichten neffens de betaeling vant glas van Haerlem te haelen is gedeputeertonsen predicant Leonardus Bonnius, die ook bescheijt gebracht heeft dat hetgelt ontfangen is sonder te weeten van coien, den 16e febr. anno1654,

LeonardusBonnius, Eccles.

Denschrijnwercker iss opt sijn komste met ons geaccordeert om het schrijnwerck temaecken involgen saecken van accoort hijer junie genooten in onsen keckenraetden XXIe febr.,

L. Bonnius

Vergaderingegehouden op den laetsten Decemb. 1654, ende is nae gecoome onderhouding getredentot de jaerl. verkiesing van kerckenraet, dobbelt getall, Corn. Jansz Gebuijs,Arijen Cornelis Braber, in plaetse van den affgaenden ouderlingen genomineertLodewijck Dirckxsz, dijckgraeff, Leendert Krijnsz Kievit, Leendert TeuniszPrancke, Jan Huijbrechsz van Ouveren, dobbelt getall, in plaetse van denaffgaenden diaken Sijmon Heijndricksz van der Stell, genomineert Mr. Joost deVos, Jacob Michielsz Nots

Verkiesing degemeente iss met meerderht. van stemme tot ouderling wtgevallen LodewijckDircksz, dijckgraeff, Leendert Krijnsz Kievit, tot diaken verkooren JacobMichielsz Nots,

LeonardusBonnius, tessr., januarij 1655

Den 19 Junij1654

De reeckeningegedaen sijnde bij Lodewijck Dirckse, kerckmr., over de kerck van den Bommel vanwegen den ontfang en uijtgeef van 26 Junij 1653 tot dato deses, is de somma vanontfang bevonden 608 ??? 1 ??? 12, den uijtgeef 713 ??? 6 ??? 8, soo is bevonden meeruijtgegeven als ontfang, het welck de kerck aen Lodewijck Dirckse schuldichblijft 109 ??? 4 ??? 12,

Ten tijde vanHenricus de Valoijs, Eccl.

Vergaderingegehouden op den 26 Novemb. 1654

Is nagewonelijcke order getreden tot de jaerlijckse verkiesing van kerckenraet,genomineert tot ouderling in plaets van Jacob Jacobse Moijaert Jan Huijbrechtsevan Oeveren, Leendert Pouwelisse Noorman, tot diaken in plaets van TeunisJooste Geerling Jan Arentse Pover, Bartel Lodewijckse

Vercooren metmeerderheijt van eenparige stemmen der gemeijnte tot ouderling LeendertPouwelisse Noorman, tot diaken Bartel Lodewijckse,

Hendricus deValoijs, Eccl.

Den 14februarij 1656

Reeckeningegedaen sijnde bij Lodewijck Dirckse, kerkmr., over de kerck van den Bommel vanwegen den ontfang en uijtgeef van den 19 Junij 1654 tot dato deser, de ontfangbevonden de somma 530 ??? 12 ??? 10, den uijtgeef 464 ??? 8 ??? 12, is meer ontfang alsuijtgeef, het welck Lodewijck Dirckse als de kerck te cort blijft de som 66 ??? 3??? 14,

Henricus deValoijs, Eccl.

Dese ??66 ??? 3 ??? 14 penningen welcke Lodewijck Dirckseop rekening te cort bleef, heeft hij den selven dito aen de kerck voldaen,gegeven hebbende in handen van Jacob Jacobse Mojaerdt, tot kerckmr. in sijnplaets als onder staet vercooren.

1656

In devergaderinge van oudt en nieuwe kerckenraet gehouden op den 14 februarij isLodewijck Dirckse op sijn versoeck van het kerckmeesterampt ontslagen, is voorsijn getrouwen dienst bedankt, wederom met meerdere eenparige stemmen, in sijnplaets vercooren tot kerckmr. over den Bommel Jacob Jacobse Mojaerdt voor dentijt van 2 achtereen volgende jaren, ingaende van dato als boven, gehoudensijnde alle jare precijs sijn reeckening van ontfang en uijtgeef na gewoontevoor de volle kerckenraet of meerder getal der selve te doen, het welck hijJacob Jacobse Mojaert heeft aengenomen in tegenwoordicheijt van,

Henricus deValoijs, Eccl.

LodewijckDirckse ??IKK

Jacob MichielszNoots

BartelLodewijcksz

Jacob JacobseMoeijaert

??

27

In devergaderinge gehouden op den 10 novemb. 1656 is na de gewonelijcke ordergetreden tot de verkiesinge van nieuw kerckenraet.

Genomineert totouderling in plaets van Leendert Crijnse Kievit: Arij Cornelisse Braber ,Cornelisse Janse Gebuijs.

Tot diaken inplaets van Jacob Michielse Nots: Jan Arentse Pover, Thoceijn Thonisse.

Vercoren metmeerderheijt van eenparige stemmen tot ouderling Arij Cornelisse Braber, totdiaken Jan Arense Pover.

Maer alsoo hetden Almachtigen Godt beliefde een onser regerende ouderlingen in dat selve jaervercoren, Leendert Cornelisse Noorman, op den 20 december ons te onthalen, soodat hij door de doot belet sijnde het volgende jaer sijns diensts niet condevoldoen, is met gemenen goetvinden van gantsche kerckenraet Cornelis Janse Gebuijsop den 24 dato vercoren om des overledens plaets te vervullen,

Henricus deValoijs, Ecclesiast

N.B. fo. 27 vo.Blanco!

??

28

Den 21 Meert1657

Rekeningegedaens sijnde bij Jacob Jacobse Mojaerd, kerckm., van wegen den ontfang enuijtgeef over de kerck van den Bommel van den 14 februarij des jaers 1656 totdato deses

Den ontfang isbevonden de somma van 400 ??? 12 ??? 0, den uijtgeef 374 ??? 9 ??? 0, soo den ontfangmeerder is als uijtgeef de somme van 26 ??? 3 ??? 0, het welck Jacob JacobseMojaert aen de kerck van den Bommel schuldich blijft,

Henricus deValoijs

Copie

In devergaderinge van out en nieuw kerckenr. gehouden op den 21 April 1657 is van dekerckenwege versocht en toegestaen bij die gene welcke in het jaer 1651 iedervoor haer hooft aen de kercke van den Bommel hebben op lijfrenten gegeven desomme van 60 guldens tegen den penning thien des jaers, datse hare actien tengevalle van de kerck sullen vernietigen so over het capitael als den intrestvan den jare 1651 af, so dat de voorschreven kercke noch van de principalennoch hare erfgenamen na haer daer voor nimmermeer mag worden gemaent noch totrestitutie van het capitael noch van eenige jaerlijcse intresten die alreedevervallen sijn of naerderhant noch vervallen comen. Actum den 21 meert 1657,onderstont, onderteijckent bij ons onder geschreven Lodewijck Dirckse, JanHuijbrechtse van Oeveren, Bartel Lodewijckse in plaets van sijn voorsaet ArenHeijndrickse van der Stel, Jan Arense Pover, Aren Cornelisse Braber, t merckvan Cornelis Janse Gebuijs, t merck van Leendert Crijnse Kievit, t merck vanAren Cornelisse Noorman,

ConcordatHenricus de Valoijs

??

In devergaderinge van out ende nieuw kerckenraet gehouden int bijweesen endeoverstaen van kerckm. op den 7 Octob. 1657 op den Bommel is Jan Arense Pover,tegenwoordich oock regerend diaken, toegestaen gelijck wij doen, mits desen eenvrij graf voor zijn huijsvr. soo alreede overleden als misschien na vernieuwingvan houwelijck noch sullende overlijden,en hem selfs gelijck doen voor sijnekinderen uijt hem geboren in het eerste lidt sonder meer gelegen in hettuijntgen van de kerck aen de lijncker of suijdtsijde van den predickstoel,mits dat hij boven de dertich guldens en het ordinare grafgelt voor sijnoverleden vrouw aen de kerck gegeven, noch sal betalen na sijn selfs overlijdenhondert Carolus guldens boven het ordinare grafgelt van sijn lijck, gelijckoock van alle lijcken daer in begraven, en sal gehouden sijn bij de eerstegelegentheijt een sarck te leggen over het voorn. graf tot een kenmercken endebepalinge des selfs, sullende van sijnent wegen niet verder in de lengte ofbreete mogen uijtgraven dan de lengte en breete van de voornoemde sarck salbereijcken: het welck hij Jan Pover belooft heeft gelijck hij belooft mits desensonder arch of list te volbrengen ofte van sijnent wegen te doen volbrengen.(Zie b. 37)

Bij ons ondergeschreven,

Henricus deValoijs, Eccles.

Jan ArensePover

??

In devergaderinge van ons kerckelijk collegie op den 30 Maij Ao 1677 is goetgevonden, en bij Ariaentie Willems, weduwe van zaliger Jan Arense Pover, ooktoegestemt, dat men dese hondert gulden welck boven sijn vermelt, aen de kkr voorbetaelt en voldaen houdt met dat Jan Arense Pover zaliger van den 1 Julij Ao1675 tot op den 3 Maij Ao 1676 heeft gehuijsvest ende onthaelt de predicanten enproponenten welcke dese kerke quamen bedienen in hare herderloosheijt,

PetrusVogellius, predik. op den Bommel

??

In devergaderinge gehouden op den 11 decemb.??1657 is naer gewonelijcke order getreden tot verkiesinge van nieuwekerckenraet, ten dien eijnde genominert tot ouderling in plaets van denafgaenden Cornelis Janse Gebuijs: Leendert Crijnse Kievit, Simon Heijndricksevan der Stel, tot diaken in plaets van Bartel Lodewijckse: Leendert ArentseBraber ende Thoceijn Thomasse

Vercoren met meerderheijtder stemmen van de gemeijnte tot ouderling Leendert Crijnse Kievit, tot diakenThoceijn Thomasse,

Henricus deValoijs, Eccl.

??

In devergaderinge van out ende nieuw kerckenraet gehouden op den 15 April 1658 isJacob Jacobse Mojaerd hebbende het kerckm. ampt twee jaren trouwelijck bedient,van sijn dienst ontslagen ende daervoor bedanckt, wederom in sijn plaetsvercoren Pouwelis Janse Gebuijs,

Henricus deValoijs, Eccles.

In devergaderinge van kerckenraet gehouden op den 15 december 1658 is naergewonelijcke order getreden tot verkiesinge van nieuwen kerckenraet, ende daervan de leden des tegenwoordigen kerckenraets genomineert tot ouderling inplaets van den afgaenden Arij Cornelisse Braber: Jacob Jacobse Mojaerd,dijckgraef, en Cornelis Janse Gebuijs, tot diaken in plaets van den afgaendenJan Arense Pover: Leendert Arense Braber en Willem Teunisse Cootsack, hier uijtsijn door meerderheijt van stemmen der gemeijnte vercoren tot ouderlijngCornelis Janse Gebuijs, tot diaken Leendert Arense Braber,

Onderteeckentin kennisse van waerheijt, bij mij, Henricus de Valoijs, Eccles.

In dekerckelijcke vergaderinge gehouden op den 15 Junij 1659 is bij seecker voorvalgesproken van de prophanatien des sabbaths, so door droncke drijnckers,vechten, clootschieten etc. welcke wederom meer dan te voren schijnen toe tenemen, is gevraecht of wij amtsalven niet behoorden die dijngen te remonstrerenaen de Stadthouder van de Plaet als crimineel officier deser plaetse, daer overbij sijn Ew. ernstig te doleren en instantelijck te versoecken, dat hij na sijnvermogen alle sodanige prophanatien ende ergernisse gelieve te weren, op datden Heijligen Godtsdienst daer door bij velen te minder verhindert worden, endesulcke crijtende sonden sal langer sal meer ophouden, ende Godts heijligesabbaths na behoren geviert worden, het welck met eenparige gestemmen is goetgevonden, en den predicant met Leendert Crijnse Kievit, ouderling, opgelegt,die oock des anderendaegs sich vervoegende ten huijse van de heer Stadthoudervoorn. haren last hebben afgelegt, en tot antwoort ontfangen dat hijStadthouder daer in na sijn vermogen soude voorsien, waer van aen den kerckenr.raport gedaen is op den 21 dit.,

Henricus deValoijs

L K K

??

30

In devergaderinge van oudt en nieuw kerckenraet is reeckeninge gedaen door CornelisJanse Gebuijs, kerckmeester, van ontfang ende uijtgeef van 15 April 1658 totden 22 Julij 1659

Den ontfang int geheel bevonden 783 ??? 1 ??? 6, den uijtgeef 669 ??? 14 ??? 0, so dat meer ontfangendan uijtgegeven was 113 ??? 7 ??? 6, welcke resterende penningen sijn gebleven inhanden van de kerckmeester voornoemt, actum op den 22 Julij 1659, bij onsondergeschreven of geteijckent, Henricus de Valoijs, Eccl., t merck vanLeendert Crijnse Kievit L K K, Aren Cornelissen Braber, t merck I met Cerdoorheen van Cornelis Janse Gebuijs, ouderlingen , t merck X van ToceijnTomasse Lepelaer, Leendert Arense Braber, Jan Arensse Pover, diakenen

In dekerckelijcke vergaderinge gehouden den 14 decemb. 1659 is na gewonelijcke ordergetreden tot verkiesing van nieu kerkenraet, wordende van de tegenwoordigeleden des kerckenraets genomineert tot ouderling in plaets van den afgaendeLeendert Crijnse Kievit: Jacob Jacobse Mojaerd, dijckgraef, Simon Heijndricksevan der Stel, tot diaken in plaets van Thoceijn Thomasse genomineert LeendertTeunisse Cootsack, Jacob Pouwelisse.

Metmeerderheijt van stemmen door de gemeijte vercoren tot ouderling Jacob JacobseMoiaerd, tot diaken Leendert Teunisse Cootsack.

In devergaderinge van kerckenraet gehouden den 12 decemb. 1660 is na gewonelijckeorder wederom getreden tot verkiesinge van nieuw kerckenr. tot welcken eijndede gemeijnte sijn voorgestelt in plaets van den afgaenden ouderling PouwelisJanse Gebuijs: Arij Cornelisse Braber, Jan Arense Pover

In plaets vanden afgaenden diaken Leendert Arense Braber is voorgestelt Willem ArentseBraber, Aren Lodewijckse

Met meerderestemmen van de gemeijnte vercoren tot ouderling Arij Cornelisse Braber, diakenWillem Arentse Braber, in kennisse van waerheijt,onderteijckent bij mij,Henricus de Valoijs

In devergaderinge van out en nieuw kerckenraet gehouden den 10 Januar. 1661 heeftCornelis Janse Gebuijs rekeninge gedaen over den ontfang en uijtgeef aengaendede kerck van den Bommel ingegaen den 22 Julij 1660 ende uijtgegaen den 10 Janu.1661.

Den ontfangbevonden 824 ??? 9 ??? 0, den uijtgeef is bevonden de somme van 664 ??? 9 ??? 0, soodat meer ontfangen dan uijtgegeven 160 ??? 0, welcke penningen sijn gebleven bijde beurs van Cornelis Janse Gebuijs

Hier comt bijdat Cornelisse Janse Gebuijs tot kerckm. over den Bommel voor een jaer noch isgecontinueert,

Bij onsonderteijckent,

Henricus deValoijs, Eccl., Lodewijck Dirckse, Jacop Jacopse Moeijaert, Aren CornelisseBraber X, Leendert Arentse Braber, Willem Thonisse Kootsack, Willem ArenszBraber

??

31

In devergaderinge van kerckenraet gehouden den 11 decemb. 1661 is na gewonelijckeorder getreden tot verkiesinge van nieu kerckenraet tot welcken eijnde aen degemeijnte sijn voorgestelt in plaets van den afgaenden ouderling Jacob JacobseMojaerd, dijckgraef, dese personen: Jan Arense Geus en Jan Arentse Pover

In plaets vanWillem Teunisse Cootsack, afgaende diaken, dese personen: Jacob Cornelisse Lem,Arij Lodewijckse

Voormeerderheijt van stemmen is van de gemeijnte gekoren tot ouderling Jan ArensePover, tot diaken Jacob Cornelisse Lem,

In kennisse vanwaerheijt onderteeckent bij mij,

Henricus deValoijs, Eccl.

??

Met gemeenetoestemming van de kerckenraet is op den 14 dit. bij openbare opveijlingegecocht het huijs en erf van saliger Jobie Leenderts voor de kercke van denBommel om een schoolhuijs aldaer te stichten. Om de somme van drie hondertCarolus guldens te betaelen met vijftich gulden gereet ende ses en dertichgulden siaers, sijnde voor de kercke in desen borge gebleven Henricus deValoijs, Eccl. en Cornelis Janse Gebuijs, kerckm.

Onderteijkentbij mij , Henricus de Valoijs, Eccl.

??

In devergaderinge van out ende nieu kerckenraet gehouden den 16 Janu. 1662 isgeresolueert het selve jaer te doen maken en te besteden op het erf voornoemteen schoolhuijs voor de ordinairen schoolmeester op den Bommel, om daer in tewonen en school te houden, tot dien eijnde een besteck te doen maken op ses envijftig voet lang ende tweeentwintig voet breet, en oock tot dien eijnde tenegotien eenige penningen om alles te betalen met gereedt was lesten, Januarijhet besteck door Leendert Theunisse, timmerman, en Cornelis Boelhouder,metselaer, gemaeckt sijnde op de materialen als boven is geresolueert dematerialen door den kerckmeester en iemand uijt de kerckenraet nevens hem tecopen, maer de arbeijt te besteden aen de minst eijschende timmermans enmetselaers

Den 4 febr. is,na voorgaende resolutie ten huijse van Jan van Hulst na tweemael verhoren vanverscheijden timmerlieden en metselaers, het houtwerck van t voorseijdeschoolhuijs op conditien dan gespecificeert bij den aennemer en bestedersonderteijckent voor de somme van 81 tachtentig gulden eens gelt te betalen soohaest het werck bij de besteders soude worden opgenomen, het metselwerck opconditien daer van gespecificeert en onderteeckent als vhoren, aen ArijPieterse Cans voor 26 st. ieder duijsent, maer pannen en leijen voor vier maelsoo veel, maltende het werck niet begonnen worden voor den 11 April maervoltrocken sij voor den 1 Julij des selven jaers.

Den selven dit.is oock bij de tegenwoordige broeders gemaeckt en onderteijckent een obligatievan ses hondert gulden genegotieert van Claes Pieterse Smit tot laste van dekercke om te strecken tot opbouwinge van het selve huijs, en dat op intrest tebetalen vijf gulden ten hondert siaerlijcks, mogende het capitael afgeleijtworden met hondert gulden teffens minder maer wel meerder na believen van dekercke, desgelijcks sijn ten eijnde als boven noch tot laste van de kercke vanClaes Pieterse en op conditien als boven genegotieert twee hondert gulden, daervan obligatie gemaeckt en geteeckent is den 9 Janu. 1663.

Hetbovenstaende huijs is in het jaer 1662 begonnen en voltrocken door Godes segen,sijnde den schoolmeester Joost de Vos daer in met ter woon vertrocken in tlaeste van september des selven jaers, per memorie te boecke gestelt den 11Janu. 1663 bij mij,

Henricus deValoijs

N. B. Fo. 32vo.Blanco!

??

In devergaderinge van out ende nieu kerckenr. gehouden den 16 Januarij 1662rekeninge gedaen sijnde bij Cornelis Janse Gebuijs, kerckm., over den ontfangen uijt van de kercke in den Bommel tsedert den 10 Januarij 1652 tot den 16Janu. 1662, is den ontfang bevonden 734 ??? 3 ??? 4, en den uijtgeef bevonden 600 ???3 ??? 0, soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is 134 ??? 0 ??? 4, welcke resterendepenningen sijn berustende onder Cornelis Janse Gebuijs, sijnde op ernstigversoeck van de kerckenraet en sijn toestemming in het kerckmeester ampt gecontinueertvoor een jaer, onderteijckent bij ons,

Henricus deValoijs, Eccl., Jacop Jacops Moeijaert, Aren Cornelisse Braber, Willem ArenseBraber, Jan Arensse Pover, Jacop Cornelise Lem

??

In devergaderinge gehouden den 24 decemb. 1662 is na gewonelijcke ordere wederomgetreden tot verkiesinge van nieu kerckenraet, en tot dien eijnde sijn degemeijnte voorgestelt in plaetse van den afgaenden ouderling Arij CornelisseBraber: Leendert Crijnse Kievidt, Gerrit Arense Waersman, in plaets van denafgaenden diaken Willem Arentse: Cornelis Davidtse Kievidt, Aren Lodewijckse

Uijt welckepersonen met meerderheijt van stemmen bij de gemeijnte vercoren is totouderling Leendert Crijnse Kievidt, tot diaken Arij Lodewijckse, in kennissevan waerheijt onderteijckent bij,

Henricus deValoijs

N.B. Fo. 33vo.Blanco!??

??

In devergaderinge van de out ende nieu kerckenraet gehouden op den Bommel den 8Janu. 1663 rekeninge gedaen sijnde bij Henricus de Valoijs voor Sr CornelisJanse Gebuijs, kerckm, ingegaen den 16 Janu. 1662 en uijtgegaen den 8 Janu.1663, gedaen sijnde is bevonden den ontfang 1750 ??? 11 ??? 12, den uijtgeef 1645 ???13 ??? 12, soo dat meer ontfang dan uijtgegeven was de somme van 104 ??? 18 ??? 0,welcke resterende penningen sijn te becomen bij de weduwe van Cornelis JanseGebuijs, in tegenwoordicheijt van ons ondergeschreven,

Henricus deValoijs, Eccl.

In de selvevergaderinge is oock rekeninge gedaen van het genen bij aflijvicheijt vanCornelis Janse Gebuijs aengaende de kercke van den Bommel uijtgegeven enontfangen is bij Henricus de Valoijs, en den ontfang bevonden 362 ??? 1 ??? 10, denuijtgeef 295 ??? 6 ??? 0, soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is de somme van 66??? 15 ??? 10, welcke resterende penningen sijn berustende onder Henricus deValoijs, bij ons, Jan Arensse Pover, ouderlijngh, t merck I K K van LeendertCrijnse Kievidt, Aren Cornelisse Braber, out ouderlijngh, Jacop Cornelisse Lem,deijaken, Aren Lodewijcksz, deijaken, Willem Arentse Braber, afgaendediaken??

34

In devergaderinge als voren is in plaets van S. Cornelis Janse Gebuijs tot kerckm.voor twee jaren vercoren Arij Cornelisse Braber, het welck bij hem op heternstig versoeke van den kerckenraet is aengenomen, act. op den Bommel den 8Janu. 1663, in tegenwoordicheijt van ons,

Henricus deValoijs, Eccl., Jan Arensse Pover, ouderlijngh, t merck I K K van LeendertCrijnse Kievit, ouderling, Jacop Cornelisse Lem, deijaken, Aren Lodewijcksz,deijaken, Willem Arense Braber, afgaende diaken

In onsekerckelijcke vergaderinge gehouden den 13 decemb. 1663 is na ouder gewoontewederom getreden tot verkiesinge van oudt ende nieu kerckenraet, en sijn totdien eijnde voorgestelt in plaets van de afgaende ouderling Lodewijck Dirckseen den diaken Jacob Cornelis Lem tot ouderling Jacob Jacobse Mojaerd,dijckgraef van den Bommel etc. en Arent Gerritse Waersman, tot diaken CornelisDavidtse Kievidt en Leendert Arentse Braber

Daer uijt ismet meerderheijt van stemmen der gemeente verkoren tot ouderling Gerrit ArentseWaersman, tot diaken Cornelis Davidtse Kievidt, onderteijckent bij Henricus deValoijs

N.B. Fo. 34vo.Blanco!

35

In devergaderinge van out ende nieu kerckenr. gehouden den 10 Janu. 1664 rekeningegedaen sijnde bij Arij Cornelisse Braber, kerckm., over de ontfang en uijtgeefaengaende de kercke van den Bommel van den 8 Janu. 1663 tot den 10 Janu. 1664

Alsoo een abuisin de eerste rekeninge bevonden wier en verbetert, is?? de stellinge verandert als volgt

Is den ontfangbevonden 766 ??? 14 ??? 0, den uijtgeef hier tegen 751 -19 ??? 12, soo dat meerontfangen dan uijtgegeven was de somme van veertien gulden en veertienstuijvers en vier penningen 14 - 14 ??? 4, welcke resterende penningen onder ArijCornelisse Braber berustende sijn, bij ons onderteijkent,

Henricus deValoijs, Eccl., het merck I K K van Leendert Crijnse Kievit, ouderlingh, JanArensse Pover, ouderlingh, t merck R R van Gerrit Arense Waersman, ouderling,Aren Lodewijcksz, dieaken, Cornelis Davidse Kievidt, dieaken

N.B. Fo. 35vo.Blanco! ??

36

In devergaderinge van kerckenraet op den 14 december 1664 gesproken sijnde van devergaderinge des kerckenr. na de oude gewoonte??sijn met eenparige stemmen des kerckenraets den gemeijnte om teverkiesen voorgestelt tot ouderlijng in plaets van Jan Arense Pover afgaende:Jacob Jacobse Mojaerd, dijckgraef van den Bommel met Commer Arentse Seedijck,gesworen, tot diaken in plaets van Aren Lodewijckse afgaende: Leendert ArentseBraber, Thoceijn Thomasse Lepelaer

Uijt welckepersonen met meerderheijt van stemmen der gemeijnte vercoren sijn totouderlijng Jacob Jacobse Mojaerd, tot diaken Thoceijn Thomasse Lepelaer

In devergaderinge van oudt ende nieuw kerckenr. gehouden den 5 Janu. 1665 rekeningegedaen sijnde door Arij Cornelisse Braber, kerckmeester, over den ontfang enuijtgeef der kerckelijcke selven van den 10 Janu. 1664 tot dato deses, is denontfang bevonden 498 ??? 2 ??? 14, den uijtgeef 490 ??? 10 ??? 4, soo dat meerontfangen dan uijtgegeven is 7 ??? 12 ??? 10, welcke resterende penningen aenstontsdoor Arij Cornelisse Braber aen de kercke sijn voldaen, en is hij voor sijngoede dienst en pronte betalinge bedanckt,

Henricus deValoijs, Eccl., Jan Arense Pover, ouderlijngh, t merck I K K van LeendertCrijnse Kievidt, ouderling, t merck R R van Gerrit Arense Waersman, ouderlijng,Jacop Jacopse Moeijaert, al ouderlijck, Aren Lodewijck als diaken, CornelisDavidse Kievidt als diaken, t merck X van Thoceijn Thomasse Lepelaer, diaken

37

In devergaderinge als boven is in plaets van Arij Cornelisse Braber tot kerckm. voorde tijt van twee jaer met gemeene stemmen cercoren Jan Arense Pover, het welckbij hem op t versoeck van de kerckenr. Is aengenomen, onderteijckent deses 5Janu. 1665 bij ons onderschreven,??

Henricus deValoijs, Eccl., t merck I K K van Leendert Crijnse Kievidt, ouderlijng, t merckR R van Gerrit Arentse Waersman, ouderlijng, Jacop Jacopse Moeijaert, al ouderlijck,Aren Lodewijcksz als diaken, Cornelis Davidse Kievidt als diaken, t merck X vanThoceijn Thomasse Lepelaer

Den 20 decemberde vergaderinge van kerckenr. gecomen sijn de gemeijnte voorgestelt in plaetsvan Leendert Crijnse Kievidt tot ouderlijngh: Commer Arense Seedijck, gesworenvan den Bommel, Dancker Leendertse Lodewijck, gesw. van de Tille, in plaets vande afgaende Cornelis Davidse Kievidt tot diaken: Leendert Arense Braber,Cornelis Janse van Oeveren

Daer uijt metmeerderheijt van stemmen bij de gemeijnte vercoren tot ouderlijng Commer ArenseSeedijck, tot diaken Leendert Arense Braber

Nota bene

Is bij desegelegentheijt door Jan Arentse Pover alle dese onderteeckende personenverclaert ende belooft aengaende de hondert gulden, waarvan hij verlijt gedaenheeft voor schepenen van Ooltgensplaet, dat na sijn doot de kerck van denBommel soude genieten volgens een onderlijng gespreck tusschen hem en sijneerste vrou Tannetgen Claes Hagens bij haer leven, dat na sijn doot volgenssijn begeren de kercke van den Bommel de voorseijde hondert gulden uijt sijnboedel sal genieten, niet tegenstaende de kerck in de ander hondert guldensaengaende de boedel van Tannetgen Claes bij haer als boven, de kercketoegelegt, afgewesen is door de sententie van de Plaet in t recht tegen haererfgenamen, actum als boven, den 5 Janu. 1665, en tot meerder sekerheijt oockbij hem selfs onderteijckent,

Jan ArensePover

bl 29

Met toestemmingende genoegen van Ariaentie Willems, weduwe van zaliger Jan Arense Pover houdde kerckenraedt sig voldaen van dese voorschr. hondert guldens voor hetvoorschr. graf door middel van de huijsvesting en t onthael waer mede JanArense Pover nu zaliger heeft voorsien predicanten en proponenten die onseherderloose kerck bedienden in den jaren 1675 ende 1676, t welck ik bij desengetuijge, P. Vogellius, synedry scriba ecclesiae pastor

In devergaderinge van out en nieu kerckenr. rekening gedaen sijnde over den ontfangeen uijtgeef der kerckelijcke incomsten van den 5 Janu. 1665 tot den 11 Janu.1666 bij Jan Arense Pover, kerckm., is bevonden den ontfang 534 ??? 9 ??? 9, denuijtgeef 484 ??? 6 ??? 0, soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is de somme van 50??? 3 ??? 9, welcke overige penningen sijn ? berusten onder Jan Arense Pover,gedaen in tegenwoordicheijt van ons ondergeschreven op den 11 janu. 1666,

Henricus deValoijs, Eccl., t merck I K K van Leendert Crijnse Kievidt, oudt ouderlijng, tmerck R van Gerrit Arense Waersman, ouderlijng, Jacob Jacobse Moeijaert,ouderlijnck, Cornelis Arense Seedijck, Cornelis Davidse Kievidt, dieaken, tmerck X van Thoceijn Thomasse Lepelaer, diaken, Leendert Arense Braber, diaken

Op den ontfangnader gelet is bevonden dat de selve niet meer bedroeg als 531 ??? 9 ??? 9, soo datde uijtgeef hier tegen hertelt, derhalven het slot blijft niet meer als 47 ??? 3- 9

38

In devergaderinge des kerckenraets gehouden den 17 december 1666 is tot veranderingedes kerckenraets aen de gemeijnte voorgestelt een nominatie tot ouderlijng inplaets van den afgaenden Gerrit Arentse Waersman, van Arij Cornelisse Braber,Jacob Cornelisse Lem, in plaets van den afgaenden diaken Thoceijn ThomasseLepelaer, een nominatie tot diaken van Cornelis Janse van Oeveren, JanHuijbregtse Suijdijck

Daer uijt metmeerderheijt van stemmen bij de gemeente vercoren tot ouderlijng ArijCornelisse Braber, tot diaken Cornelis Janse van Oeveren, in kennisse vanwaerheijt onderteijckent bij,

Henricus deValoijs, Eccl.

??

In devergaderinge van oudt ende nieu kerckenraet gehouden den 11 Janu. 1667rekeninge gedaen sijnde bij Jan Arentse Pover, kerckmeester, tsedert den 11Janu. 1666 tot dato deses, is bevonden de ontfang 704 ??? 12 ??? 1?, den uijtgeef407 ??? 10 -1?, soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is 297 ??? 2 ??? 0, van welckepenningen goet gevonden is dat al in hande van den tegenwoordigen predicantgetelt worden als oock geschiet is een somme van twee hondert en twee envijftig gulden, mits dat hij daer nevens sal ontfangen de 48 gulden van tschoolm. gelt en met die gesamentlijcke penningen afleggen op de obligatie vandom. Bogaerdt?? de somme van drie hondertgulden, act. als boven in somma dat de voornoemde 252 ??? 0 ??? 0 afgetrockensijnde blijft onder de kerckmeester, hier na gestelt of gecontinueert 45 ??? 2 ???0,

Hendricus deValoijs, Eccl., t merck R van Gerrit Arense Waersman, out ouderlijng, JacobJacobse Moeijaert, al ouderlijck, Commer Arense Seedijck, als ouderlijck, ditis het merck T T L van Thoceijn Thomasse Lepelaer, Cornelis Janse van Oeveren,diaken, Dingeman Arense Braber, diaken, Jan Arense Pover als kerckm.

39

In devergaderige als boven is goet gevonden Jan Arentse Pover in sijn bedieningenoch voor een jaer te continueren gelijck op hem versocht is en bij hemaengenomen, in kennisse van waerheijt onderteijkent,

Henricus deValoijs, Eccl., t merck R van Gerrit Arentse Waersman, oudt ouderling, JacobJacobse Moeijaert, ouderlijck, Commer Arense Seedijck als ouderlijck, dit is tmerck T T I van Thoceijn Tomasse Lepelaer als dijaken, Dingeman Arense Braber,diaken, D. Cornelis Janse van Ouvere, diacken, Jan Arense Pover alskerckmeester

In devergaderinge van kerckenr. gehouden den 11 december 1667 is naer ouder gewoontegetreden tot de veranderinge van nieu kerckm. en bij gevolg genomineert inplaets van den afgaenden ouderlijng Jacob Jacobse Mojaerdt: Jan MichielseGastelaer, Jacob Cornelisse Lem, in plaets van den afgaenden diaken DigmanArentse Braber: Jan Huijbrechtse Suijdijck, meester Jacobus Bane

En daer uijtmet meerderheijt van de stemmen der gemeente vercoren tot ouderlijng JanMichielse Gastelaer, tot diaken M. Jacobus Bane, in kennisse van waerheijtonderteijckent bij Henricus de Valois

In devergaderinge gehouden den 25 dit. is met eenparige stemmen van de geheelekerckenr. besloten het erf van Laurus Cornelisse Baggerman, leggende over delants watering achter het t erf van t predickantshuijs op den Bommel aen tewenden voor sulcken penning als t in t openbaer versocht is op den 22 dit. ente houden voor pastorie, goet voor de predicant van den Bommel in de tijd, act.in kennisse van waerheijt en onderteijckent bij ons,

Jacob JacobseMoeijaert als ouderlijck, Commer Arense als ouderlijngh, Dingeman ArenseBraber, diaken, Cornelis Janse van Ouvere, diaken

40

In devergaderinge van oudt ende nieu kerckenr. gehouden den 2 Janu. 1668 rekeningegedaen sijnde bij Jan Arentse Pover, kerckmeester, over den ontfanck enuijtgeef van de kercke van den Bommel gedurende het jaer 1667, is bevonden denontfang 550 ??? 12 ??? 12, den uijtgeef 225 ??? 0 ??? 4, en is oversulxs bevonden meerontfangen dan uijtgegeven een somme van 325 ??? 12 ??? 8, welcke resterendepenningen sijn gebleven in handen van Jan Arentse Pover die bij provisie totkerckmeester noch voor een jaer is gecontinueert, act. als boven, in kennissevan waerheijt onderteijckent bij ons,

Henricus deValois, Eccl., Jacob Jacobse Moeijaert als ouderlijck, Commer Arense alsouderlijck, Aren Cornelisse Braber, ouderlijng, dit is t merck Y van JanMachielse Gastelaer, Dingeman Arense Braber, diaken, Cornelis Janse van Ouvere,diaken, Jacobus Bane, Jan Arense Pover als kerckmeester

Was in desevergaderinge oock bekent gemaeckt dat door hand van mij onder geschreven tenprofijte van de kerck en diaconie van den Bommel ten laste van Annetgen ArentsePover als borge, was uijtgeset een somme??van 242 gulden tegen de penning twintig voor een of meer iaeren na twelgevallen van de kercke en diaconie voorn. waer van t eerste jaer verschijnensal den 2 Janu. 1669, in kennisse van waerheijt onderteijckent bij Henricus deValois, Eccl.

Gesien hebbendedat de bovenstaande post voldaan was, word deselve voor dood en geroijeertgehouwde,

Rd PastorWilhelmus den Appel, Eccl. Bom., Jan de Groot als ouderlijnck, C. Soijwijk

In devergaderinge van kerckenr. op den 16 decemb. 1668 is na gewonelijcke ordre totverwisselinge van kerckm. getreden, en bij de jegenwoordige kerckenr. eennominatie gemaeckt tot ouderlijng in plaets van den afgaenden Commer ArentseSeedijck van Thoceijn Thomasse Lepelaer, Aren Lodewijckse, dijckgraef, totdiaken in plaets van den afgaenden Cornelis Janse van Oeveren: CornelisPieterse Goereer, Jan Huijbrechtse Suijdijck

Daer uitmet meerderheijt van de stemmen der gemeene ledematen vercoren is totouderlijng Aren Lodewijckse, dijckgraef, tot diaken Jan HuijbrechtseSuijtdijck, en ieder in sijn dienst bevestigt op den 6 Janu. 1669, testatur,

Henricusde Valoijs

In devergaderinge van oudt en nieu kerckenr. is geresolveert dat alle voortaen testellen kerckmeesters sullen gehouden sijn hare rekeningen te suijveren vanalle incomsten en lasten der kercke van den Bommel, in hare tijt te verschijnenof immers moeten betonen behoorlijcke acte van devoir, act. den 7 Janu. 1669,

Henricusde Valois, dit is merck Y van Jan Magielse Gastelaer, ouderlingh, JacopCornelisse Lem als ouderlijck, Commer Arense Seedijck als ouderling, ArenLodewijckse als ouderlijng, Cornelis Janse van Ouvere, diaken, Jacobus Bane alsdiacon, Ja. Huijbrechtse Suijdijck als diacon

41

In devergaderinge van out ende nieu kerckenr. op den 7 Janu. 1669 rekeninge gedaensijnde bij Jan Arentse Pover, kerckm, over het incomen ende lasten van dekercke op den Bommel gedurende het jaer 1668, is de ontfang bevonden 952 ??? 7 ???14, de uijtgeef 618 ??? 1 ??? 14, sijnde over ontfangen de somme 334 ??? 6 ??? 0,welcke resterende penningen aenstonts betaelt sijn aen handen van Sr AdrianusBilderbeeck, in dese vergaderinge gestelt en versocht tot bedieninge van hetkerckmeesterschap voor den tijt van twee naestvolgende jaren, gelijck bij den selvenBilderbeeck oock aengenomen is, en is Jan Arentse Pover voor sijn goeden dienstbedanckt, in kennisse van waerheijt geteeckent bij

Henricusde Valois, Eccl., Commer Arense Seedijck als ouderling, dit is het merk Y vanJan Magielse Gastelaer, ouderlingh, Jacop Cornelisse Lem als ouderlingh, ArenLodewijckse als ouderling, Cornelis Janse van Ouveren als diacon, Jacobus Baneals diacon, Jan Huijbrechtse Suijdijck als diacon, Bilderbeecq

In devergaderinge als voren hebben wij ondergeschreven geresolveert ons selven teverbinden nevens onse voorsaten, gelijck wij ons verbinden mits desen voor alleschulden staende tot laste van de kercke van den Bommel tot den tegenwoordigendag, gelijck wij oock bedingen dat onse nasaten haer selven sullen verbindennevens ons en onse voorsaten als boven, sonder eenich erg of list, act. inkennisse van waerheijt bij ons ondergeschreven den 7 janu. 1669,

Henricusde Valois, Commer Arense Seedijck als ouderling, dit is t merck Y van JanMichielsz Gastelaer zelfs gestelt als ouderlingh, Jacop Cornelise Lem, ArenLodewijckse als ouderling, Jan Arense Pover als afgaende kerckmeester, CornelisJanse van Ouveren als diacon afgaende, Jacobus Bane als diacon, JanHuijbrechtse Suijdijck als diacon, Bilderbeecq, dit is het merck X van TocheijnThomasse, dit is het merck X van Cornelis Pieterse Goeree, Willem ArenseBraber, ouderlijng, Cornelis Arense van der Wacht, diaken

42

In devergaderinge van kerckenr. gehouden den 22 december 1669 is na gewonelijckeordre getreden tot verwisselinge van kerckm., tot dien eijnde in plaets vanJacob Cornelisse Lem, ouderlijng, voorgestelt Thoceijn Thomasse Lepelaer,Willem Arense Braber, in plaets van meester Jacobus Bane, diaken, CornelisPieterse Goereer, Cornelis Leendertse van der Wacht

Daer uitmet meerderheijt van de stemmen der ledematen gecoren is tot ouderlijng ThoceijnThomasse Lepelaer, tot diaken Cornelis Pieterse Goereer, en bevestigt op den 12Janu. 1670, het welck getuijgt,

H. deValois

In devergaderinge van oudt ende nieu kerckenr. gehouden op den 11 meert 1670rekeninge gedaen sijnde bij Sr Adrianus Bilderbeeck, kerckmeester, over denontfang en uijtgeef rakende de kercke op den Bommel t sedert den 7 Janu. 1669tot dato deses, is den ontfang bevonden 831 ??? 4 ??? 14, den uijtgeef 663 ??? 9 ??? 4,soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is de somme van 167 ??? 15 ??? 10, die onderden kerckmeester sijn gebleven, in kennisse van ende ondergeschreven,

H. deValois, Eccl., Jacop Cornelise Lem als ouderlijg, dit is het merck Y van JanMagielse Gaestelaer als ouderlijg, Aren Lodewijckse als ouderlijngh, dit is hetmerck X van Tocheijn Tomasse, Jacobus Bane als diacon, Jan Suijdijck alsdiacon, dit is het merck X van Cornelis Pieterse Goeree, diakon, Bilderbeecq

43

In devergaderinge van kerckenr. gehouden den 26 decemb. 1670 na gewonelijcke ordertoegetreden sijnde tot veranderinge van kerckenr. sijn bij de kerckm.voorgestelt in plaets van Jan Michielse Gastelaer, ouderlijng, Jan Arense Poveren Willem Arense Braber, in plaets van Jan Huijbrechtse Suijdijck: MaertenLeendertse van der Wacht ende Cornelis Arense van der Wacht

Daeruijt met meerderheijt van stemmen bij de gemeijnte vercoren is tot ouderlijngWillem Arense Braber, tot diaken Cornelis Arense van der Wacht, en bevestigt opden 11 Janu. 1671, in kennisse van mij,

H. deValois

In devergaderinge van oudt ende nieu kerckenraet gehouden den 18 janu. 1671 rekeninggedaen sijnde bij Jacob Cornelisse Lem, kerckmeester, van den tijt sijnerbedieninge tot dat dese over de kerckelijcke goederen raeckende de kercke vanden Bommel, is den ontfang bevonden 542 ??? 16 ??? 4, den uijtgeef 517 ??? 5 ??? 12,meer ontfangen 25 ??? 10 ??? 8, welcke penningen onder hem Jacob Cornelisse sijngebleven,

H. deValois, Eccl., t merck Y van Jan Michielse Gastelaer, ouderlijng, t merck X vanTocheijn Tomasse Lepelaer, ouderlijng, Willem Arense Braber, ouderlijng, JanHuijbrechtse Suijdijck als diaken, t merck X van Cornelis Pieterse Goeree,diaken, Cornelis Arense van der Wacht, Jacop Cornelise Lem als kerckmeester

44

In devergaderinge van oudt ende nieuw kerckenraat gehouden ultimo Januwarijus 1675reeckening gedaan zijnde bij Toceijn Tomas, kerckmeester van den tijt zijnerbedieninge tot datum deses over de kerckelijcke goederen raeckende dekerckelijcke goederen van den Bommel, begonnen int jaer 1674 den eerstenJanuwarij tot datum bove geschreve toe, is den ontfanck bevonden 520 ??? 1 ??? 2,den uijtgeef is bevonden 452 ??? 5 ??? 2, soo dat meer is ontfangen als uijtgegevende somme van 67 ??? 16 ??? 0

Op denzelfden dito voorsz. ter handt gestelt aan de kerckmeester voorsz. wegens dereeckening van de diaconije de somme van 111 ??? 1 ??? 0, somma totalis 178 ??? 17 ???0,

WillemArense Braber, out ouderling, Jan Arense Pover, ouderlingh, dit is t merck Yvan Jan Machielse Gastelaar als ouderling zelfs gestelt, Cornelis SijmonsKoolman als ouderlijnck, dit is t merck Y van Maarten Leendertse van der Wagtals oud diaken zelfs gestelt, dit is t merck van Aren Cornelisse Vinck, diaken,hier zelfs gestelt, Matheeus Arensz Braber als diaken

N.B. Fo.44vo. ??? 46 vo. Blanco!

47

Anno1676

Nae dathet Gode gelieft heeft Ao 1674 in Decemb. D. Martinus van den Broeck door dedoot in sijn eeuwigh wijse te halen, soo is na vele suckelingen den XVIIDecemb. Ao 1675 van nieus, tot praedicant op den Bommel beroepen PetrusVogellius, ende bevestigt den 3 Maij Ao 1676. De Heere geve Leeraer en LeerlinghenGodzaligheijt en zaligheijt.

Dewijlde gemeijnte J. Ci op den Bommel herderloos sijnde ook ondertussen niet wiertvoorsien van nieuwe leden des kerckenraets, is kort na mijn bevestinge goetgevonden, hoewel buiten de gewoone tijt, te komen tot verkiesinge van tweenieuwe leden des kerckenraets, dies in in plaets van Jan Arense Pover zaliger,ouderlingh, sijn bij den kerckenraet den XXIV Maij Ao 1676 tot ouderlinghgenomineert Tussein Thomasse Lepelaer ende Jan Hubregtse Zuijddijk, nu zaliger,ende in plaets van Arij Cornelisse Vink, diaken, sijn genomineert Pieter Jansede Jonge en Jan Cornelisse de Groot.

Den XXVMaij sijn door groote meerderheijt van stemmen bij de broederen deser gemeijnteverkooren tot ouderlingh Tusseijn Thomasse Lepelaer, tot diacon Pieter Janse deJonge, welke broederen den XIV junij daer op volgende in hare respective amptenbevestigt sijn.

Den 5Julij is in tamelijke ruste gehouden het Avontmael des Heeren met meest alle delitmaten, van nieus na gedane belijdenis ankomende Leentie Engels Engels,Cornelia Jacobs, Arij Teunisse en sijn huisvrou, Vroutie, Jan Jansz vanOostvoorn en sijn huisvrou Lijntie Marinus, Aegie Maertens, Annetie Arens.

Den XIOctober is wederom bedient des Heeren H. Avontmael met goede ruste ende meestalle de ledematen, dogh hebben gene ingesetenen hare belijdenis konnen doen vanwegen koorts en swackheijt des lichaems, met welke plage God de Heere ijderhuijsgesin op den Bommel seer droevigh geliefde te besoecken.

Den 1Januarij sijn na gedane belijdenis des Christelijken geloofs tot litmaten desergemeijnte angenomen Dingeman Jooste, Aelbregt Jansz Gastelaer, Arij GerritszHackelaer, Pieter Pietersz van der Elst, Coenraet Andriesse den Blauwen,Willemijntie Willems.

Ao 1677

Den 3 Januarijis het H. Avontmael bedient.

Ao 1676

Den 25 Decembersijn van nieus tot leden des kerckenraets voorgestelt, tot het ouderlinghschapCornelis Arense?? van der Wacht, JacobKrijnse Coert, Jan Cornelisse de Groot, Cornelis Henrikse Klock, tot hetdiaconschap Cornelis Commerse Zeedijk, Jacop Pieterse van Noortwijk, waer opden 26 december bij meerderheijt van stemmen in de gemeijnte tot ouderlingenverkooren sijn?? Cornelis Arense van derWaght ende Jan Cornelisse de Groot inde plaetse van den afgaenden CornelisSimense Koolman ende Jan Michielse Gastelaer, verkooren Cornelis CommerseZeedijk in plaetse van Mattheus Arense Braber.

Ao 1677

Den 10 Januarijsijn de voorschr. verkooren personen elk in hare ampten bevestigt.

Ao 1677

Den XI April isin goede ruste des Heeren Heijligh Avontmael bedient.

Dito is denkerckenraet door Cornelis Cornelisse Kuijper, woonende tot Sassem, behandigt desomme van vijftigh Car. gulden, welke somme sijn E. vader op sijn sterfbed bijTestament beset had aen de kerke van den Bommel, vermits hij, namelijk CornelisJanse Kuijper, op sijn dootbed overdagt hoe hij jaerlijks hier vlasschende inden handel merkelijk van God was gezegent.

Uijt dievoorschr. somme van Cornelis Janse Kuijper is gekocht een grooten Bibel omgebruijckt te worden op de predickstoel in onse kercke.

48

In den jaere1677 op den 25 Maij is inde vergaderinge van oude en nieuwe kerckenraetrekeninge gedaen over de diaconie middelen op den Bommel belangende ontfanghende uijtgeef over het jaer 1675 ende 1676, ende is ons gebleken dat MattheusArense Braber als diacon in de twee voorschr. jaren heeft ontfangen de sommevan 697 ??? 18 ??? 0, en daer en tegen uijtgegeven heeft de somme?? van 505 ??? 0 ??? 0, soo dat meer ontfangen alsuijtgegeven is de somme van 192 ??? 18 ??? 0, welke voorschreven somme van 192 ??? 18??? 0 door Mattheus Arense Braber aen de E. vergaderinge is aengestelt ende overgelevert om verder behandigt te worden aen Willem Arense Braber, die doormeerderheijt?? van stemmen is van nieuwsverkoren tot kerkmeester, ende is den diakon Mattheus Arense Braber voor sijnijver, getrouheijt en wel sorge in desen angewent van alle de praesentebroeders hertelijk bedanckt, welke ook in kennisse van waerheijt dit bovenstaende hebben onderteijkent,

PetrusVogellius, praedicant, Cornelijs Sijmons Koolman den ouden als oudenkerckenraet, dit merck Y heeft Jan Michielse Gastelaer als oudt ouderlinghselfs gestelt, Matheeus Arensz Braber als out dijaken, Pieter Janse de Jonge,diaken, Cornelis Arense van der Wacht als out ouderlijen, als ouderlijnck JanCornelisse de Groote, Cornelis Commerse Sedick, diaken

Nadermael onsegewesen kerkmeester Tussein Thomasse Lepelaer is komen te over lijden eer dathij rekeninge hadde gedaen van het jaer 1675 en 1676, in welke hij onder onshet kerkmeesterschap heeft bedient, soo is bij sijn E. weduwe Aeghie Klaes Ketelaervan de voorschreven twee jaren rekeninge gedaen, ende is bevonden dat in ???tjaer 1675 ???t kerkelijk inkomen bedroegh de somme van 717 ??? 16 ??? 0, ende denuijtgeef de somme van 478 ??? 8 ??? 0, ende in den jare 1676 is den kerckelijkenontfangh geweest bedragende de somme van 1027 ??? 3 ??? 0, daer en tegen denuijtgeef op ???t selve jaer bedraegt de somme van 1274 ??? 9 ??? 0, beijde devoorschreven jaren op een getrocken sijnde is opgerekent dat den ontfanghbedraegt de somme van 1744 ??? 19 ??? 0, ende den uijtgeef van beijde die jaren desomme van 1752 ??? 17 ??? 0, soo dat op beijde die jaren meer uijtgegeven alsontvangen is de somme van 8 ??? 2 ??? 0.

Ende is indankbaerheijt aen Tussein Tomasse Lepelaer gedagt, en in sijn plaets totkerkmeester verkoren Willem Arense Braber, en in kennisse van waerheijt bij onsalle onderteijkent,

PetrusVogellius, predicant, Cornelijs Sijmons Koolman den ouden als oudenkerckenraet, dit merk Y heeft Jan Michielse Gastelaer als ouderlingh selfsgestelt, Matheeus Arense Braber als out diaken, als ouderlijnck Jan Cornelissede Groote, Cornelis Arense van der Wacht als ouderlijeck, Pieter Janse deJonge, diaken, Cornelis Commerse Sedeick, deiaken

49

Ao 1677

Den XI Julij isin tamelijke ruste des Heeren H. Avontmael bedient, ende sijn na gedane belijdenistot groot genoegen van de E. kerckenraet van nieuws tot litmaten angenomenPietertie Pieters ende Tanneken Henricks. Dese navolgende sijn angekomen metattestatie Joost Adamse met sijn huijsvrou Cruiniertie Cornelis uijtSommelsdijk, Laurens Jasperse met sijn huijsvrou Dina Pieters uijt de polderNamen, Jacob Willemse Koijman met sijn huijsvrou Cornelia de Vos uijt de Plaet,Maria Jansen Remeten van Rumpt.

N.B. Fo. 49vo.Blanco!

50

Ao 1677

Den 27 Julij isinde vergaderinge des E. kerckenraets beslooten ende gearresteert

1 Dat van nuvoortaen geen begrafenissen sullen geschieden op den dagh des Heeren nochte desmorgens noch des middaghs noch des namiddaghs ten seker voorschreven dage.

2 Dat vandeovergeschooten wijn van het Avontmael des Heeren na gedane Godsdienst in ???thuijs Gods niets worde genuttigt.

3 Dat door lasten ordre van de ouderlingen ende diakonen den voorsanger bevoolen worde endehij bevolen blijve op bede dagen ende hoogh tijts dagen aen het huijs van depraedicant te vragen wat deese uijt Gods woort hij voorseker en singen sal, endat hij gehouden sij sijn dienst niet anders te lesen ofte voor te singen dan ???tgeen hem wort angeseijt. In kennisse van waerheijt is dit bij ons, regerendeouderlingen en diakonen, onderteijkent,

Als ouderlijnckCornelis Arense van der Wacht, als ouderlijnck Jan Cornelisse de Groote, PieterJanse de Jonge als diaken, Cornelis Commerse Sedeick als diaken

Den 24 Octoberis des Heeren H. Avontmael met goede ruste en stigtinge alhier bedient.

Ao 1677

Den 25 Decemb.sijn tot verkiesinge van nieuwe leden des kerckenraets voorgedragen, desenavolgende personen tot ouderlingen: Jacob Krijnse Coert, Maerten Leendertsevan der Waght, Simon Janse ende Pieter Janse Hamer, tot een nieuwen diakon:Jacop Pieterse van Noortdijck ende Meeuwis Arense Braber.

Uijt welke doormeerderheijt van stemmen in de gemeijnte tot ouderlingh in plaetse van TusseinThomasse Lepelaer zaliger ende van Jan Cornelisse de Groote, verkooren sijnJacop Krijnse Coert ende Simon Janse. Ende in plaets van den diakon PieterJanse de Jonge is verkooren Jacop Pieterse van Noortdijk. Welke beroepenpersonen volgens ordre der kerken hier te lande op den 16 Jan. des jaers 1678elk in haere ampten sijn bevestight.

Ao 1678

Op den 16Januarij is des Heeren H. Avontmael met meest alle de litmaten in rustebedient, ende sijn doe ook na gedane belijdenis des geloofs van nieuwsangekomen Daniel Cornelisse Oosterlinck, Jan Stoffelse Kreeft, LeendertDirckse, Abraham Willemse, Joosie Jooste Tromper, Geertruij Thijsse, MaritiePieters van der Velde, Ariaentie Thijsse. Met attestatie uijt de Plaet isangekomen Jannetie Willems.

Den 3 April isdes Heeren H. Avontmael in goede ruste en stigtinge bedient, ende sijn naegedane belijdenis des Christelijcken geloofs van nieuws angekomen Aelbregt AbrahamseGebuijs, Willem Dirckse, Sara Kommers Zeedijck, Jannetie Cornelis

Den 19 Junij isdes Heeren H. Avontmael bedient.

51

Den 25 Septemb.is in goede ruste en stigtinge gehouden des Heeren J. Ci H. Avontmael, metbehoorlijke attestatie van de N. Tonge ankomende Cornelis DingemanseGroenewegh.

Anno 1679

Januarij 8 ingoede rust bedient het H. Avontmael, ende sijn doe van nieuws met attestatieangekomen Maria Bogaert uijt de Haegh ende Catarina Sichems van Leijden

Ao 1678

Den 21 Januarijis gedaen kerke ende diakonie rekeninge, ende is bevonden dat in ???t verloopenjaer 1677 in diakonie beurs meer ontfangen als uijtgegeven is de somme vanhondert seven en ???t sestigh guld. en elf st., welke somme anstonts door dendiakon Pieter Janse de Jonge is angetelt in handen van Willem Arense Braber,ende is voorschr. Pieter de Jonge van ons alle voor sijn getrouwe bedieningehertelijk bedankt.

In de rekeningevan kerkmeester Willem Arense Braber is ons gebleken dat meer ontfangen alsuijtgegeven is tot de somme van twee hondert dertigh gulden en vijf st.

Ao 1679

Tot ouderlingenvan nieus genomineert sijn Maerten Leendertse van der Wagt ende Arij CornelisseVinck, is inde plaetse van den afgaenden ouderlingh Cornelis Arense van derWaght verkooren Maerten Leendertse van der Wagt, ende uijt de dubbele nominatietot diakon bestaende uijt Meeuwis Arense Braber ende Cornelis DingemanseGroenewegh is in plaetse van Cornelis Commerse Zeedijk verkooren Meeuwis ArenseBraber, welke verkooren personen in hare diensten sijn bevestigt Ao 1679 Jan.15, waer op verder den 18 Jan. is gedaen diaconie ende kercken rekeninge, endebevonden dat den diakon hadde ontfangen twee hondert agt en ???t negentigh guldenende twaelf st., ende uijtgegeven hondert vier en t seventigh guld. en tien st.,soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is hondert vier en twintigh guld. entwee st.

Indekerkenrekeninge ter selver dage gehouden, bleeck ons dat int verloopen jaer1678 bij den kerkmeester was ontfangen seven hondert ses guld. en elf st., endeuijtgegeven ses hondert agt ende t sestigh guld. en achtien st., soo dat meerontfangen als uijtgegeven is seven en dertigh gulden ende dertien st., welkeresterende penningen, soo uijt diakonie als kercken beurs, sijn behandigt aende nieu verkooren kerkmeester Pieter Janse de Jong, ???t welk bij desen getuijgen,wij,

PetrusVogellius, praedicant, Cornelis Arense van der Wacht, ouderling, Jacob KrijnseCoert als ouderlingh, Simon Jansen als ouderling, dit merk Y heeft MaertenLeendertse van der Wagt selve gestelt als ouderlingh, Cornelis CommerseSeedeick als diaken, Jacob Pieterse Noordijck als diaken, Meeuwis Arense Braberals diaken

52

Ao 1679

April 1 is metbehoorlijke attestatie van Barendregt tot litmaet angenomen Maijke Dircks.

April 2 en 5sijn na gedane belijdenis des geloofs van nieus tot litmaten angenomen bijpredicant ende kerckenraet Leendert Janse van Putten, Mattheus Mattheuisse Bax,Pieter Mattheuisse Bax, Abraham Pieterse Jonkheer, Hendrick Marinusse Klock ensijn huijsvrou Matie Jans.

N. B. Fo. 52vo.??? 55vo. Blanco!

Extract uijt deresolutie der Christ. Synod., gehouden tot Gorinchem den 8 Julii 1681,belangende het Seminarium tot Lingen, Artic. 9.

Bld. Art. 9 degedeputeerde der Synodi openingh gedaen hebbende, wat hij tot voortsettinge vanhet Seminarium tot Lingen verricht hadden, soo sijn oock de Classen versogtbekent te maeken, wat last sij hadden mede gebraght, en als eenige, dochweinige, verklaerden tot drie, vier, ja ses hondert guldens alreets bij een tehebben, ende de andere aennamen sulck ernstelijck aennamen aen de hare terecommanderen, dewijle sij noch niets en konden vast stellen, soo wiert van deClassis van Leijden in bedieninge gegeven nadermael het onmogelick is in desetijden soo een groot capitael te fourneren, als tot dit werck sal noodigh sijn,en het niet dienstigh soude sijn, dat van ijeder kercke jaerlick maert eenDukaton wierde opgebraght, waer door (soo het van de corresponderende Synodenwort nagevolght) dit Seminarum meer sal kunnen genieten, als de renten vanhondert duijsent guldens. De Chr. Synodus heeft dese voorslagh met eenvoorsichtigh overlegh overwogen, en vast gestelt, als sullende tot minderbeswaernisse, en meerder en seeckerder voordeel des Seminarii strecken,gelijckse oock van allen Classen eenparigh is aengenomen, sullende de resolutiein alle Classinale en kerckenraedts boecken, ingelijst worden, en visitatoresecclesiarum sullen dese ducatonnen jaerlicks nomine Synodi invorderen, om dezelve door de gecommitteerde ad Synodum, ofte aen de deputaten over te geven, ofteop de Synodale tafel neder te leggen, en sullen oock in alle kercken daer meerpredikanten dan een sijn, dese dukatonnen, na het getal der predikanten,vermenighvuldight worden, daer arme kercken sijn, worden de maghtige versoghtden selven te hulpe te komen, welck alles mede in de collecte des gulickerkercken sal geobserveert worden.

N. B. Fo. 56vo.Blanco!????

57

1683

Bevinde datgeduijrende den dienst van D. Damasus Sas niets en is ter boeck gestelt.

1684

In Febr. is inde vergaderinge van kerckenraets nae gewoonelijcke ordre tot verwisselinghgetreden van kerckenraet, en bij de jegenwoordige kerckenraet een nominatiegemaeckt, tot ouderlingen in plaets van den afgaenden Reijnier Hendrickse vanden Berg: Pieter Janse de Jonge, Maerten Leendertse van der Wacht, tot diakenin plaets van den afgaenden Johannis Goederheijde: Cornelis Commerse Zeedijck,Dingeman Arense Braber.

Waer uijt datmet meerderheijdt van stemmen der gemeene ledemaeten is vercooren totouderlingh Pieter Janse de Jonge, diaken Cornelis Commerse Zeedijck, welkebeijde in haere dienst sijn bevestigt,

Wilh. deValois, Eccl.

N. B. Fo. 57vo.Blanco!

58

In devergaderinge van out ende nieuwe kerckenraet op den 19 Febr. 1684 rekeningegedaen sijnde bij Pieter Jansz de Jonge, als kerkmeester, over het inkoomenende lasten van de kercke van den Bommel geduijrende het jaer 1683, en is denontfangh bevonden 784 ??? 10 - , den uijtgeeff 511 ??? 3 -, soo dat meer ontfangenals uijtgegeven is de somme van 273 ??? 6 ??? 6, waer op dat den voornoemden PieterJansz de Jonge aenstonts in handen van Jan Cornelisz de Groot, als kerckmeestervan de tegenwoordige vergaderinge daer toe gestelt sijnde, betaelt heeft desomme van 150 ??? 0 ??? 0, soo dat Pieter Jansz de Jonge aen de kercke van denBommel sculdich blijft de somme van 123 ??? 0 ??? 0, afgetrocken sijnde 20 ??? 0 ??? 0,soo blijft den voornoemden sculdich 103 ??? 0 ??? 0.

Op het versoeckvan Pieter Janse de Jonge (soo ist dat de kerckenraet van den Bommel (van wegeneenige bijsondere moeijlijkheden, welcke hij geduijrende sijn dienst gehadtheeft) heeft toegestaen een somme van 20 gulden, welcke 20 gulden afgetrocken.

Actum den 14Febr. 1684, en in kennisse der waerheijt bij ons ondergesz. geteijkent,

Wilh. deValois, Eccl., dit is het hant merck + van Heijnderijckse van den Bergh als outouderlijngh, Jacob Pieterse Noordijck, ouderlijngh, Jan Cornelisse de Groote,Pieter Janse de Jonge als ouderlijn, Johannis Pieterse Goederheide als diaken,Cornelis Commerse Zeedeick

1685

In Januarijo?? is de vergaderinge van kerckenraet naegewoonelijcke ordre tot verwisselinge van kerckenraet getreeden, en bij dejegenwoordige kerckenraet een nominatie gemaeckt van dobbel getal totouderlingen Mattheus Arense Braber, Joost Jorise Geus, tot diakens AelbertAbrahamse Gebuijs, Marinus Janse Verweij, en sijn daer uijt met meerderheijdtvan stemmen in plaets van den afgaenden ouderlingh Jacob Pieterse Noordijckverkooren Joost Jorise Geus, ende in plaets van den afgaenden diaken CornelisDanckerts Soiwijck daer tot verkooren Aelbert Abramse Gebuijs, welcke beijdepersoonen oock daer toe in haere diensten sijn bevestigt,

Wilh. deValois, Eccl.

59

1685

In de vergaederingevan oudt ende nieuw kerckenraedt op den 30 sten Januarij 1685 gedaen sijnde bijJan Cornelisz de Groot als kerckmeester over het inkoomen ende lasten van dekercke van den Bommel geduijrende het jaer 1684, den ontfang bevonden 602 ??? 2 ???10, den uijtgeef 209 ??? 8 ??? 12, soo dat meer ontfangen als uijtgegeven is desomme van 191 ??? 13 ??? 14, heeft Cornelis de Groote als kerckmeester nochontfangen uijt handen van Cornelis Danckerts van wegen de diaconije van denBommel de somme 33 ??? 7 ??? 0, som. 225 ??? 0 ??? 14.

Actum in onsevergaederinge den 30 Januarij 1685

Blijft noch instatu het geene Pieter Janse de Jonge volgens voorgaende rekeninge aen dekercke sculdich blijft 103 ??? 0 ??? 0,

Wilh. deValois, Eccl., Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, Jan Cornelisse deGroote, Pieter Janse de Jonge als ouderlingh, dit is het merck teken T vanJoost Jorise Geus, C. Soiwijk, Cornelis Commerse Zedeick, Aelbert AbramseGebuijs

Memorije: Deesevoorsz. sculde is door Pieter Janse de Jonge aen den voornoemden Jan Cornelisde Groot als kerckmeester voldaen, gelijck uijt sijn rekeninge nader kanblijcken.??

1686

In Januario isin de vergaederinge van kerckenraedt nae gewoonelijcke ordre tot verwisselingevan deselve getreden ende daer bij een nominatie gemaeckt tot dobbel getal,ende gestelt tot ouderlingen Jacob Crijnse Koert, Mattheus Arense Braber, entot dobbel getal van diaconen Arij Cornelisse Vinck, Joost Stoffelse vanDuijnen, en daer uijt sijn met meerderheijt van stemmen in plaets van denafgaenden ouderlingh Jan Cornelisz de Groot verkooren Jacob Krijnse Koert, endein plaets van den afgaenden diaken daer toe verkooren Joost Stoffelse vanDuijnen, welcke persoonen oock daer toe in haere respective diensten opentlijcksijn bevesticht op den 20 sten Januarij 1686,

Wilh. de Valois

60

1686

In devergaederinge van oudt ende nieuw kerckenraedt gehouden op den 24 sten Januarij1686 is de rekeninge gedaen bij Jan Cornelisz de Groot als kerckmeester overhet inkoomen en de lasten van de kercke van den Bommel over den jaere 1685, denontfangh bevonden de somme van 735 ??? 1 ??? 0, den uijtgeeff bedraecht 466 ??? 3 ???0, soo dat meer ontfangen als uijtgegeven is de somme van 268 ??? 18 ??? 0, hierbij komt noch het geene Cornelis Commerse Zeedijck als diakon uijt hetoverschot van de diaconije aen den voorn. Jan Cornelisz de Groote alskerckmeester heeft overgelevert de somme van 61 ??? 8 ??? 0, soo dat den Rendant JanCornelisz de Groote in het geheel aen de kerkck van den Bommel debet is desomme van 330 ??? 6 ??? 0.

Op den Bommel,aldus gedaen ende gepasseert in onse kerckelijcke vergaederinge op den 24Januarij 1686,

Wilh. deValois, Eccl., Jan Cornelisse de Groot, ouderlinck, Pieter Janse de Jonge alsouderlin, dit is t merk V van Joost Jorisz Geus, ouderlingh, Jacob KrijnszCoert, ouderlinck, Cornelis Commerse Zedeijck als dijaken, Abrams Gebus,ongeteken, Joost Stoffelse van Duijn

1687

In devergaderinge van kerckenraat gehouden op den 8 Maert 1687 is de reeckeninghgedaan van Jan Cornelisz de Groot als kerkmr. van de kercke van den Bommel overhet inkoomen en de lasten van de voorsz. kercke van den jare 1686.

Den ontfangh isbevonden de somme van f 469 ??? 17, den uijtgeef bedraeght f 679 ??? 16, soo dat deuijtgeef meer is dan den ontfang f 209 ??? 19.

De beurs van dekercke onder den voornoemde kerckmr. De Groote berustende, is bij slot van delaest voorgaende reeckening van de jare 1686 gebleven f 330 ??? 6, soo blijft hetjegenwoordige overschot van de beurs f 120 ??? 7, hier bij komt dan dat geene datJan Cornel. de Groote,welke van de leden des kerckenr. versocht is enaengenomen heeft nog een jaer te continueren, uijt handen van Aelbert AbrahamszGebuijs, diaken, heeft ontfangen, twelk was het overschot van sijn reecken.gedaen 1687, welk somme is bedragende f 49 ??? 11, soo dat de beurs van de kerckeonder den voorn. kerckmr. berustende blijft nu f 169 ??? 18.

Aldus gedaan engeslooten in onse kerckelijcke vergaderinge, actum den 8 maert 1787,onderteeck,

Aluinus de Roij,Eccles., Pieter Janse de Jonge als ouderlijngh, Jacob Krijnsz Coert alsouderlijgh, Aelbert Abrams Gebuijs, deijaken, Joost Stoffelsz van Duijne alsdijaken, Jan Cornelisse de Groote als kerckmr.

Dewijl degemeijnte J. X. op den Bommel door het ontijdigh afsterven van Do. Wilhelmus deValois eenige ruijme tijt herderloos waren geweest, en daer door op de gewoonetijt niet versien en waeren van nieuwe ouderlingen en diaconen, soo is na hetdoen van dese reecken. voorgestelt en beslooten dat men bij de eerstegelegentheijt, schoon buijten de ordinaire tijt, dat de nominatie enverkiesinge van nieuwe leden des kerckenraet soude toetreden, te meer de wijleen van des selfs leden door de doot ons was ontnomen; gelijck wij dan op den 9maert 1687 tot een nominatie sijn gekomen en aen de ledematen een dobbel getalvoorgestelt (61) tot ouderlingen in plaets van Pieter Jansz de Jonge en JoostJorisz Geus, afgestorvene, Mattheus Arensz Braber, Arij Cornelisz Vinck, JacobPieterz Noortdijke, Sent Jacobz Lacke, tot diakonen Jan Cornelisz van SintAnnalant, Leendert Maartensz van der Waght, waer uijt dat met meerderheijt vanstemmen der ledematen is verkoosen tot ouderl. Arij Cornelisz Vinck, SentJacobz Lacke, tot diaken Leendert Maartensz van der Waght, welke in haerediensten sijn bevestight op den 30 maert 1687.

qd. Testor, A.d Roij, eccles.

In onsekerckelijcke vergaderingh gehouden den 25 Decemb. 1687 is volgens ons goet vindenna gewoonelijke ordre getreeden tot een nominatie van ouderlingen en diaken, ensijn bij ons genomineert en aen de gemeijnte op 28 dito voorgestelt een dubbelgetal der selver in plaats van de afgaende Jacob Crijnse Coert en denafgestorvene Arij Cornelisz Vinck, tot ouderlingen Jacob Pieterz Noortdijke,Cornelis Commerz Zeedijk, Marinus Janse Verweije, Pieter Jansz Hamer, totdiaken Leendert Jansz van Putten, Arij Willemsz Speck, uijt welke genomineerdepersoonen duer meerderheijt der stemmen van de ledematen deser gemeente op den28 dito sijn verkoosen tot ouderlingen Jacob Pieterz Noortdijke, Marinus JanszVerweije, tot diaken Arij Willemsz Speck, welke persoonen in haere dienstensijn bevestight op den 18 Januarij 1688,

qd Testor A. dRoij, eccles.

In devergaderinge van out en nieuw kerckenraat gehouden op den 6 Februarij 1688 isgedaen de reeckeningh bij Jan Cornelisz de Groot als kerckmeester van de kerckevan den Bommel, over ontfangh en uijtgeev van d???inkomsten en lasten van devoorsz. kercke van den jaere 1687.

Den ontfangh isbevonden de somme van f 452 ??? 14, den uijtgeev bedraeght f 488 ??? 18, soo datden uijtgeev meer is als den ontfang?? f36 ??? 4.

De beurs van dekercke onder den voorn. kerckmr. Jan Cornelisz de Groote berustende is bij slotvan de laest voorgaende reeckeningh van den jaere 1687 gebleeven f 169 ??? 18,soo dat de beurs nu maer blijft de somme f 133 ??? 14.

Hier op is bijde leden des kerckenraets, na dat den voorn. kerckmeester Jan Cornelisz deGroot ontslagingh van sijn dienst heeft versocht, geresolveert om Corn. deGroot voor sijn getrouwe diensten hertelijk te bedancken, en hem tot een bewijsvan danckbaerheijt toegelegt de somma van 20 gl., en dat wel om seekere redenenvan toegevalle moejelijkheeden, soo dat ? noijt in gevolgh magh getrockenworden, welks somma van 20 gl., afgetrocken sijnde van de bovenstaende beurs,en is kerckmr. nog aen de kercke verschuldight blijft f 113 ??? 14.

Hier op nogbetaelt van de kerckmr. Jan Corn. de Groot ???t geen de predikant voor het defroijeerenvan de kerckenraet competeert de somma van f 12 ??? 12, soo datter resteert f 101??? 2.

Verder is indese onse vergaederinge oock geresolveert om te treden tot een verkiesinge vaneen nieuwe kerckmr., en is in plaets van den afgaenden met meerderheijt vanstemmen verkoosen Marinus Jansz Verweije, welke ook de bedieninge heeftaengenomen, en daer op nu de selve van de kerckenraet den zegen des Heerentoegewenst, gelijk hij ook daer op het overschot van de diaconije reekeninguijt handen van Joost Stoffelse heeft ontfangen, ???t welk bedroegh de somma vanf 45 ??? 16.

Eijndelijk soois ook bij de leeden des kerckenraets aen Maetjen Abrahamsdr op haere klaghtentot een gifte voor de leden toegestaen 20 tonne turf sonder dat sij het selvein gevolgh kan trecken.??

Aldus gedaen,geslooten, en geteeckent bij de leden des kerkenraets en kerkmr., op den 6Febr. 1688,

Aluinus deRoij, eccles., Jan Cornelisse de Groote als kerckmr., Jacob Krijnsz Coert alsouderlinck, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijnck, Sent Jacobse Lacke alsouderlinck, Joost Stoffelsz van Duijne als diaken, Maerijnes Jansz Verweij alsouderlijnck, Leendert Maertensz van der Wacht als diaken, Arij Willemse Speckals dijacken.

62

1688

Op den 14 April1688 heeft Joost Stoffelsz van Duijne door eenige van de leden onserkerckenraets aen de vergaderingh versoght dat hem suppleant voortaen moghevergunt worden het backen van het broot tot des H. Avontmael, ???t welk hem isvergunt,

qd testor S. deRoij, pred. en scr. Sijnde

Op den 28 April1688 is van den predikant aen de E. vergaderingh voorgestelt of het nietnoodigh was dat men tot beter onderhout van de kerck traghte te verkrijgen devrijheijt van een sackje te mogen laeten ommegaen ten proffijte enkel van dekerk en sulcks bij requeste te versoeken aen het Hoogh Ed. Heerschap vanSommelsdijk, en dewijl ???t voornoemde sackje niet kon worden ingevoert, voor enal eer het sackje tot proffijte van den grooten arme van Ooltgensplaet bij denWel Ed. Heere over eenig jaer gerecommandeert??en bij de kerckenraet toegestaen was, weggenoomen, dat men sulcks tegelijck in dat request dede in voege, welke voorstel van de kerkenraet geheelis toegestaen, waer op van den predikant A. de Roij een request is opgestelt,en in handen van Mijn Hr. Van Suijlichem is overgelevert, welke beloofde hetselve aen haer Hoogh Ed. als volmaght over te geven.

Waer opeijndelijk na veel instantien van haer Hoogh Ed. van Sommelsdijk volgens seckereacte in de kerke-liste geliasseert, ons is geaccordeert en toegestaen, dat hetvoorn. arme sackje wel sal blijven continueren, maer dat de kerke van denBommel van de penningen daer in gecollecteert haere geregte helft volgens nettenotities daer van gehouden, sal trecken tot dat de saeke in d???een of d???andergeval sigh anders schickende, anders sal worden gedisponeert, dese gegeven bijhaer Hoogh Ed. op den 21 Sept. 1690, en met haers naem ondert., welke acte denleden des kerkenraet voorgelesen sijnde, haer voors als nog genoegen heeft doennemen,

Aluinus deRoij, pred. en sijnde scriba

1688

Op den 25Decemb. is van den predikant aen al de leden des kerckenraets voorgestelt, ofde broeders daer iets tegen hadde, dat men op die tijt na voorgaende gebruijckwederom trade tot verwisselingh van nieuwe leden des kerckenraets, ???t welk vanal de broeders gesamentlijck is toegestaen, waer op wij terstont na aenroepingevan de naems des Heeren en afbiddinghe van Sijn Zegenrijke Genade over datwerck, tot het maeken van een dubbel getal van ouderlinghen en diakenen sijngevordert, en sijn bij ons genomineert tot ouderl.: Leendert Jansz van Putten,Jan Cornelisz de Groot, tot diaken: Abraham Willemsz Keijser, Pieter Pieterszvan der Elst, welke genomineerde persoonen den volgende dagh aen de gemeijntesijn voorgedragen, en daer uijt met meerderheijt van stemmen verkoosen totouderlingh in plaets van den afgaende Sent Jacobsz Lack: Leendert Jansz vanPutten, tot diaken in plaets van Leendert Maertensz van der Wagt: AbrahamWillemsz Keijser, welke gedeligeerde persoonen na haer 3 gewoonelijke proclam.in haer wettigen dienst sijn ingezegent op den 16 Januarij 1689,

qd assessor A.de Roij, sijnde pr. en scriba

??

??

??