DTB Den Bommel 4a.II

Rekeningen en kerkeraadshandelingen ??van de Nederduitsch-Gereformeerde Gemeente van den Bommel 1646 ??? 17211, Band II: 1680 -1721

Als volgt:??

I: Rekening: 1649 -1652 met afrekening van 13 september 1654.

II: Kerkeraadshandelingen: 1646 ??? 1721

N.B. o.a. Functionarissen

N. B. Gekopieerd naar het origineel berustende in het archief van de Kerkeraad ter plaatse onder Archief I, Serie A, No. 1, via bemiddeling door de Heer H. van der Wagt, Rotterdam.

Collectie Afschriften D. T. B. 85: II (blauwe serie)

63

1689

In de vergaderingh van out en nieuw kerk.raat gehouden den 20 Januarij is gedaan de kerke-reeck. bij Marinus Verweije als kerkmr. van de kerke van den Bommel over ontfangh en uijtgeev van de goederen van de voorschreve kercke tsedert den 6 Febr. 1688 tot den 20 Janu. 1689

Den ontfangh is bevonden de somma van f 431 ??? 9 ??? 8, den uijtgeev daer en tegen de somma van f 554 ??? 1 ??? 2, soo dat den ontfangh minder als den uijtg. de somma van f 122 ??? 11 ??? 10

De beurs van de kke. onder den voorn. kerckmr. Marinus Jansz berustende is volgens ???t slot van de laetste reeck. gebleven de somma van f 146 ??? 18 - -, soo blijft dan de beurs f 24 ??? 6 ??? 6

Na het sluijten van de kercker. is men overgaen tot de diakonij-reeck gedaen bij Leendert Maartensz van der Waght als laest regerende diaken over ontf. en uijtgeev van de diakonij-goederen tsedert den 18 Janu. 1688 tot den 16 Januar. incluijs des volg. jaers 1689, en is bevonden dat den ontfangh bedroegh de somma van f 289 ??? 3 - -, den uijtgeev daer en tegen de somma van f 173 ??? 6 - -, soo dat het overschot van de diakonije bedroegh een somma van f 115 ??? 17 - -, welke somma soo aenstonts van den afgaenden diaken Leendert Maertensz in handen van den kerkmr. Marinus Jansz Verweije is overgeven, soo dat de beurs blijvt onder hem berust. f 140 ??? 3 ??? 6,

Actum, in onse kerckelijcke vergaderingh op den 20 Januarij 1689,

De Roij, Sent Jacobse Lack als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, Maerijnes Janse Verweije als ouderlijngh, Leendert Maertensz van der Wacht als diaken afgaend, Arij Willemse Speck als diaken, Leendert Janse van Putten als nieuw ouderlijngh, dit is het merk Y van Abraham Willemz Prancke als diaken

N. B. Fo. 63 vo. Blanco!

64

1689

In de vergaderingh des E. kerckenr. op den 25 Decemb. des jaers 1689 is van den predikant wederom voorgestelt of het na ouder gewoonte bij haer niet dienstigh wiert gevond. dat men nu wederom trade tot verkiesingh van eenige nieuwe leeden des kerkenr., ???t welk bij alle gesamentlijck is toegest., sijnde sijn wij terstont na aenroep. van des H. naem en in vreese, tot het maken van een dubbel getal ouderl. en diak. gevordert, en sijn bij ons genomineert tot ouderl. Jan Cornelisz de Groot, Cornelis Danckersz Zooijwijk, en tot diak. Gerrit Tichelman, Leendert Suijdwerf, welke genomineerde persoonen des andere daghe aen de gemeijnte opentlijck sijn bekent gemaekt, en daer uijt soo met lootingh als meerderheijt van stemmen sijn verk. tot ouderl. Jan Cornelisz de Groot, tot diaken Leendert Suijdwerf, welke gedelegeerde persoonen na haer 3 gewoonel. voorstellinghen in haere dienst sijn bevestight op den 15. Januarij 1690, na welke gedaene inzegeningh van de predikant aen de leden des kerckenraets is voorgedragen, of men volgens goede ordre en voorgaende gebruijck in de daer aen volgende week niet soude treeden tot het doen van kerck- en diakonije reeckeningh, doch dewijl van de kerkmr. wiert voortgebracht dat daer nog veel toestanten, soo ten opsighte van den ontfangh als uijtgeev waeren, en uijt dien hoofden van hem wiert versoght nog een week uijtstel, soo is doemaels van de leden des kerckenr. de lijst waer op de reekeningh na ordres en voorgaende gebruijck behoorde gedaen te worden, voor 8 dagen uijtgestelt,

De Roij, sijn. pre. en scriba

1690

In de vergaderingh van oud en nieuw kerkenr. gehouden den 27 Januarij 1690 is gedaan de kerke-reeckeningh bij Marinus Jansz Verweije als kerkmr. over ontfangh en uijtgeev der kerkegoederen tzedert den 20 Januarij 1689 tot dato deses.

Den ontfangh is bevonden f 682 ??? 18 ??? 6, den uijtgeev daer en tegen f 758 ??? 1 ??? 12, soo dat meer uijtgeg. als ontf. is f 125 ??? 3 ??? 6

De beurs onder de voorn. kerckmeester berustende is volgens slot van de laest gedaene reeck. gebleven f 139 ??? 6 ??? 6, soo dat de beurs van de kerk maer blijft f 14 ??? 3 ??? 0

Na het sluijten van de kercke-reeck. is men overgegaen tot de diak. reeckening gedaen bij Arij Willemz Speck als afgaende diaken over uijtgeev en ontfangh der diak. goederen tsedert den 16 Janu. 1689 tot den 15 Janu. incluijs 1690.

In welke reek. den ontfangh bedr. f 321 ??? 1 - -, den uijtgeev daer en tegen f 181 ??? 17 - -, soo dat den ontfangh meer is als uijtgeev de somma van f 139 ??? 4 - -, voor de croonen in de kerk betaelt f 92 ??? 5 - -, welke somma van den afgaende diaken Arij Willemz Speck den predikant aenstonts na reeken. is aengetelt f 46 ??? 19 - -,

Aldus gedaen, geslooten en geteekent van al de leeden des kerckenraets op den 27 Januarij 1690,

Aluinus de Roij, eccles., Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, Marijnus Jansz Verweije als ouderlingh, Leendert Janse van Putten als ouderlijngh, Jan Cornelisse de Groote als ouderlijngh, Arij Willemse Speck als diaken, dit is het merk Y van Abraham Willemz Prancke, Leendert Zuijtwerff

Na het sluijten van de reeckeningen is van de predikant aen de leeden des kerkenr. voorgestelt, of het niet dienstigh was om ordres te houden, dat men van nu voortaen vaststelde, en besloot dat alle te ververkiesene kerckmrs maer voor de tijt van 2 aeneen volgende jaeren niet meer of min sullen worden aengenoomen, en derhalven, of men nu niet wederom, dewijl Marinus Jansz Verweije dat voorn. ampt 2 jaeren had bedient, tot een nieuwe verkiesingh van een ander persoon in sijn plaets tot het administr. der kerckesaecken sal treden, ???t welk bij de leeden soo goet gevonden en geconcludeert sijnde, is vooraf Marinus Jansz Verweije voor sijn getrouwen 2 jaerige dienst van de broederen gesamentlijck bedanckt, en daerop met meerderheijt van stemmen in sijn plaets tot kerckmeester verkoosen Cornelis Danckertz Zooijwijk, ???t welk hem des anderen daeghs op den 28 Janu. van de predik. is voorgedraegen, dog sijn antwoorde was hem daerop nader te beraden.

Nog heeft de predikant in de boovengen. vergadering van den 27 Janu. aen de leden des kerck.raets geproponeert, of het niet gevoeglijkst souden sijn, en tot voorset van een diakonije ? soude dienen, dat men van nu voortaen niet gelijk voorheen het overschot van de diakonije-reeck. aen den kerckmr overgave, maer dat het selve bleev bij de diakonije-kiste op hoope men in vervolgh van tijt daerin een somme moght vergaderen om alsoo in cas van ongemeene noot te veijliger te sijn, en den noodtdriftige niet verlege te laeten, dog eghter dat de diakonije altoos soo veel moogelijck is verschult bleev de kercke gelijck voorheen onderstant te doen, soo wanneer de selve het moght van noden hebben, welk voorslagh nevens de beweeghredenen, die de predik. voegde bij de reger. broederen overwoogen sijnde, is voor goet gekeurt, en beslooten dat men selfs van af daervan een aenvangh soude maken, gelijck ook het gemelde overschot van de diakonije reeckeningh den predikant is aengetelt, en van hem in de diakonije kist geslooten,

Onderteekent van den al de leden des kerkenr. op 30 Janu. 1690,

Aluinus de Roij, eccles. en sijn. scriba, Marijnus Janse Verweije, Leendert Jansz van Putten, Jan Cornelisse de Groote, dit is het merck Y van Abraham Willemz Prancke, Leendert Zuijtwerff

1690

Op den 29 Januarij is Cornelis Danckertsz Zooijwijk, laest verkoosen tot het kerckmr ampt, voor onse vergaderingh verscheenen, voordragende bij aldien hij van dit last niet kon ontslagen worden, hij wel wense eenigh reglement te moogen hebben waerna hij hem in de uijtvoer. van sijn dienst moght gedragen, ???t welk, alsoo daer tot nog toe geen geweest en was, bij de broeders niet buijten ordre wiert geoordeelt, en derhalven beraetslaegt des anderen daeghs bij den anderen te koomen, en seecker reglement te formeren, gelijk dan bij den predikant en eenige broeders desen artik. sijn ???t samengestelt en voor goet gekeurt.

Reglement waarna sigh alle regerende kerkmeesters der kerke van den Bommel sigh in de uijtvoeringh van haar dienst voortaen sullen hebben te gedragen, luijdende aldus:

1. Dat ijder kerckmr wort verkoosen voor twee aeneen volgende jaeren, niet min of meer, volgens resolutie van den 27 Janu. 1690.

2. Dat hij kerckmr, wat belanght de wijt uijtgestrecktheijt van sijn dienst en administratie, bevoeght sij om alle voorvallende saecke, soo ordinaire als extraord. het kerckmr ampt rakende en tot welstant van de kerck dienende, te behanthavenen, blijvende aen sijn vrij willekeure, of hij sulks eerst aen de leden des kerckenraets communicere dan niet, alleen uijtgesondert het opneemen of afdoen van eenige capitalen of obligatien, ook het bouwen van nieuwe timmerages, welken volgens de bestedingh booven de somma van 100 gl. souden bedragen, waer over hij eerst met de broeders des kerckenraets soude moeten spreeken.

3. Dat hij genootsaekt sij alle jaeren van sijn ontfangh en uijtgeev reekeningh te doen op die tijt als over de diakonije reekeningh wort gedaen, sijnde des vrijdaghs na de bevestigingh van de nieuwe leden des kerckenraets.

4. Dat hij afgaende niet alleen devoiren aenwent om geen restanten, welke bij hem mogelijck sijn te effenen, over te leveren, maer ook sijn reekeningh sluijtende het overschot sijner reekeningh soo het daer is, dito op de reekeningen sal moeten voldoen.

5. Dat hij in het ligten der kerckebossen altijt den predikant of bij gebreck van hem iemant van de andere regerende leden des kerckenr. met sigh nemen.??

6. Dat de kerckmr alleen bevoeght sij om de sitplaetsen, de vaste stoelen, en in besloote banckjes, de eerste volgens gebruijk, voor een somma van 1 gl. 5, de andere voor 1 gl. jaerlijks te vergeven.

7. Dat de kerckmr tegen elck Avondmael des Heere het vereijste broot en wijn telkens besorge en betale, dog het broot volgens voorgaende resolutie van den 14 April 1688 te laeten backen bij Zara Dingemans.

De Roij, Eccles. en sijn. scriba??

1690

Op den maert sijn bij de leden des kerckenr. en kerkmr van den Bommel aen Pieter Jansz de Jonge verhuert de 6 gemeeten en 90 roeden lants aenhoorende de kerke van den Bommel, en dat den hoop voor 52 gl. jaerlijks, en volgens huercedille daervan gem., en wedersijts van huerder en verhuerders ondert.,welke in de kerkekiste is geliasseert,

De Roij, pr. en sijn. scriba

Den 5 Novemb. is van den predik. aen de leden des kerckenraets voorgedraegen, of bij haer EE. niet stightel. en godts eer bevorderende wiert geoordeelt, dat men in de winterse avonden een weekelijkse predikatie wierde gedaen nae het voorb. van meest alle plaetse, waerop van haer EE. is goetgevonden ten minsten voor dese winter daers van een proef te neemen, en te sien, of het getal der bijeen gekoomen toehoord. genoegsaem was om sulx hier te doen continueren, en hebben verders den predik. en schoolmr daervoor toegeseght om de kerck geen extraord. last op te dringen, soo veel tractementen als de inkomsten van beijde de sakjes in dien avontdienst bedroegen, welke avontdienst is aengevangen op den 16 nov. 1690,

De Roij, pr. en sijn. Scriba

Nog is bij de leden des kerckenr. goetgevonden, dat men om ordre te houden in de kerke Godts, voor den geenen, welk haer souden in ondertrouw laeten, te vooren des vrijdaghs van de klock 5 uijren tot de klock 7 uijren, en sullen die geenen welke buijten de voorsz. tijt koomen, en traghten om in ondertrouw opgenoomen te sijn, voor de extraord. vacatie in den armbos moeten geven 3 gl.,

Aldus gedaen en onderteekent,

Aluinus de Roij, pr. en scriba, Jan Cornelisse de Groote, Leendert Zuijtwerff, C. Soiwijk, Gerrijt Tichelman??

1690

In de kerkelijke vergaderingh gehouden den 25e Decemb. is van den predikant aen de EE. leden des kerkenr. voorgedragen, of bij haer EE. niet stightelijk wiert geoordeelt op die tijt ??na voorgaende gewoonte te treeden tot het nomineeren en vervolgens ???t verkiesen van nieuwe ouderl. en diak., ???t welk bij haer EE. voor goet en stightel. gekeurt sijnde, is men daerop na aenroep. van Godes Naem en na Vreese des Heere gekoomen tot het nomineeren van een dubbel getal van oud. en diak., en sijn bij ons genomineert met meerderheijt van stemmen tot ouderl. Jacob Crijnsz Koert, Corn. Dankertz Zooijwijk, tot diak. Jan van Sprangh, Gerrit Tigchelman, uijt welke genomin. persoonen, na dat se alvoorens aen de gemeijnte opentlijk waeren voorgestelt, bij de leeden des kerkenr. en eenige der gemeijnte met meerderheijt van stemmen sijn verkoosen tot ouderl. Cornelis Danckertz Zoijwijk, tot diak. Gerrit Tigchelman, welke geeligeerde persoonen na haere behoorlijke 3 sondaegse voorstell. sonder inspraek in haeren dienst sijn bevestight den 14 Janu. 1691, na welke gedaene inzegen. en eijndigen der predikatie en catech. den broederen is voorgestelt, of haer EE. het niet goet oordeelde volgens voorgaende resolutie en ordentlijck gebruijk die volg. week te treeden tot het doen en aenhooren der kerke en diaken. reeck., ???t welk sij hebben goet gekeurt, en bij haer alle den volgenden vrijdagh dijnde den 1e Janu. daer toe verkoosen,

Aluinus de Roij, pre. en sijn. Scriba

1691

In de vergadering van oud en nieuw kerkenraed gehouden den 19e Januarij 1691 is gedaan de reeken. van uijtgeev en ontfangh der kerkegoederen van den 27 Januar. 1690 tot dato deses bij Corn. Danckertz Zoijwijk als kerkmr van de kerke van den Bommel, en is den ontfangh bevonden f 261 ??? 9 ??? 10, den uijtgeev daer en tegen f 240 ??? 1 ??? 0, soo datter meer ontfangen als uijtgeg. is f 21 ??? 8 ??? 10, de beurs bij ???t sluijte van de laeste reeken. bleev onder den ontfangh verreekent, soo dat er nu meer ontfangen als uijtgeven is f 21 ??? 8 - 10??

67

Na het sluijten van de kerkereek. is gedaen de kerckenr. der diak. goederen over uijtgeev en ontfangh tsedert den 27 Janu. 1690 tot den 14 Janu. incluis 1691 bij Abraham Willemsz Pranke als afgaende diaken, ende is den ontfangh bevonden f 331 ??? 16, den uijtgeev daer en tegen f 235 ??? 12, soo datter meer ontf. als uijtgegeven is f 96 ??? 4, de beurs van voorg. jaers bleev f 46 ??? 19, soo datter jegenwoordigh bij de diak. beurs is f 143 ??? 3, nadat het overschot van den diak. aen de pred. is aengetelt (hier bij gevoegt de penningen uijt de armenbus geleght) f 22 ??? 13 ??? 14, samen f 165 ??? 16 ??? 14, aldus gedaan, geslooten en geteeckent den 19e Janu. 1691,

De Roij, pre. en sijnod. scriba, Marijnis Jansen Verweije als afg. ouderlingh, Leendert Janse van Putten, ouderl., Jan Cornelisse de Groote, ouderl., C. Soijwijk, ouderl., Abraham Wijellemse Prancken, afgaende diaken, Leendert Zuijtwerff, diaken, Gerrijt Tichgelman, diaken

Op den 1 octob. 1691 is de vergaderingh van de E. leden des kerkenr. van den Bommel geconvoceert en gecompareert, voor haer verschijnende 3 gedeput. leden des kerckenr. van Swammerd. om over te bieden een wettelijke beroep. op den predik. A. de Roij, geapprob. bij den Wel Ed. Heeren der classis van Woerden, met dat versoek, dat den beroepene Ds de Roij van haer EE. magh los gemaekt en ontslagen worden, ???t welk eijndelijk na verscheijde over en wedersijtse redenen, alhoewel ongaerne, is geschiet,

Aluinus de Roij, pr., scriba

Dit bovenstaende slot der diakonije reek. te vooren onder den predik. A. de Roij berustende in de kerkekiste, is met sijn vertrok na Swanenburgerdam nevens de kiste en daerin liggende boeken en andere stukken tot den kerke van den behoorende, overgelevert in de handen van den outs regerende diaecken Leendert Suijdwerf in presentie van al de broederen des kerkenraets, moestte dit met het ondertekenen van hare namen ratificeert, actum den 23e octob, 1691,

Aluinus de Roij, v.d.m., Leendert Janse van Putten, Jan Cornelisse de Groote, Leendert Zuijtwerff, C. Soiwijk, Gerrijt Tichelman

N.b. Fo. 67vo. Blanco!

Voornaamste voorvallen gepasseert ontrent het beroup gedaan op de persoon van Do. Wilhelmus den Appel, dienende tot een naauwkeurige onderrigtingh, hoe men sig int toukomende (in zonderheijd ontrent de Weled. Vrouwe) gedragen kan.

Nadat den Godzal. hooggeleerde Hr. Do. Alewijnus de Rooij op behoorlijke wijse sijn afscheijd van de gemeente van den Bommel op den 21 Octob. 1691 genomen had, wierd bij de leeden des kerkenraads goedgevonden, soo haast het mogelijk was, wederom haar gemeente, welkers welstand haar was aanbevoolen, van een trouw herder en leeraar te voor, en waart doendelijk sulks nog voor de winter uijt te werken. Waarom sij resolveerde den 30 dito kerkelijke vergaderingh van de ouwde en nieuwe kerkenraade om dan haare gedagte nader hebbende laate gaan over de proponenten die daar reets gepredikt hadden, en gezien dat daar onder sulke gevonden wierde die na haar beste weeten haar oogmerk in desen konden voldoen, een uijt de selven te verkiesen, ???t welk zoo voorspoedig voort ging, dat se nog in die selve bijeenkomst haare verkiesinge eenparig van den op de perzoon van Wilhelmus den Appel, woonagtig tot Delft, sulks naar ouwder gewoonte en haar beste weeten (en volgens het hieronder gevonden request wel eer over den voorleede predikand ingelevert) sij met eenparige ondertekening een rekwest instelden om hem aen de ??Weled. Vrouwe van Sommelsdijk voor te dragen. Tot welken eijnde 3 gedeputeerdens afsonden als Jan Cornelisz de Groot #, ouwderl., Leendert Janse van Putten, ouwderl., en Gerrit Tiggelman, diak. om alvorens eerst en tot Delft en Leijde na sijn perzoon leve en bekwaamhd. te vernemen, en als dan in den Haag ???t gezeijde request aan de gemelde Ed. Vrouwe te presenteeren. Welk gezeijde request ingestelt volgens ???t voorgaande van Do. de Roij, aldus van woord tot woord was luijdende:??

# Sijnde alvorens op de behoorlijkste wijse door Jan Cornelisse de Groot, afgezonden van de kerkenraad, aan de Ed. Vrouwe kennisse van ???t vertrek gegeven en permissie versogt om wederom proponenten of predikanten te hooren om haar gedagten daarover te laaten gaan, ???t welk haar was geconsenteert.??

Vonden evenwel ???t zelve van dat effect niet als sij gehoopt hadden, meijnende den rentmr van Zuijlighem, men hoorde de Vrouwe zoo naauw niet te bepaalen, en een nominatie van 3 over te leveren, dog d???Heer Fiscaal de Hertog, sijnde de raadsman van de Weled. Vrouw, ontnam hem die meijning, seggende dat se sulks volgens haare privilegien niet genoodzaakt waaren, maar alleen men ging te schielijk voort, sij konden der nog andre hooren, meijnende ook dat dat formaale voortijts niet was gebruijkt geweest van voor de eerste maal een gedesigneert perzoon bij rekweste over te leveren, welsien of sij dat uijt haare retroacta konden goed maken, twelcke de gezeijde broederen in de kerkenraad hebbend gerapporteert, wierden den 5 Novemb. van haar gedeputeert Marinus Janse Verweij, ouwd ouwderl. en Leendert Zuijtwerff, diaken, om de Hertog het weijnige dat se van haare retroacten hadden d???Hr. de Hertog aan te bieden, en haar verzoek te vernieuwen. Dog wij het voornaamste dat se hadden was het coppij van ???t gezeijde rekwest van Do. de Roij, wierden zij als vorens afgeweesen en haar aangeseijd nog meer proponenten te moeten horen.

De meijning van de Hr. de Hertog ontrent de formalia kwam hier op uijt, dat men ten??

1e ??most kennis geven van ???t vertrek, en verzouken om wederom op andre sijn gedagte te laaten gaan

2e dan de Weled. Vrouwe aan te dienen dat men een genoegzaam getal gehoort hadden, onder welke sullen gevonden wierde die na haar beste weeten de kerk voor trouwe herders konden dienen, en verzoeken over de selve haar gedagte te moge laaten gaan, en een uijt te seligeren en af te zonderen, om die haar Ed. voor te stellen

3e als dan dien verkorene haar Ed. nader voor te dragen, en haar goedkeure te verzoeken, om tot een beroep te mogen treden, ???t welke gedaan zijnde, dan ten??

4e dat beroep wettelijk zijnde gedaan, haar approbatie te verzoeken

Welke formalia evenwel niet alle int volgende beroep niet zijn waargenomen, alleen maar de 1e, 3e en 4e, maar de 2e geheel niet, als blijken zal. De laast gezeijde gedeputeerdens dan zijnde met het zelve antwoord als gezegt is weder gekeert, hebben ???t gerapporteert aan de kerkenraad. Waarop geresolveert wiert dien volgende sondag en den eerste daaraan andere proponenten af te wagten, sijnde den 11 en 18 novemb., en wierden den zelvde 18 novemb. wederom gedeputeert en afgezonden den bove genoemde Verweij en Cornelis Danckertz Zooijwijk, om (niet volgens den genoemde 3e artikel van de formalia) maar volgens de 3e de Ed. Vrouwe permissie te verzoeken om tot een beroep te moogen treeden.

De Hr. de Hertogh, aan wie sij haar eerst addresseerde, seijde haar nu niets meer te konne raade, maar dat se de Weled. Vrouwe diende te addresseeren. Bij welke zij audientie verkrijgende, niet tegenstaande haar ouwdste zoon, den Ed. Heer van Zommelsdijk, boven de aarde stond, ook favorabel antwoort bekwamen. Want naauwlijks haar voorstel hebben gedaan, zeijde de Weled. Vrouwe: Manne, weest gerust, gij zult een man hebben die ge wilt als ???t maar een eerlijk man is. En sond aanstonds nevens de gedeputeerden haar ouwste zoon aan de Hr. de Hertog, dewelke met Van Zuijlighem hebbend gesprooken, gaf die uijt de naam van de Weled. Vrouw en d??? Hr. de Hertog de gedeputeerden permissie om tot het beroep te mogen treden, sonder dat de Vrouw haar afgevraagt had op wie sij ???t oog hadden.

Sij hadden ook alvorens d??? Hr. de Hertog vertoond 2 coppije van approbatie, geligt uijt het classicale boek in den Briel, welke aldus luijde van woort tot woord:??

De 1e ??Op het rapport van de perzoon, leeve en leere van Do. Wilhelmus de Valois, en op het instantelijk verzouk van de kerke van den Bommel, zoo heb ik haar verzouk gunstelijk geconsenteert, en haar deese acte ter hand gestelt, om aan het Eerwaardige classis te doen blijken van sijn wettig beroup, haar eerwaardige hier nevens verzoukende, naar voorgaende examinatie, hem daartoe te bevestigen, gedaan en was getekent,

C. van Aarssen van Sommelsdijk

De 2e ??Dewijlle met het overlijde van Do. Wilhelmus de Valois, de plaatse van predikant in den Bommel is kome te vaceeren, ende goede kwaliteijten van Do. Alewijn de Roij hem tot die bekwaam doen oordeelen, soo hebbe ik ondergeschreve als Vrouwe van de gemelte plaatse, en gevolmagtigt bij den Heere Cornelis van Aartse van Sommelsdijk, Heere van Sommelsdijk, Spijk, de Plaat, den Bommel, en in desselvs afweese op het verzouk van de kerkenraad van de selve plaatse, goed gevonden met deese mijne acte aan den Eerw. classis van het land van voorn. te doen blijke van sijn beroep, en dien volgens daarbij ook te verzouken, dat het haar Eerwaardigheede gelieve hem met den eersten in zijn dienst te bevestigen, gedaan en onderstond,??

M. du Puij Moutbrun

Welke actens d??? Heer de Hertog verzogt in hande te mogen hebben, die ook vervolgens aan hem wierden overgelevert. ???T Welk alles aan de kerkenraad zijnde gerapporteert, maakte sij den 23 Novemb. dat op een wettige wijse volgende beroep wiert opgemaakt.

Alsoo de kerke op den Bommel op Haringvliet door het vertrek van Do. Alewijn de Roij na Swammerdam, is komen te vaceeren, en de nood de voorschreve kerke vereijst wederom met een bekwaam en godzaligh predikant bezorgt te worden, zoo ist, dat wij ondergesch., zoo ouwde als nieuwe kerkenraad, na voorgaande communicatie met de hoog Ed. en Welgeboorene ??Vrouw, Vrouwe van Sommelsdijk, Plaat, Bommel, Spijk en volgende approbatie, onderrigt door verscheijde loffelijke getuijgenissen, en ook door eijge ondervindinge verzeekert zijnde van de geleertheijd en de bekwaamheijd van den Eerwaarde godvrugtige en geleerde Do. Wilhelmus den Appel s.s. theol. candidatus, residerende binnen de stad Delft, hebbende tot ons contentement en genoege van de gansche gemeente beweese verzien te sijn met genoegzame bekwaamheeden tot het predik-ampt, gerekuireert ten overstaan van de gedeputeerdens des E. classis van Voorn en Putte en een der naast gezetene predikanten, met eenparigheijd van stemmen beroupen en aangenomen hebben gelijk wij beroepen en aannemen deesen, den voornoemden Do. Wilhelmus den Appel tot onsen ordinare predikant, om het woort Gods regt te snijden, de heijlige sacramenten na Christi instellinge tot troost en versterking der waare gelovige te bedienen, de kerkelijke disciplinen te oeffenen, de zieke te troosten, de swakke te versterken, en alles te verrigten, twelk tot stigtinge en opbouw van ???t lichaam Christi dienstig wesen zal. Verzoukende zijn E. gelieve deese beroupinge als van den Heere komende, en van ons eenpariglijk en met hertelijke toegenegentheijd gedaan, aan te nemen met sulk een herte als wij die presenteeren, belovende dat wij ons sijn E. onderwijsinge en bestraffinge uijt den woorden Gods willig zullen onderwerpen na behooren, biddende meede dat de E. classis van Voorn en Putten believe deese beroepinge te approbeeren, en nadat haar E. door examinatie sijn E. suijverheid en vastigheijd in de leere der waarheijd die na de godzaligheijd is, zullen ??ondervonden hebben, deesen onsen gelievden broeder in den H. dienst met den eersten te bevestigen, alsoo de nood onser kerke sulks is vereijschende, vertrouwen dat sijn E. overkomst tot ons zal strecken ter eere Gods tot voortplanting van zijn H. waarheijd en veler menschen zaligheijd, aldus gedaan in onse kerkelijke vergadering den 23 nov. 1691, en met onse gewoone handtekeninge verzegelt,

Leendert Janse van Putten als ouwdl., Jan Cornelisse de Groot als ouwdl., C. Sooijwijk als ouwdl., Marinus Verweij als ouwd ouwdl., Leendert Corn. Suijtwerff als diak., Gerrit Tiggelman als diak.??

Welke beroup door 2 gedeput. den 25 dito den selve Do. Appel aangeboode zijnde, hebben zij zulks aan den rentmr Zuijlighem te kenne gegeven, de welke haar den 26e bij de hoog Ed. Vrouw Leijden, die het selve beroep gunstelijk gelievde t??? approbeeren, en daar van haar deese acte ter hand te stellen, welke van woort tot woord aldus is luijdende: Op het goed rapport ons allentweege toegekomen van den perzoon, leeve en leer van Do. Wilhelmus den Appel s.s. theol. candidatus, resideerende binnen Delft, en op het instantelijke verzoek van weege de kerke van den Bommel aan ons gedaan om den selve Do. Wilhelmus den Appel tot predikant aldaar te mogen hebben in plaatse van Do. Alewijn de Roij, van daar vertrokken, soo hebben wij het selve bij deese gunstelijk geconsenteert, en daarvan deese onse acte verleend, omme aan het Eerw. classis te doen blijken van zijn wettig beroup, haar Eerw. hier nevens verzoukende den selve naar voorgaande examinatie daartoe ten spoedigste te willen bevestigen. Aldus gedaan in ???s Gravenhage, den XXVI novemb. XVI C eenentnegentigh, was getekent,

M. du Puij Montbrun, de ? de Sommelsdijck

Waarop den selven Do. den Appel den 4 decemb. is geexamineert, en den 30 dito door d??? Hr. N. Magerus, predikant tot Middelharnas, in zijn dienst bevestigt.

N.b. Fo. 71ro. Blanco!

Ao. 1691

Den 26 decemb. is goed gevonden te treeden tot het nomineeren van een dubbel getal van ouwderlingen en diakonen, en is na de predikatie daartoe getreden, en genomineert tot ouwderlingen Jakob Crijnse Koert, Cornelis Commerse Zeedijk, tot diakonen Jan van Sprangen, Pieter van der Elst.

Uijt welke genomineerde perzonen, nadat se alvorens de gemeente opentlijk waren voorgesteld, bij de leeden des kerkenraads en enige der gemeijnte, met meerderheijd van stemmen zijn verkoren tot ouwderl. Jakob Crijnse Koert, tot diakon Jan van Sprangen.

Ao. 1692

Welke geeligeerde perzonen naar behoorlijke 3 sondaagse voorstellen, sonder inspraak, in haaren wettigen dienst zijn ingezegent den 20 Januarij 1692,

qd. assessor, Wilhelmus den Appel, Eccles.??

Na welke gedane inzegening den broederen is voorgestelt, of men volgens ???t ordentlijk gebruijk niet goed vond die week toe te treeden tot het doun en aanhoren der kerken- en diakonijereekeningh, ???t welk is goed gevonden, en bij haar E. daartoe vastgestelt den volgenden vrijdag, zijnde den 25 Januarij.

In de vergadering van ouwde en nieuwe kerkenraad gehouden den 25 Jan. 1692 is gedaan de rekening van uijtgeev en ontvang der kerkengoederen van ???t sluijten der voorgaande tot dato deses bij Cornelis Dankerse Zooijwijk als kerkmeester, en is den ontfang bevonden f 709 ??? 18 ??? 2, den uijtgeev daar en tegen f 805 ??? 7 ??? 11, soo dat er meer uijtgegeven is als ontfangen f 95 ??? 9 ??? 9

Naar het sluijten der kerkenreekening is gedaan de rekening der diakonijreek. over uijtgeev en ontvang t???zedert sluijten van de laatste rekening tot dato deses, en is den ontfang bevonden f 321 ??? 18 ??? 14, den uijtgeef daar en tegen f 200 ??? 7 ??? 12, soo dat er meer ontvangen als uijtgegeven is f 121 ??? 11 ??? 12, hier komt bij ???t slot van de voorgaande rek. f 165 ??? 16 ??? 14, soo dat bij de beurs was f 287 ??? 8- 0, uijt welke somma den kerkmeester de bovenstaande 95 ??? 9 - 9 is voldaan, soo dat bij slot van deese rekening in de beurs van de diak. blijvt 191 ??? 18 ??? 7, welke overschot aanstonds van den diak. Suijdwerf aan den predikant is toegetelt. Aldus gedaan en geslooten en getekent den 25 Jan. 1692,??

Wilhelmus den Appel, pr.et sijn. scriba, Leendert Zuijtwerff als diaken, Gerrijt Tichgelman als diaken, Jan van Sprang als diaken, Jan Cor. de Groote als ouderlijnck, C. Soiwijk, Jacob Krijnsz Coert als ouderlijnck??

Naar het sluijten van welks beijde reken. door den predikant is voorgestelt, of men niet naar gewoonte, tot het verkiesen van een ander kerkmr souw treeden, ???t welk goed gevonden zijnde, is aanstonds met meerderheijd van stemmen daartoe verkoren den dijkgraav Maarten Bigge, aan wie het ook aanstonts is voorgehouden van den predikant, en toe verzogt van de ganse kerkenraad, die ???t zelve ook beleevdelijk op haar verzouk heeft aangenomen, en is alsdoen den afgaande kerkmr C. Zooijwijk nevens de afgaande kerkenraad voor haar trouwe dienst bedankt,

qd. assessor, Wilhelmus den Appel, sijn. pre. et scrib.??

Ao. 1693

Nadat den 26 decemb. 1692 naar ouwder gewoonte en goet vinden van de kerkenraden gemaakt was het dubbel getal van een ouwderling en diaken, te weeten tot ouwderling Cornelis Commerse Zeedijk, Arij Willemze Spek, tot diaken Pieter van der Elst, Willem van Solingen, en uijt dese van kerkenrade en gemeijnte den 26 dito verkoren waren tot ouwderlingh Arij Willemse Spek, tot diaken Willem van Solingen, soo zijn deese geeligeerde perzonen naar behoorlijke 3 sondaagse voorstellen, sonder eenige inspraak, in haar wettigen dienst ingezegend den 11 Januarij 1693,

Qoud assessor, Wilhelmus den Appel, sijned. praes. et scriba

Naar welke gedane inzegening door den predikant den kerkenraden is voorgestelt, of men volgens ???t ordentlijk gebruijk deeser kerke niet goed vond, die week te treden tot het doen van de kerk- en diakonijrekening, ???t welk is goed gevonden, en bij haar E. daartoe vastgestelt volgens ouwder gewoonte, de eerst komenden vrijdagh, sijnde den 16 Jan.??

Ao. 1693

In de vergadering van ouwde en nieuwe kerkenraad gehouden den 16 Jan. 1693 is gedaan de rekening van ontfang en uijtgeef der kerkengoederen van het sluijten der vorige tot dato deses door Maarten Bigge als kerkmeester, en is bevonden ontfangen te zijn de somma van f 534 ??? 14 ??? 7, den uijtgeef daar en tegen f 651 ??? 19 ??? 9, soo dat meer uijtgegeven is als ontfangen de somma f 116 ??? 19 ??? 9

Na het sluijten van deese reken. is gedaan de rekening van ontfang en uijtgeef der diakonijpenningen tzedert het sluijten van de laast voorgaande tot het eijnde van de bedieninge van Gerrit Tiggelman als bedienende diaken, en is den ontfangh bevonden f 393 ??? 13 ??? 12, den uijtgeef daar en tegen f 249 ??? 6 ??? 12, soo dat er meer ontfangen is als uijtgegeven f 144 ??? 7 - -, hier komt bij ???t slot van de voorgaande rek. f 191 ??? 18 ??? 7, sa. f 336 ??? 5 ??? 7, uijt welke somma den kerkmr de bovenstaande somma van 116 ??? 19 ??? 9, ???t geen hij meer had uijtgegeven als ontfangen is voldaan, soo dat de diakonijbeurs blijft f 219 ??? 5 ??? 14, ???t welk onder den predikant is berustende. Aldus gedaan getekent en geslooten in presentie,

Wilhelmus den Appel, Eccles., sijn. pres. et scrib., Jan Cornelisse de Groote, C. Soiwijk, Jacob Crijnz Coert, Arij Willemse Speck, Gerrijt Tichgelman, Jan van Sprang, Willem van Solijngen, Catharina Bigge

74

In de kerkelijke vergadering gehouden den 27 dec. 1693 is bij de leeden des kerkenraats getreden tot het nomineeren van een dubbel getal van ouwderlingen en diakonen, en zijn met meerderheijd van stemmen daartoe genomineert tot ouwderlingh Cornelis Commerze Zeedijk, Leendert Janze van Putten, tot diaken Marijnis van der Veer, Lambregt Pieterze van der Elst.

Uijt welke geeligeerde perzoonen, nadat ze alvorens de gemeente behoorlijk waren voorgestelt, na aanroeping van Gods H. naam, bij de leeden des kerkenraats en eenige van de gemeente, den selven dito, met meerderheijd van stemmen verkoren zijn tot ouwderlingh Cornelis Commerze Zeedijk, tot diaken Lambregt Pieterze van der Elst.

Welke geeligeerde perzoonen vervolgens na behoorlijke 3 sondaagse voorstellen sonder inspraak in haren dienst zijn bevestigt den 17 jan. 1694.

Na welke gedane inzegening den broederen is voorgestelt, of men volgens ???t ordentlijk gebruijk niet goed vond die week nog toe te treden tot het doen en aanhoren der kerk- en diakonijrekening, ???t welk is goed gevonden en bij haar E. daartoe vastgestelt den volgenden woonsdagh, zijnde den 20 jan. 1694,??

qd. testor Wilhelmus den Appel, sijnod. praes. et scriba ??

75

Ao. 1694

In de vergaderingh van ouwde en nieuwe kerkenraads gehouden den 20 jan. 1694 is gedaan de reken. van ontfang en uijtgeef der kerkegoederen van het sluijten der vorige tot dato deses door Maarten Bigge als kerkmeester, en is bevonden ontfangen te zijn de somma van vier hondert agt en twintigh gl. 4 stuijv. 14 pen., den uijtgeef daar en tegen de somma van vijf hondert acht en ???t zeventig guld. vijf stuijv. 2 pen., soodat meer uijtgegeven als ontfangen is de za. van hondert vijftig gl. 4 pen., den ontfang 428 ??? 4 ??? 14, den uijtgeef 578 ??? 5 ??? 2, komt voor den kerkmeester ???t geen bij hem meer is uijtgegeven als ontfangen 150 ??? 4- 4.

Na ???t sluijten deser rekeningh is gedaan de rekening van ontfang en uijtgeef der diakonij-penningen tzedert het sluijten van de laast voorgaande tot het eijnde van de bedieninge van den diaken Jan van Sprangen, en is den ontfangh bevonden de sa. van vierhond. ses en vijftig gl. 15 st. 8 pen., den uijtgeef daar en tegen de sa. van drie hondert vier en ???t sevent. gl. 8 pen., soodat meer ontfangen als uijtgegeven is de sa. van twee en tagtig gl. 15 st., den ontfangh 456 ??? 15 ??? 8, den uijtgeef 374 - - - 0, meer ontfangen als uijtgegeven f 82 ??? 15 ??? 0, ???t slot van de voorgaande rek. f 219 ??? 5 ??? 14, sa. blijft de dakonijbeurs f 302 ??? 0 ??? 14.

Uijt welke 302 ??? 0- 14 den kerkmeester eerst is geleend tot laste van kerk ???t geen hij ook in zijn reken. voor ontfang heeft ingebragt f 100 - - -. Ten tweede ook ???t slot van sijn rekening is hem de gezeijde penningen aanstonds voldaan f 150 ??? 0 ??? 4, welke afgetogen van de bovenstaande 250 ??? 0 ??? 4, drie hond. 2 gl. 14 st., blijft bij de beurs der diak. 52 ??? 0 ??? 10.

Aldus gedaan en gesloten in presentie van Wilhelmus den Appel, sijn. praes. et scriba, C. Soiwijk, Arij Willemse Speck, Cornelis Commerse Zedeijck, Jan van Sprang, Willem van Solijngen

Naar het sluijten van beijde deese reekeningen is door den predikant aan de presente leeden des kerkenraats voorgedragen, of het oorbaar en nodig was te treden tot het verkiesen van een anderen kerkmeester, volgens de laaste resoluijtie bij kerkenraden in voorige tijt genomen, dan of men sig niet behoorde te gedragen na de ouwde gewoonte, om namelijk den kerkmeester te continueren tot 3 jaren, wijl in voorige tijden wel meerder maar niet minder dat ampt bij een perzoon is waargenomen, en er geen reeden altoos in de voorgaande resoluijtie van den 27 jan. 1690 van deese verandering te vinden is, welk voorstel bij provisie bij de E. broederen ??in overweginge genomen is, dog de resoluijtie opgeschort tot een compleete vergadering, alsoo alsdoen 2 broederen om gewigtige redenen absent waren, en is derhalve bij provisie den kerkmr verzogt de goederen van de kerk als voren te bezorgen,

Quod testor Wilhelmus den Appel, sijn. praes. et scriba??

En is daarop den maart 1694 geresolveert bij kerkenraden den kerkmeester Maarten Bigge voornoemd in den dienst als kerkmeester met sijn E. bewilliging nog voor een jaar te continueren,

qd. testor Wilhelmus den Appel, sijn. praes. et scriba

1695

In de vergaderinge van den kerkenraaden gehouden den 14en Januarij 1695 is gedaan de rekeninge van den ontfangh en den uijtgeef der kerkegoederen van het sluijten der voorgaande rekeninge tot dato deses toe door Maarten Bigge als kerkmr, ende is bevonden ontfangen te sijn de somme van zeven hondert zeven en tseventig gulden, den uijtgeeff daer en tegen bedragt de somme van agt hondert drie en veertigh (?) gulden negentien stuijvers tien penningen, soo dat meerder uijtgegeven dan ontfangen is de somme van ses en tsestigg gulden agtien st.??

Den ontfangh 777 ??? 0 -, den uijtgeeff 893 (?) ??? 19 ??? 0??

Comt voor den kerkmr tgene bij hem meerder uijtgegeven dan ontfangen is de somme van 66 ??? 18 -10

Naa ???t sluiten deser rekeninge is gedaan de rekeninge van den ontfangh en uijtgeef der diakoniepenningen ter saeken het jaar der bedieninge van Willem van Solinge, aenvangh genomen hebbende met het eijndigen van den dienst van Jan van Sprangh, ende is den ontfangh bevonden de somme van 550 ??? 15 ??? 0, den uijtgeeff daer en tegen de somme van f 410 ??? 8 ??? 10, soodat meerder ontfangen als uijtgegeven is de somme van f 140 ??? 6 ??? 6

Den ontfangh bedragt f 550 ??? 15 ??? 0, den uijtgeeff is f 410 ??? 8 ??? 10, meer ontfangen dan uijtgegeven f 140 ??? 6 ??? 6

???T slot van de voorgaande rekeninge f 52 ??? 0 ??? 10, sa. blijft de beurse nog de somme van f 192 ??? 7 ??? 0

Waer uijt den selven betaelt heeft ???t slot van reeckeninge van den kerkmr op heden gedaan ter somme van f 66 ??? 18 ??? 10, blijft de beurse nog f 125 ??? 8 ??? 6

Aldus gereeckent ??en geslooten na maniere van reeckeninge gebruijckelijk.

(77) Tot waerheijt geteijkent bij ons kerckenraden den 14 februarij 1695,

Jacob Krijnsz Coert als ouderlijngh, Arij Willemse Speck als ouderlijngh, Cornelis Commerse Zedeijck, ouderlijngh, Willem van Solijngen, dijaken, L P Y V E

N. B. Fo. 77vo. Blanco

78

Den 2 Julij is D. Cornelius Vreeswater beroepen tot predicant op den Bommel, nadat de kerke van den Bommel 3 jaren ??? maanden is vacerende geweest, en is op den 28 Julij 1697 door Do. Petrus van der Burg in sijn dienst bevestigt, dewelcke zijn tekst daartoe heeft uijtgekosen Jes. Cap. 52. vs, en Do. Corn. Vreeswater heeft daarop des nademiddags tot sijn eerste predicatie gepredikt 2. Cor 3.6.??

Dient hier voor memorie dat dit beroep is gedaan volgens een compromis tusschen de voogden en gevolmagtigden van den hoog E. heer van Sommelsdijck ter eenre, en de kerckenraad van den Bommel ter andere zijde. Alsoo het vonnis (wegens het proces hangende voor den Ed. hoogenrade) nog was in de moord van den souverein.

Anno 1697 in de kerkelijke vergaderinge gehouden den 25 decemb. 1697 zijn bij de leden des kerkenraads genomineert tot het dubbel getal van ouderlingen en diakenen bij meerderheijd van stemmen tot ouderlingen Jan Corn. de Groot, Leendert Jansse van Putten, tot diakenen Leendert van Aken, Jan Teunisse Groenewegt. Uijt welke geeligeerde persoonen nadat se alvorens de gemeente behoorlijk waren voorgestelt, na aanroepinge van Gods naam door de leden des kerkenraads en des gemeente bij meerderheijd van stemmen sijn verkoren tot ouderlingh Leendert Jansz van Putten, tot diaken Arij Teunisse Groenewegt, welke geeligeerde persoonen, nadat se vervolgens haar drie sondaagse voorstellingen hebben gehad, op den 13 Januarij 1698 door den predicant in haar dienst sijn ingesegent.??

Na welke gewoonlijke insegeninge den broederen door den predicant is voorgedragen, of het volgens ons gebruik niet goed en was om in die selve week te treden tot het doen van de kerke- en diakonierekeninge, ???t welk is goed gevonden, en bij haar Ed. daartoe voorgestelt donderdagh daeraen volgende, sijnde den 17 Januarij 1698,

qd. assessor Corn. Vreeswater, predicant

79

Den 21 Novemb. 1697 is in de vergaderingh van de E. kerkenraad gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van het sluiten der voorgaande tot 15 Januarij 1696 door Juffr. Catharina van Erlingh, wedue van wijlen Maaten Bigge in gte als kerckmr en is bevonden ontfangen te sijn ??de somma van vier hondert veertien guld. vijftien stuijv. ses penn., den uijtgeef daer en tegen seven hondert sesentagtigh guld. tien stuijv. twee penn.,

Den ontfangh 414 ??? 15 ??? 6

Den uijtgeef ?? ??786 ??? 10 ??? 2

Wert bevonden meerder uitgegeven dan ontfangen te zijn 375 ??? 14 ??? 12, ?????t geen de rendante per slote deser rekeningh te laste van de voorn. kerke te boven komt.

Aldus gedaan en geslooten, den 21 Novemb. 1697,

qd. assessor Corn. Vreeswater, predicant, Jacob Krijnsz Coert als ouderlijngh, Arij Willemse Speck als ouderlijngh, Cornelis Commers Zedeick als ouderlingh, L P Y V E als diaken, Willem van Solijngen, dijaken??

Den 22 Novemb. 1697 is in de vergaderingh van de E. kerkenraad gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van den Bommel door Catharina van Erlingen, wedue van wijlen Maarten Bigge in gte als kerkmeester van den Bommel en is bevonden ontfangen de somma van seven hondert agtenseventigh guld. veertien penn., den uijtgeef daar en tegen negen hondert agtennegentigh guld. veertien stuijv, tien penn.

Ontfangh 778 ??? ??0 - ??14

Uijtgeef ?? ??998 ??? 14 ??? 10

Soo dat meerder uijtgegeven dan ontfangen is 220 ??? 0 ??? 10

Aldus gedaan en geslooten, den 22 Novemb. 1697,

qd. assessor Cornelis Vreeswater, Eccles., Jacob Krijnsz Coert als ouderlingh, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Cornelis Commerse Zedeick, ouderlingh, Willem van Solijngen, dijaken, L P Y V E

80

Den 17 Januarij 1698 is in de vergaderinge van de E. kerkenraad van den Bommel gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen door Catharina van Erlinge, wedue van wijlen Maarten Bigge in gte als kerkmeest. van den Bommel en is ontfangen ses hondert een en dertigh guld. twee stuijv. agt penn., den uijtgeef daer en tegen agt hondert agt guld. agtien stuijv. veertien penn.

Ontfangh 631 ??? 2 ??? 8

Uijtgeef ?? ??808 - 18 ??? 14

Soo dat meerder uijtgegeven dan ontfangen is twee hondert sevenenseventigh guld. veertien stuijv. vijf penn., segge 277 ??? 14 - ??5, ???t geen de rendante bij sloote deses rekeningh ten laste deser kerke boven komt.

Aldus gedaan en geslooten, den 17 Januarij 1698,

qd. assessor Cornelis Vreeswater, Eccle., Jacob Krijnsz Coert als ouderlijngh, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Cornelis Commerse Zedeick, ouderlingh, Leendert Janse van Putten als ouderlijngh, Willem van Solijngen, diaken, L P Y V E, Aren Groenewegh, diaken??

Na het sluiten der voorgaande rekeningh is gedaan de rekeningh der diakonie penn. der kerke van den Bommel tsedert het sluiten der voorgaande tot dato deses van den jaer 1695 en 1696 door Willem van Solingen als diaken, soo dat ???t geen door sijne was misrekent van hem voorn. aen de diakonie in tegenwoordigh. van de broederen des kerkenraads is voldaan, en alsoo de lijste van stoelen van 1696 is vermits belooft Willem van Solingen voorn. te voldoen ???t geen aengewesen kan worden dat de selven meerder soude bedragen. Den ontfangh dan is achthondert achtensestigh guld. vijftien stuijv., den uijtgeef daer en tegen vierhondert negen guld. vijftien stuijv. tien penn.

Ontfangh 868 ??? 15 ??? 0

Uijtgeef ?? ??409 ??? 15 - 10??

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is 458 ??? 19 ??? 10

Aldus gedaan en geslooten, den 26 Septemb. 1698,

qd. assessor Cornelis Vreeswater, Eccls., Jacob Krijnsz Coert als ouderlingh, Arij Willemse Speck, ouderlingh, Cornelis Commerse Zedeick, ouderlingh, Willem van Solijngen, dijaken, L P Y V E

Welke slot van dese rekeninge belopende vierhondert agt en vijftigh guld. negentien stuiv. tien penn. door den diaken Willem van Solingen aen Catharina van Erlingh sijn overgegeven, alsoo sij Catharina van Erlingh voorn. voor de kerke meerder uijt gegeven dan ontfangen had.

81

Den 17 Januarij 1698 is gedaan in de vergaderinge van de kerkenrade van den Bommel de rekeninge der diakoniepenningen door Willem van Solingen als diaken van den jare 1697, en is ontfangen de somma van negenhondert drie guld. elf stuijv. vijftien penn., den uijtgeef daer en tegen sevenhondert sesenseventigh guld. twaalf stuijv. veertien penn.??

Ontfangh 903 -11 -15

Uijtgeef ?? ??776 ???12- 14

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven 126 ??? 19 ??? 1

Aldus gedaan en geslooten, den 26 septemb 1698,

qd. assessor Cornelis Vreeswater, Eccls, Jacob Krijnsz Coert, ouderlijng, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Cornelis Commerse Zedeick, ouderlingh, Leendert Janse van Putten als ouderlijngh, Willem van Solijngen, dijaken, L P Y V E, Aren Groenewegh, diaken

Dese hondert sesentwintigh guld. negentien stuijv., ???t geen den diaken Willem van Solingen het slot deser rekeningh te boven komt, sijn van hem Van Solingen voorn. aen de kerkmeesteresse Catharia van Erlingen overgegeven, alsoo sij kerckmeesteresse voorn. meerder uijtgegeven dan ontfangen hadde.

Anno 1698 den 25 Decemb. zijn bij de E. leden des kerkenraads tot het dubbel getal der ouderlingen en diakenen genomineert tot ouderlingen Jan Corn. de Groot, Merrinus Corn. van der Veer, tot diakenen Jan Corn. van Sintannelant, Arij Willemsz Braber

Uijt welke geeligeerde persoonen, nadat sij alvorens de gemeente behoorlijk waren voorgestelt, en na aenroepingh van Godts naam, door de leden des E. kerkenraads en de gemeente met meerderheijd van stemmen sijn verkoren tot ouderling Jan Corn. de Groot, tot diaken Arij Willemsz Braber.

Welke geeligeerde persoonen, nadat sij haar drie sondaagse voorstellen vervolgens sonder inspraak hebben gehadt, op den Januarij in haar dienst sijn ingezegent den 11 Januarij 1699.

82

Op den 16 Januarij 1699 is in de vergaderinge van de oude en nieuwe kerkenraad gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van den Bommel, en dat van den jaere 1698 tot dato deses door Leendert Zuidwerf in qualite als kerckmeester van den Bommel, en is ontfangen vijfhondert seven en dertigh guld. een stuijv. acht penn., den uijtgeef daar en tegen bedraagt negenhondert negen en dertigh guld. ses penn.

Ontfangh f 537 ??? 1 ??? 8

Uijtgeef ?? ??f 939 ??? 0 - ??6??

Soo dat meerder uijtgegeven dan ontfangen is de somme van vierhondert een guld. agtien stuijv. veertien penn.

Aldus gedaan en geslooten onder alle behoorlijke protestatien bij de E. broederen des kerkenraads op den 16 Januarij 1699,

Cornelis Vreeswater, v. d. m., Arij Willemse Speck, ouderlingh, Cornelis Commerse Zedeick, ouderlijngh, Leendert van Putten als ouderlijngh, Jan Corn. de Groot, ouderlijngh, L P Y V E, Aren Teunisz Groenewegh, diaken, Aren Willemse Braber

Den selven dito is ook gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der diakoniegoederen van den Bommel door Lambrecht van der Elst als diaken, en is bevonden ontfangen vierhondert vier en tagtigh guld. twaalf stuvers, den uijtgeef daer en tegen ??beloopt hondert drie en seventigh guld. negen stuv.

Ontfangh ??484 ??? 12 ??? 0

Uijtgeef ?? ?? 173 ??? ?? 9 ??- ??0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de somme drie hondert elf guld. drie stuvers 311 ??? 3 ??? 0

Welke genaemde somme den diaken Van der Elst belooft over te geven aen den kerckm Zuidwerf zijnde tot voldoeningh van ???t geene den kerckmr bij sloot van rekeningh was komende waar in dat Leendert Zuijdwerf genoegh neemt, is voldaan door den diaken Van der Elst, zoo dat den kerckmeester Leendert Zuijdwerf nogh rest aen de kerke wegens ???t geene meerder uijtgegeven dan ontfangen heeft de somme van tnegentigh guld. 15 stuijvers 14 pen., segge 90 ??? 15 ??? 14.

83 Aldus gedaen en gesloten onder alle behoorlijke protestatien, op den 16 Januarij 1699,

qd. assessor Corn. Vreeswater, synedrii pres. et scriba, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Cornelis Commerse Zedeick, ouderlingh, Leendert van Putten, Jan Corn. de Groot, ouderlijngh, L P Y V E, Aren Groenewegh, diaken, Aren Willemse Braber, dieaeken

Hier bij komt nogh de somme van twee hondert twaelf guld. vijf stuv. 4 penn., ???t welk van den kerckmeester Leendert Zuidwerf niet is opgegeven in sijn uijtgeef, en alsoo per abuis niet gevalideert 202 ??? 5 ??? 4, en sal dien volgende int eerstkomende jaer in sijn uijtgeef valideren.

Anno 1699 den 25 Decemb. zijn bij de leden des kerkenraads tot het dubbel getal van ouderlingen en diakenen genomineert tot ouderlingen Jacob Pieterse Noordijck, Merrinus van der Veer, tot diakenen Leendert van Aken, Hubert Jansz Zuiddijck

Uijt welke geeligeerde personen, nadat sij alvorens behoorlijck de gem. waren voorgestelt, na aenroepinge van Godts H. naam, door de EE. leden des kerkenraads en der gemeente bij meerderheijt van stemmen sijn verkoren tot ouderlingh Jacob Pieterse Noordijck, tot diaken Leendert van Aken.

Welke geeligeerde persoonen, nadat sij haar drie sondaagse voorstellingen onverhindert hebben gehat, op den 10 Januarij 1700 in haar dienst sijn bevestigt.

84

Den 13 Januarij 1700 is in de vergaderinge van de oude en nieuwe kerkenraad gedaan de rekeninge van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van den Bommel, en dat van den jare 1699 tot dato deses door Leendert Zuidwerf als kerkmeester der voorschreve kerke, en den geheelen ontfangh bedraagt int geheel de somme van elfhondert guld. en sevenensestigh gulden seventien stuijvers veertien penn.

Ontfangh 1167 ??? 17 ??? 14, den uijtgeef daer en tegen beloopt int geheel duisent vijfentagtigh gulden vijf stuijvers tien penningen

Uijtgeef ?? ??1085 - ?? ?? 5 - 10??

Soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is de somme twee en tagtigh gulden twaalf stuijv. vier penn., segge 82 ??? 12 ??? 4

Aldus gedaan en geslooten onder alle behoorlijke protestatien door de leden des kerkenraads op den 13 Januarij 1700,

qd. Assessor Corn. Vreeswater, v. d. m., Cornelis Commerse Zedeijck als ouderlingh, Leendert van Putten, Jan Cornelisse de Groot, ouderlingh, Aren Groenewegh, diaken, Aren Willemse Braber, diaken, Leendert Willemse van Acke, Leend. Zuijtwerff als kerkmeester

Den selfden dito is oock gedaan de diakonierekeningh door Arij Teunisse Groenewegt als diaken van den Bommel, en is ontfangen driehondert twee en veertigh gulden eene stuijver 342 ??? 1 ??? 0, den uijtgeef daar en tegen negen en vijftigh gulden achttien stuijvers

Ontfang 342 ??? 1 ??? 0

Uijtgeef ?? ??59 ??? 18 ??? 0

Soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven tweehondert achtenseventigh gulden 278 ??? 0 ??? 0

Aldus gedaan en geslooten onder onder alle behoorlijke protestatien bij de leden des kerkenraads,??

qd. assessor Corn. Vreeswater, v. d. m., Cornelis Commerse Zedeijck als ouderlingh, Leendert van Putten, ouderlingh, Jan Cornelisse de Groot, ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck, ouderlingh, Aren Teunisz Groenewegh, diaken, Aren Willemse Braber, diaken, Leendert Willemse van Acke

Ook heeft meester Jacobus Blieck in tegenwoordigh. van de kerkenraad sijn slot voldaan ??van ???t geen hij van stoelen, banken, doden en dootkleet had ingesamelt ter somme 145 ??? 19 ??? 10. Is ook afgerekent het oortjens gelt van het jaar 1698 en 1699 voor de kerkenraad. ??

85

Uijt welke overgeschoote somme soo der kerke als der diakonie den kerkmeester Leendert Zuidwerf is voldaan ???t geen sijn reste 1698 ter somme van driehondert drie gulden eene stuijver twee penn. 303 ??? 1 ??? 2, welke somme hem Leendert Zuidwerf door den diaken Aren Groenewegt is voldaan in tegenwoordigh. van de kerkenraat, in soo verre dat hij Zuidwerf volkomen genoegen neemt en bekend deugdelijck van alles voldaan te sijn.

Soo dat bij sloote deser rekeningh overigh blijft de somme van tweehondert twintigh guld. twaelf stuijv. twaelf penningen, welke bovengenoemde somme van tweehondert twintigh guld. twaelf stuijv. twaelf penn. in tegenwoordigh. van den kerkenraad aen den nieuwen aengestelden kerckmeester Hendrik Janse van Hulst is aengetelt.

Jufft. Catharina van Erlingen, weduwe van wijlen de heer Maarten Bigge heeft aen de kerke van den Bommel geschonken een gestoelte in de kerke, welke de heer Bigge daar in de kerke hadde laten maken, onder conditie dat se daar voor twee menschen most sitplaats hebben als sij genegen was in den Bommel te kerke te komen, ???t geen in dank bij den kerkenraad is aengenomen.??

Anno 1700 den 25 december zijn door de leden des kerkenraads tot dubbel getal van ouderlingen ??en diakonen genomineert tot ouderlingen Gerrit Tichelman, Jan Aerjaanse van Schouwen, tot diakenen Jan Corn. van Sintannelant, Jan Lodder.

Uijt welke geeligeerde personen, nadat sij alvorens de gem. behoorlijk waren voorgestelt, na aenroepinge van Godts H. naam, bij meerderheit van stemmen sijn verkoren tot ouderlingh Gerrit Tichelman, tot diaken Jan Corn. van Sintannelant.

Den 18 Januarij 1701 is in de vergaderinge van de oude en nieuwe kerkenraad gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van den Bommel, en dat van den jare 1700 tot dato deses door Hendrik van Hulst als kerkckm. der voors. kerke. Den geheelen ontfangh bedraagt de somme van achthondert drie en tagtigh guld. ses stuijv. ses penn., segge 883 ??? 6 ??? 6, den uijtgeef daer tegen bedraagt de se. van achthondert achtentagtigh guld. negen stuijv. tien penn., segge 888 ??? 9 - 10, soo dat meer uijtgegeven dan ontfangen is ??5 ??? 3 - 4??

Aldus gedaan en geslooten onder alle behoorlijke protestatien door de oude en nieuwe kerkenraad van den Bommel, op den 18 januarij 1701,

qd. assessor Corn. Vreeswater, Eccles., Leendert van Putten, Jan Cornelisse de Groot, Jacob Pieterse Noordijck, G. Tichgelman 1701, Aren Willemse Braber, Leendert Willemse van Ake, IC

Den selfden dito is ook gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef ??der diakoniegoederen van den Bommel door Aren Willemse Braber als diaken van den Bommel.

Den ontfangh int geheel beloopt de somme van vierhondert achtentwintigh guld. negentien stuijv, acht penn., segge 428 ??? 19 ??? 8, den uijtgeef daar en tegen beloopt int geheel de somme van een hondert acht gulden negentien stuijvers ses penn., segge 108 ??? 19 ??? 6, soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de se. van driehondert en negentien gulden twee penn., segge 319 ??? 0 ??? 2

Aldus ook behoorlijk geslooten, den 18 Januarij 1701,

qd. assessor Corn. Vreeswater, Eccles., Leendert van Putten, Jan Cor. de Groot, Jacob Pieterse Noordijck, G. Tichgelman, Aren Willemse Braber, Leendert Willemse van Ake, IC??

Dese 319 gul. 0 ??- 2 sijn aenstonds van den diaken Arij Willemse Braber aen den kerkmeester H. van Hulst int gesigte van den kerkenraad toegetelt.

Den 25 december 1701 zijn door de leden des kerkenraads ouderlingen en diakonen op dubbelt getal gebragt tot ouderlingen Jan van Sprangh, Abram Willemse Pranke, tot diakonen Jan Lodder, Commer Willemz Braber.

Uijt welke geeligeerde persoonen, nadat sij alvorens de gemeente behoorlijk waeren voorgestelt, na aenroepinge van Gods H. naam, bij meerderheit van stemmen sijn verkoren door de leden der gemeente tot ouderlingh Jan van Sprangh, tot diaken Commer Willemz Braeber.

Welke persoonen, nadat sij volgens kerkelijke ordere haar drie sondaagse voorstellingen sonder inspraak hebben gehadt, door den predikant in haar dienst sijn bevestigt den 14 januarij 1702.??

Den 19 januarij 1702 is in de vergaderinge van de oude en nieuwe kerkenraad gedaan de rekeningh van den ontfangh en uijtgeeff der kerkegoederen van den Bommel, en dat van den jaare 1701 tot dato deses door Hendrik van Hulst , en dat van soodanijgen ontfangh en uijtgeef als in dat jaar tot nu is voorgevallen.

Den geheelen ontfangh bedraagt een duisent en vijf en veertigh gulden negen stuijvers vijftien penn, segge 1045 ??? 9 ??? 15, den uijtgeef daar en tegen bedraagt int geheel seshondert drie en tagtigh gulden veertien stuijvers veertien penn., segge 683 ??? 14 ??? 14, soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is driehondert een en sestigh gulden vijftien stuijvers een penningh 361 ??? 15 ??? 1.

Aldus gedaan en geslooten door de oude en nieuwe kerkenraad in haare vergaderinge den 19 januarij 1702, dat ik mede getuijge,

Corn. Vreeswater, predikant, Jan Cornelisse de Groot, Jacob Pieterse Noordijck, ouderlijngh, G. Tichgelman 1702, Jan van Sprang, ouderling, Leendert van Acke als dijacken, IC, Kommer Willemse Braber

Dit overgegeve slot van driehondert een en sestigh guld. vijftien stuijvers is in tegenwoordigh. van den geheelen kerkenraad, soo oudt als nieu, aen den nieuwen kerckmeester Jan Corn. de Groot toegetelt, en hij kerckmr voorn. heeft het selve aengenomen voor ontfangh.??

Den selfden dito is ook de rekeningh van den ontfangh en uijtgeef der diakoniegoederen door Leendert van Aken als diaken van den Bommel gedaan, en brengt voor ontfangh in de som van vier hondert vier entnegentigh gulden veertien penn., segge 494 ??? 0 ??? 14, den uijtgeef daer en tegen bedraagt int geheel een hondert drie entnegentigh gulden sestien stuij. tien penn., segge 193 ??? 16 ??? 10, soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de somme van drie hondert guld. vier stuijvers vier penn., segge 300 ??? 4 ??? 4

Aldus ook behoorlijk beslooten den 19 Januarij 1702,

Quod assessor Corn. Vreeswater, Eccles., Jan Cornelisse de Groot, ouderlinck, Jacob Pieterse Noordijck, ouderlijnck, G. Tichgelman 1702, Jan van Spran als ouderling, Leendert Willems van Acke als dijaken, IC, Kommer Willemse Braber??

Dit overgegeve slot zijnde drie hondert guld. vier stuijvers vier penningen is in het bijwesen van de oude en nieuwe kerkenraat aen den nieuwen verkooren kerkmeester toegetelt, en hij kerkmeester voorn. neemt het selve aen voor ontfangh.

Het geheele slot bedraegende, soo van de kerke als van de diakonie, ses hondert een en sestigh gulden negentien stuijvers vier penn. is dan te gelijk aen den kerkmeester dus toegetelt ???t geen Jan Corn. de Groot als kerckmeester bekent ontfangen te hebben,

Jan Cornelisse de Groot

Den 25 decemb. 1702 is volgens gewoonte door de EE. kerkenraat alhier tot het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen genomineert tot ouderlingen Jan Aerjaense van Schouwen, Merrinus Corn. van der Veer, tot diakonen Huibert Janse Zuiddijck, Fop Janse de Jonge.

Na aenroepinge van des Heeren naam sijn door de leden des kerkenraads en den gemeente uijt dese voorn. persoonen, nadat sij behoorlijk waeren voorgestelt, verkooren tot ouderlingh Merrinus Corn. van der Veer, en tot diaken Hubregt Janse Zuiddijk, welke persoonen, nadat se haar drie sondaagse gebooden sonder inspraak hebben gehadt, in haar dienst sijn bevestigt den 14 januarij 1703. ??

89

Den 18 januarij 1703 is gedaan de rekeninge van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van den Bommel door den kerckmeester Corn. de Groot, en dat van den jaere 1702 tot dato deses, en is den kerkenraad vertoont den geheelen ontfangh en uijtgeef, en al ???t geene wegens de kerke in dat jaar is voorgevallen.

Den geheelen ontfangh bedraagt de so. van vijfhondert eenentnegentigh gulden veertien stuijv. acht penn. 591 ??? 14 ??? 8.??

Den uijtgeef daer en tegen bedraagt de so. van seshondert vijftigh gulden veertien stuijvers 650 ??? 14 ??? 0, soo dat meerder uijtgegeven is dan ontfangen ??de so. van negen en vijftigh gulden twee penn. 59 ??? 0 ??? 2

Aldus volgens out gebruik behoorlijk dese rekeningh geslooten sijnde, is door de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent, dat ick ondergeschreve mede getuige, actum den 18 januarij 1703,

Corn. Vreeswater, predikant, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, G. Tichgelman 1703, Jan van Sprang, Marinis Cornelisse van der Veer, ICVS, Kommer Wilms Braber, Huijbregt Zuijdijck

Den 14 januarij 1702 met de kerkenraad afgerekent het oortjens gelt tot dato deses, het overijge ter somme van twee en veertigh gulden sestien stuijvers agt penn., welcke somme den predikant in tegenwoordigheit van den kerkenraad, den diaken Kommer Willemz Braber heeft doorgegeven 42 ??? 16 ??? 0, hier bij komt het gelt uijt het cas in de pastorie ter so. van acht gulden negen stuijv. agt penn. 8 ??? 9 ??? 8, te samen 51 ??? 5 - 8 ??

Den 18 januarij 1703 is ook voor de E. kerkenraad, soo oude als nieuwe, de rekeninge gedaan van de diakonie door Jan Corn. van Sintannelant in qte als diaken, en dat wegens soodanigh een ontfangh en uitgeef als voorgevallen is, en dat van den 19 januarij 1702 zijnde het slot van de laatste rekeninge tot dato deses.

Den geheelen ontfangh bedraagt de so. van driehondert sevenentagtigh gulden negen stuijv. 387 ??? 9 ??? 0

Den uitgeef daer en tegen bedraagt de somme van hondert vierentwintigh gulden twee stuijv. twaelf penn. 124 ??? 12 ??? 12

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is in dese rekeninge de somme van tweehondert drie en sestigh gulden ses stuijv. vier penn. 263 ??? 6 ??? 4

Aldus behoorlijk geslooten en door de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent, dan ik onderges. ook getuige, actum den 18 januarij 1703,

Corn. Vreeswater, predikant, Jacob Pieterse Noordijck, G. Tichgelman 1703, Jan van Sprang, Marinus Cornelisse van der Veer, ICVS, Kommer Wilms Braber, Huijbrecht Zuijdijck

Dit overgegeven slot van den diaken Jan Corn. van Sintannelant, bedragende tweehondert drie en t sestigh gulden ses stuijv. vier penn. is in tegenwoordigheit van den oude en nieuwe kerkenraad den kerckmeester Jan Corn. de Groot toegetelt, die de selve somme in qte als kerckmeester leent van de diakonie voor de kerke, en neemt voor ontfangh aen,

Jan Cornelisse de Groot

90

Den 25 december 1703 is volgens ons gebruick door de E. kerkenraadt alhier tot het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen genomineert tot ouderlingen Arij Willemz Speck, Willem Lauwerisse Vlamincks, tot diakonen Fop Janse de Jongh, Jacob Willemse Goemaat.

Uijt welck dubbelt getal, nadat het de gemeente volgens gewoonte alhier, was voorgestelt, is door de gemeente na aenroepingh van Gods naam verkoren tot ouderlingh Arij Willemz Speck, tot diaken Fop Janse de Jonge, welke geeligeerde persoonen, nadat sij haar drie wekelijkse voorstellingen hadden in onse kerke gehadt sonder inspraak van ijmant uijt de gemeente, in haar dienst sijn ingesegent den 12 Januarij 1704.

Na het eijndigen van den dienst en haar insegeninge sijn dese hier bevestijgde leden van de kerkenraad verwellekomt in haere vergaderinge.

Stelde den predikant oock voor aen de oude en nieuwe kerkenraad, of men in de volgende weeck na gewoonte niet behoorde doen de rekeninge van kerke en diakonie, is geaccordeert en daertoe vastgestelt vrijdagh sijnde den 17 januarij des selven jaars 1704.

In de vergaderinge van de oude en nieuwe kerkenraad gehouden den 18 januarij 1704 is gedaan de rekeninge van den ontfangh en uitgeef der kerkegoederen van den Bommel, en dat van den 18 januarij 1703 tot dato deses door Jan Corn. Groot in qte als kerckmeester.

Den uijtgeef daer en tegen de somme van 1479 ??? 5 ??? 14

Den ontfangh ook daar en tegen bedraagt 1435 ??? 14 ??? 4

Soo dat meerder uijtgegeven dan ontfangen is de somme van 43 ??? 11 ??? 10

Hierbij komt nogh dat Gerrit Tichelman in qte als ouderlingh van de broeders des kerkenraads versogt is, om het legaat door Merrinus Corn. Breeman ???t geen sijne gemaakt heeft bij testamente, aan de voors. kerke te ontfangen van Merrinus Janse Verweije als medevoogt in den boedel van den voorn. M. C. Breeman, ter somme van tweehondert gulden, welke tweehondert gulden dat Gerrit Tichelman hier verantwoort en voor ontfangh in brengt 200 ??? 0 ??? 0, hiervan afgetrocken ???t geen meerder uijtgegeven was dan ontfangen de somme van 43 ??? 11 ??? 10.

Soo blijft het slot van dese rekeninge de somme van eenhondert sesenvijftigh gulden acht stuijvers ses penningen, ???t geen meerder ontfangen dan uijtgegeven was, segge 156 ??? 8 - 6??

91 Aldus is volgens gewoonte dese rekeninge door de oude en nieuwe kerkenraad geslooten en met haar namen onderteekent den 18 januarij 1704,??

qd assessor Corn. Vreeswater, sijn. pres. et scriba, G. Tichgelman 1704, Jan van Sprang, Merrinis Cornelisse van der Veer, Arij Willemse Speck, Kommer Wilms Braber, Huijbregt Janse Zuijdijck, Fop de Jonge

Is ook op den 18 januarij 1704 voor de oude en nieuwe kerkenraad gedaan de diakonierekeningh door den afgaanden diaken Commer Willemse Braber, en dat van soo danijgen uitgeef en ontfangh als de diakoniearmen voornt. belangt, en dat van den 18 januarij 1703 tot den 18 januarij 1704.

Den geheelen ontfangh bedraagt 492 ??? 8 ??? 0

Den uijtgeef daer en tegen bedraegt 163 ??? 9 ??? 6

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de somme van 327 ??? 8- 10

Welcke slot van driehondert seven en twintigh gulden agt stuijvers tien penningen is g?verdt en voldaan door den diaken Commer Willemz Braber.

Aldus behoorlijck geslooten door de oude en nieuwe kerkenraad den 18 januarij 1704, quod assessor Corn. Vreeswater, predikant, G. Tichgelman 1704, Jan van Sprang, Merrinus Cornelisse van der Veer, Arij Willemse Speck, Huijbrecht Janse Zuijdijck, Fop de Jonge

???t Slot van de kerkerekeninge ter somme van 156 ??? 8 ??? 6

???t Slot van de diakonierekeninge ter so. van 327 ??? 8 - 10??

Met malkanderen op gerekent zijnde bedraagt te samen de so. van 483 ??? 17 - 0

Soo dat het geheele slot bedaagt de somme van vier hondert drie en tagtigh gulden sventien stuijvers, segge 483 ??? 17 ??? 0

???t Geen tegenwoordigh de geheele beurs is van de kerke den diakonie

Welke somme dan van vier hondert drie en tagtigh gulden seventien stuijvers den nieu verkoren kerckmr Jan Corn. de Groot als kerckmeester (die versogt is van den geheelen kerckenraad voor twee jaar nogh te continueren in sijn dienst ???t geen van sijne is aengenomen) is toegetelt, welck slot dan van vierhondert drie ent aghtigh gulden seventien stuijvers den voorn. kerkckmeester ??de Groot voor ontfangh aenneemt,

Jan Cor. De Groot

92

Den 25 Decemb. 1704 na het eijndijgen van de tweede predicatie is volgens gewoonte van dese kercke door den kerckenraad na aenroepinge van gods H. naam bij meerderheit van stemmen tot het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen verkoren dese navolgende persoonen tot ouderlingen Willem Lauwerisse Vlamink, Lambert van der Elst, tot diakonen Meeuwis Janse van ???t Oostende, Dirck van Gelder.

???t Geen den 26 decemb. 1704 na het eijndijgen van de predicatie door den predicant aen de gemeente is bekent gemaackt, met versoeck dat de manspersoonen die ledematen waren, hieruijt geliefden te verkiesen een ouderlingh en een diaken, waerop na het het eijndijgen van den godsdient en aenroepingh van gods H. naam door den E. kerkenraad en leden der gemeente bij meerderheit van stemmen sijn verkoren tot ouderlingh Willem Lauwerisse Vlamink, tot diaken Meeuwis Janse van ???t Oostende.

Dese persoonen, nadat sij volgens kerkenordere haar drie sondaagse voorstellingen in onse kerke hadden gehadt, sonder inspraack van de gemeente, op den 11 januarij 1705 door den predikant in haar dienst sijn bevestigt.

Den 1 Januarij 1705 is voor den kerckenraad door den predikant do. Corn. Vreeswater afgerekent het oortjens gelt van het jaar 1703 en 1704, en heeft hetgeen te ontfangen stont van die twee jaren voornt. aen den kerckenraad overgegeven ontrent ter somme van een hondert en twintigh gulden, als in het vervolgh bij de diakonierekeningh sal moeten blijken, is voldaan op den 2 julij 1705, en beliep hondert vijf en dertigh guld. twaelf stuijv.

Op den 15 Januarij 1705 is wederom volgens gewoonte deser kercke gedaan des selfs rekeninge door Jan. Corn. de Groot in qte als kerckmeester van den Bommel, en dat wegens den ontfangh en uijtgeef haerer goederen, en dat van den jare 1704 tot dato deses.

Den geheelen uijtgeef bedraagt 693 ??? 7 ??? 10

Den ontfang daer en tegen bedraegt ??676 ??? 10 ??? 8

Soo dat meerder uijtgegeven dan ontfangen is ??de so. van 10 ??? 7 ??? 2

N.B. in den ontfangh deser rekeningh wert nogh bijgebragt 6 ??? 10 ??? 9, geligt uijt de bossen soo van de herberge als pastorie

???t Slot van de voorgaande rekeninge bedraegt 483 ??? 17 ??? 0, en is met dit slot afgerekent

En alsoo bij dese rekeningh blijckt dat 10 guld. 7 stuijvers 2 penn. meer uijtgegeven dan ontfangen is, blijckt oock dat het geheele slot ???t geen tegenwoordigh de beurse is der kercke, bedraagt de somme van 473 ??? 19 ??? 14

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent,??

quod assessor Corn. Vreeswater, sijned. pres. et scriba, ??Jan Corn. de Groot, Jan van Sprang als ouderlingh, Marinis Cornelisse van der Veer als ouderlingh, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Willem Lauwersz Vlamingh als ouderlingh, Huijbrecht Janse Zuijdijck als dijaken, Fop Janse de Jonge, dijaken, Meeuwijs Janse van ???t Oostende, dijaken??

Is oock den 15 januarij 1705 gedaen de diakonierekeninge wegens soodanijgen ontfangh en uijtgeef als in het jaar 1704 is voorgevallen tot dato deses door den afgaanden diaken Hubregt Janse Zuidijck

Den geheelen onfangh bedraagt 398 ??? 9 ??? 8

Den geheelen uijtgeef bedraagt 238 ??? 3 ??? 0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 160 ??? 6 ??? 0

Aldus geslooten en van de oude en nieuwe kerckenraad ondertekent,??

quod assessor Corn. Vreeswater, sijn. pres. et scriba, Jan van Spran als ouderlingh, Marinis Cornelisse van der Veer als ouderlingh, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Huijbrecht Janse Zuijdijck, dijaken, Fop Janse de Jonge, dijaken, Meeuwijs Janse van ???t Oosten, dijaken

Is op het doen der diakonierekeninge, voorgevallen den 15 januarij 1705, vastgestelt en beslooten bij de E. kerkenraad dat van nu af aen het slot der diakonie met meer als voor desen sal worden overgegeven aen den kerckmeester, maar aen den diaken die in plaats van den afgaanden succedeert, eensdeels om bij overlast van armen den kerckmeester niet lastigh te vallen, andersdeels om in het toekomende, soo het den noodt der armen niet verhinderde, selfs een beurse voor de diakonie te vergaderen.

Den uijtgeef en den ontfangh van de diakonie tegen malkanderen opgeloopen hebbende, is bevonden dat het geheele slot bedraagt 160 ??? 6 ??? 0

???t Geen tegenwoordigh de gehele beurs is der diakonie, en wert van den diaken voor ontfangh aengenomen,

Fop Janse de Jonge

Wert alhier bij memorie aengeteekent dat Merrij Hendericks, huisvrou laast van Aren Theunisse Groenewegt bij testament heeft gemaeckt aen de diakonie van den Bommel de somme van een hondert gulden, welck legaat vervallen is den 11 febr. 1705

Is geaccordeert bij ??den E. kerkenraad dat Aren Theunisse Groenewegt de voorschreve hondert gulden onder sigh sal houden tot soo langh als het bij de kerkenraad en Aren Theunisse Groenewegt sal goed gevonden worden. Dit legaat van hondert gulden met den verloopen intrest tot het jaar 1711 heeft Aren Teunisse Groenewegt afgelost en betaalt op de kerkerekeninge, gedaan den 15 januarij 1711, als daar kan worden gesien.

95

Op den 25 decemb. 1705 na het eijndijgen van de tweede predicatie door do. Corn. Vreeswater voorgestelt aen den E. kerkenraad, of niet wederom volgens gewoonte soude treden tot het maken van een dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, zijn daarop na aenroepinge van Gods H. naam bij meerderheijt van stemmen door de kerkenraad verkoren tot ouderlingen: Jacob Pieterse Noordijke, Willem Dirckse Braber, diakonen Dirck van Gelder, Arij Willemz Braber

???T geen op den 26 december door den predikant na het eijndijgen van de predicatie aen de gemeente is bekent gemaeckt met versoeck dat de manspersoonen die ledematen waren geliefden benevens de kerkenraad hieruijt te stemmen een ouderlingh en een diaken, zijn dan volgens gewoonte van onse kerke verkoren tot ouderlingh Jacob Pieterse Noordijke, tot diaken Arij Willemz Braber

Welke voorn. persoonen, nadat sij haar drie sondaagse voorstellingen sonder inspraak hebben gehat, in haar dienst sijn bevestigt door do. Corn. Vreeswater den 18 januarij 1705

Op den 14 Januarij 1706 is gedaan de rekeninge van de kerke door Jan. Corn. de Groot in qte als kerckmeester van den Bommel, en dat van soodanijgen uijtgeef en ontfangh als in den jare 1705 is voorgevallen, voor de oude en nieuwe kerkenraad.

Den geheelen uijtgeef bedraagt 709 ??? 12 ??? 6, den geheelen ontfangh daer en tegen (waeronder oock het slot van de voorgaande rekeninge is begrepen) bedraagt 925 ??? 12 ??? 14

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven de so. van 216 ??? 0 ??? 0, ???t geen tegenwoordigh de geheele beurse is van onse kercke

???t Slot verantwoort door den kerckmeester Gerrit Tichelman den 21 januarij 1707

Aldus behoorlijck geslooten, en door de oude en nieuwe kerckenraad onderteekent op den 14 januarij 1706,??

quod assessor Corn. Vreeswater, sijn. pres. et scriba, Marijnis Cornelisse van der Veer als ouderlingh, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Willem Laeuwerse Vlamingh als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, Fop Janse de Jonge als dijaken, Meeuwijs Janse van ???t Oostende als diaken, Aren Willemse Braber als diaken

Ick ondergeschreve bekenne in qualiteit als kerckmeester het bovengen. slot ter somme van twee hondert sestien gulden ontfangen te hebben, segge 216 ??? 0 ??? 0, bij mij, G. Tichgelman

96

Is ook op den 14 januarij 1706 gedaan de diakonierekeninge, en dat wegens soodanijgen ontfang en uijtgeef als in den jare 1705 is voorgevallen, en dat door den diaken Fop Janse de Jonge

Den geheelen uijtgeef bedraagt 262 ??? 15 ??? 12, den geheelen ontfangh 615 ??? 6 ??? 6

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is 352 ??? 10 ??? 4

Soo dat de geheele beurse der diakonie tegenwoordigh beloopt de so. van drie hondert twee en vijftigh gulden tien stuijv. vier penn.

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent op den 14 januarij 1706,??

quod assessor Corn. Vreeswater, sijn. pres. et scriba, Marijnijs Cornelisse van der Veer als ouderlingh, Willem Laeuwerse Vlamingh als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, Fop Janse de Jonge als dijaken, Meeuwijs Janse van ???t Oostende als dijaken, Aren Willemse Braber als diaken

Het is aenstonds door den diaken Fop de Jonge gesuivert

Ick onderges. in qte als diaken bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Fop Janse de Jonge, afgaande diaken, het bovengen. slot ter somme van 352 ??? 10 ??? 0,

Meeuwijs Janse van ???t Oostende

Dit slot is verrekent in de volgende rekeninge, en wort derhalve hier gedoodt

Den 25 december 1706 is door den predikant do. Corn. Vreeswater na het eijndijgen van den H. dienst aen de E. kerckenraad voorgestelt dat het nu wederom volgens gewoonte de tijd was, om te maken een dubbelt getal van ouderlingen en diakenen, en of het haar Eerw. geliefde daar toe te treden, dit toegestemt sijnde, sijn door de E. kerckenraad bij meerderheijt van stemmen op het dubbelt getal van ouderlingen en diakenen gebragt dese navolgende persoonen, ouderlingen: Lambregt van der Elst, Jacob Corn. Croon, diakenen: Dirck van Gelder, Commer Willemz Braber

???t Geen op den 26 dito van den predickstoel aen de gemeente is bekent gemaackt met versoek dat de manspersoonen die ledematen waren, hier uijt geliefden te verkiesen een ouderlingh en een diaken, zijn dan door meerderheijt van stemmen verkoren tot oud.: Lambregt van der Elst, diak.: Dirck van Gelder??

Welke voorn. persoonen, nadat sij haar drie sondaagse voorstellingen sonder inspraack hebben gehat, in haar dienst sijn ingezegent den 16 januarij 1707

Den 21 Januarij 1707 in de vergaderinge van de oude en nieuwe kerckenraad is gedaan de rekeninge van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen, van het sluiten der voorijge tot dato deses, door Gerrit Tichelman als kerkmeester, en is bevonden ontfangen te sijn de so. van negenhondert negen gulden 13 stuijv., segge 909 ??? 13 ??? 0, den uijtgeef daar en tegen bedraagt vierhondert seventigh gulden ses stuijvers veertien penn., segge 470 ??? 6 ??? 14

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van vierhondert negenendertigh gulden ses stuijvers twee penn. 439 ??? 6 ??? 2

N. B.: Den kerckmeester Gerrit Tichgelman neemt dit slot over in de volgende rekeninge, alwaer voor ontfangh wert ingebragt en derhalven hier gedoodt??

???t Geen tegenwoordigh het geheele slot en de beurse der kercke is, welk slot onder den kerckmeester Gerrit Tichelman sal blijven berusten tot de naaste rekeninge,??

G. Tichgelman 1707

Aldus behoorlijck geslooten, en door de oude en nieuwe kerckenraad onderteekent den 21 januarij 1707, dat ick mede getuige,

Corn. Vreeswater, predikant alhier, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Willem Laeuwersz Vlaming als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, XPYVE, Meeuwijs Janse van ???t Oostende als dijaken, Aren Willemse Braber als diaken, Dirck Janse van Gelder als diaken??

98

Is oock gedaan de diakonierekeninge door den diaken Meeuwis Janse van ???t Oostende, en dat van soodanijge ontfangh en uijtgeef als volgt

Den geheelen ontfangh bedraegt de so. van seshondert vierenseventigh guld. vier stuijvers 674 ??? 4 ??? 0, den uijtgeef daer en tegen bedraagt de so. van driehondert sevenendertigh gulden ses stuijvers agt penningen 337 ??? 16 ??? 8

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is den so. van driehondert ses en dertigh gulden seventien stuijvers agt penn. 336 ??? 17 ??? 8

Soo dat het geheele slot der diakonie tegenwoordigh bedraagt de so. van 336 ??? 17 ??? 8

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerckenraad op den 21 januarij 1707 ondertekent

Dit slot en de geheele beurse der diakonie is aenstonds gesuivert door den diaken Meeuwis Janse van ???t Oostende en overgegeven aen den diaken Arij Willemz Braber die dese 336 ??? 17 ??? 8 voor ontfangt aenneemt,??

Aren Willemse Braber, diaken

In kennisse der waarheijt getuige ick dit mede,

Corn. Vreeswater, predikant, Arij Willemse Speck als ouderlingh, Willem Laeuwersz Vlaming als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, XPYVE, Meeuwijs Janse van ???t Oostende als dijaken, Aren Willemse Braber als diaken, Dirck Janse van Gelder als diaken??

Op den 20 October 1707 is door den predikant beleid extraordinaire kerkenraad, en in de E. vergaderinge voorgestelt, dat mr. Jacobus Blieck was beroepen tot schoolmeester te Bruinisse te Duiveland, en derhalven dat de E. kerkenraad behoorde verdagt te sijn om sulke middelen bij de hand te nemen die dienstig waren om wederom tot stigtingh van de jeugt met den eersten een ander schoolmeester te verkrijgen.

Waar op na aenroepingh van Gods H. naam door den predikant versogt is, dat elk ordentelijk en in de vreese Gods hierover geliefde sijn advijs te geven??

De namen der broederen, soo van de oude als nieuwe kerkenraad, sijn als volgt: Arij Willemse Speck, Willem Lauwerisse Vlaminck, Jacob Pieterse Noordijke, Lambregt Pieterse van der Elst, Meeuwis Janse van ???t Oostende, Arij Willemse Braber, Dirck van Gelder, is na het innemen van de advisen bevonden de conclusie te sijn als volgt, dat twee gedeputeerdens uijt het midden van haar souden worden afgesonden om den Hoogh Ed. Heer van Sommelsdijk, Plaat, Bommel, Spijk op de alderbeleefste wijse kennisse te geven van de vacature van onse plaats, en dat hij ons geliefde, soo geluckigh te maken, van te gunnen een man daar de gemeente het meeste behagen in hadde, en sijn hier toe benoemt do. Corn. Vreeswater en Jacob Pieterse Noordijke, en is na behoorlijke dancksegginge tot God de E. vergaderinge gescheiden.

Zijn daar op den 24 october 1707 de gecommitteerde voornt na den Haagh gereist om in alle getrouwigheijt haar commissie uijt te voeren, en daar gekomen sijnde, soo hebben sij na het afleggen van een behoorlijke beleefdheid aen sijn Hoog Edel Heer de vacature van haar plaats als schoolmeester aen sijn Ed. Heer voorgestelt, en op het alderootmoedigste versogt, den H. Ed. Heer geliefde te gunnen op onse plaats soodanig een schoolmeester, daar de gemeente ???t meeste behagen in hadde, en die ???t alderbeste was tot stigtingh van de jeugt.

Waar op den H. Ed. Heer aen haar gecomitteerde voornt heeft geantwoort, dat de E. kerkenraad konde doen in deses saak wat van haar behagen was, en dat sij uijt die sollicitanten, welke quamen om haar gaven te verthonen, souden verkiesen een of twee of meer, soo als het haar Eerw. goed dagt, die sij oordeelde de bequaamste te sijn, en dat de E. kerkenraad met soo een of twee, of ijemant uijt den haren gecommitteert, souden bij hem komen, opdat hij haar of hem, welke bij de E. kerkenraad was verkoren, mogte sien, en haar dus haar oogmerck doen bereiken, waarvan sij gecommitteerde in de ordinaire kerkenraad gehouden den 1 November 1707 na het eijndijgen van den H. dienst hebben raport gedaan.

Nadat eenijge persoonen haar gaven voor de gemeente hadden doen hooren, heeft het de E. kerkenraad goed geoordeelt omte treden tot een electie, ???t geen van haar Eerw. is verrigt op het doen van de kerkerekeninge, sijnde den 19 januarij 1708.

En is bij meerderheijt van stemmen verkoren Anthonij van Weel, een schoolmeesters soon binnen de stad Tholen, is ook meteen goed geoordeelt van de E. kerkenraad, dat aenstonds twee uijt den haren souden reisen na de stad Tholen om eerst te vernemen na sijn leven ??en gedragh, en hoorende van hem een goed getuigenisse, hem aenstonds kennisse te geven van sijn beroep.

100

Zijn dan hier toe benoemt Jacob Noordijke, ouderlingh, en Arij Willemz Braber, diaken, die sulcks hebben verrigt op den 23 januarij 1708, die niet anders hoorende als een goede getuigenisse binnen de stad Tholen van den voorn. Van Weel, hem hebbende kennisse gegeven van sijn beroep,???t welck hij, Van Weel, met blijdschap en dancksegginge heeft aengenomen, is daer van behoorlijk raport gedaan aen de E. kerkenraad, is daer op wederom geresolveert in de kerkenraad, gehouden den 29 januarij 1708, dat men nu sonder versuim behoorde te gaan na den Hooged. Heer om hem hier van kennisse te geven, en meteen beleefdelijk te versoeken, dat sijn Hooged. Heer geliefde aen ons den voorn. Van Weel tot onsen schoolmeester te gunnen, zijn daertoe versogt do. Corn. Vreeswater en Jan Corn. de Groot, die op den 30 januarij 1708 met Thonis van Weel sijn gereist na den Haagh om haar saken te brengen tot een gewenst eijnde, hebben tot haar ongeluck, soo ???t scheen, den heer niet thuis gevonden, die verreist was na Amsterdam, hebbende evenwel haar saaken beleefd voorgestelt aen de Vrouw van Potshoeck, sijn Hooged. Heers moije, die aennam het versoek aen den Heer voor te stellen en de kerkenraad gunstig te sijn, en met den eersten raport te doen aen den predikant door een brief, die op den 6 febr. 1708 den predikant heeft ontfangen, van inhout ??dat sij den heer hadde bewoogen om sijn affectie te gunnen aen den kerkenraad en haar ook te gunnen Thonis van Weel tot haren schoolmeester en voor langer niet dat hij van den HoogEd. Heer sijn acte in die qualiteit souden ontfangen, en soo heeft de kerkenraad in dit alles haar gewenst oogmerck bereickt.

Den 25 december 1707 na het eijndijgen van de tweede predicatie is door den predikant den kerkenraad voorgehouden, dat het volgens gewoonte van dese kerke nu wederom de tijd was om te treden tot het maken van een dubbelt getal van ouderlingen en diakonen.??

En sijn bij meerderheijt van stemmen daer toe verkooren tot ouderl.: Jan Corn. de Groot, Corn. Kommerse Zeedijk, tot diako.: Jacob Willz Goemaat, Besman Kabos

Dit is van den predikant op den 26 dito aen de gemeente volgens gewoonte bekent gemaackt met versoek dat de manspersoonen die ledematen waren na het eijndijgen van den openbaren godsdienst hier uijt geliefden te verkiesen een ouderlingh en een diaken, sijn dan na aenroepinge van Gods H. naam verkoren tot ouderlingh Jan Corn. de Groot, tot diaken Jacob Willemz Goemaat

Welke persoonen in haar diensten sijn bevestigt door den predikant op den 15 januarij 1708.

101

Den 19 Januarij 1708 is volgens gewoonte wederom gedaan de rekeninge van den ontfangh en uijtgeef der kerkegoederen van den Bommel, en dat van het sluiten der voorgaande rekeninge tot dato deses, door Gerrit Henderickse Tichelman in qte als kerkmeester van den Bommel in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, en den geheelen ontfangh bedraagt de so. van een duisent en elf gulden seven stuijvers dertig penn., segge 1011 ??? 7 ??? 13.

Den uijtgeef daer en tegen bedraegt int geheel de so. van ses hondert vier en twintigh gulden twaelf stuijvers negen penn., segge 624 ??? 12 ??? 9.

Soo dat meerder ontfangen dan uijt gegeven is de so. van drie hondert ses en tagtigh gulden vijftien stuijv. vijf penn., segge 386 ??? 15 ??? 5

???t Geen tegenwoordigh ???t gehele slot en de beurse is van de kerke

Aldus behoorlijk geslooten, en volgens gebruik van de oude en nieuwe kerkenraad ondertekent,??

quod assessor Corn. Vreeswater, pres. et scriba, Willem Laeuwers als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, LPYVE, Jan Cornelisse de Groot, ouderlinck, Aren Willemse Braber als diaken, Jacob Willemse Goemaet als diaken??

Is ook gedaan de diakonierekeninge door Arij Willemse Braber in qualiteit als diaken van den Bommel, en dat van het doen der voorgaande rekeninge tot dato deses, en dat van soo danijge ontfangh en uijtgeeff als volgt

Den geheelen ontfangh bedraagt de so. van ses hondert een en seventigh gulden drie stuijvers agt penn., wel verstaande dat hier onder dan ook begrepen is het slot der voorgaande rekeninge, segge 671 ??? 3 ??? 8

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt de so. van tweehondert vier en dertigh gulden twaelf stuiv. twee penn., segge 234 ??? 12 ??? 2

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van vier hondert ses en dertigh gulden elf stuijv. ses penn., segge 436 ??? 11 - 6

???t Geen tegenwoordigh het slot en de beurse is der diakonie

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent den 19 januarij 1708,??

quod assessor Corn. Vreeswater, pres. et scriba, Willem Laeuwerse als ouderlingh, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, LPYVE, Jan Cornelisse de Groot, ouderlinck, Jacob Willemse Goemaet als diaken

102

Dit slot van vier hondert ses en dertigh gulden elf stuijvers ses penn. is door den diaken Arij Willemz Braber betaalt en opgeleidt op de rekeninge in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, dat ik getuige uijt naam en last des kerkenraads,

Corn. Vreeswater, pres. et scriba

Welke so. dan van drie hondert ses en tagtigh guld. vijftien stuijvers vijf penn., zijnde het slot en beurse der kerke, aen den nieu verkooren kerckmeester Gerrit Henderickse Tichelman, als kerckmeester die versogt is van den geheelen kerckenraad voor twee jaar nogh te continueren in sijn dienst, ???t geen van sijn is aengenomen, is toegetelt. Welck slot dan van drie hondert ses en tagtigh gulden vijftien stuijvers vijf penn. den voorn. kerckmeester Gerrit Tichelman voor ontfangh aenneemt, het welck ick als kerckmeester bekende, bij mij,

G. Tichelman 1708

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben in qte als diaken het geheele slot en beurse der diakonie ter so. van vier hondert ses en dertigh gulden elf stuijvers ses penn., actum den 19 januar. 1709,

Dirck van Gelder??

Den 25 december 1708 is volgens gebruick van de kerke door den E. kerkenraad gebragt op het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen tot ouderlingen Corn. Commerse Zeedijk, Hubregt Zuidijk, tot diakonen Besman Cabos, Jan Kraal

Den 26 december 1708 zijn bij meerderheijt van stemmen door de kerkenraad en gemeente verkoren tot ouderling Corn. Commerse Zeedijk, tot diaken Besman Janse Kabos, en sijn in haar dienst bevestigt op den 13 januarij 1709

103

In de vergaderinge van de oude en nieuwe kerckenraad, gehouden den 17 januarij 1709 is gedaan de rekeninge van den uijtgeef en ontfangh der kerkegoederen, en dat van den 19 januarij 1708 tot dato deses bij Gerrit Henderickse Tichelman als kerckmeester van de kerke van den Bommel

Den geheelen ontfangh, daer onder gerekent het slot van de voorgaande rekeninge, bedraagt 893 ??? 15 ??? 0

Dit slot in de laaste rekeninge gebragt, en is dus hier gedoot.

Den uijtgeef daer en tegen bedraagt int geheel de so. van 556 ??? 18 ??? 0

Soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 336 ??? 17 ??? 0

Aldus behoorlijck geslooten, en volgens gewoonte van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekend op den 17 januarij 1709,

Corn. Vreeswater, predikant, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, LPYVE, Jan Corn. de Groot, ouderlinck, Cornelis Commerse Zedeijck, Dirck van Gelder als dijaken, Jacob Willem Goemaet, Besman IJanse Kabos??

Dit bovenstaende sloot is onder mij als kerckmeester berustende, bij mij,??

G. Tichelman

Is oock op den 17 januarij 1709 gedaan voor de oude en nieuwe kerkenraad de diakonierekeninge door Dirck van Gelder in qte als diaken, en dat van het sluiten der voorgaande rekeninge tot dato deses

Den ontfangh bedraegt 788 ??? 10 ??? 6

Den uijtgeef bedraegt 363 ??? 14 ??? 6

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 424 ??? 16 ??? 0

Dit slot is in de laaste rekeninge gebragt, en wert derhalven hier gedoot

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent op den 17 januarij 1709,

Corn. Vreeswater, predikant, Jacob Pieterse Noordijck als ouderlijngh, LPYVE, Jan Cor. de Groot, ouderlinck, Cornelis Commerse Zedeick, Jacob Willem Goemaet, Besman Janse Kabos

104

Dit slot van vierhondert vier en twintigh gulden sestien stuijvers is door den diaken Dirck van Gelder betaalt en op geleidt op de rekeninge in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, dat ik getuige uijt naam en last des kerkenraads,??

Corn. Vreeswater, predikant??

Ick ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben als diaken het geheele slot en beurse der diakonie ter so. van vierhondert vier en twintigh gulden sestien stuijvers, actum op de kerkerekeninge, den 17 januarij 1709,

Jacob Willem Goemaet??

Den 25 Decemb. 1709 sijn wederom gebragt op ???t dubbelt getal van ouderlingen en diakonen tot ouderlingen Hubert Zuiddijk, Aren Groenewegt, tot diakonen Jan Craal, Johannes Goederheide

Den 26 dito sijn verkoren tot ouderlingh Hubert Zuiddijk, tot diaken Jan Craal, en sijn in haar dienst bevestigt den 12 januarij 1700??

Op den 16 januarij 1710 is gedaan de kerkerekeninge voor de oude en nieuwe kerkenraad volgens gewoonte door Gerrit Tichelman in qte als kerkmeester van den Bommel, en dat van de kerkegoederen van den Bommel, en dat van den ontfang en uijtgeef des selfs, tzedert het sluiten der laaste rekeninge??

Den geheelen ontfang bedraegt elf hondert vijf en twintig gulden seventien stuijvers vier penn., segge 1125 ??? 17 ??? 4

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt vijfhondert een en vijftig gulden dertien stuijv. vier penn., segge 551 ??? 13 ??? 4

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de somme van vijf hondert vier en seventig gulden vier stuijv., segge 574 ??? 4 ??? 0

Welk slot van 574 ??? 4 ??? 0 door den kerckmeester Gerrit Tichelman is opgelegt en voldaen aen de kerkenraad op ???t doen van de rekeninge ???t geen wij met onse handtekening ??bekennen

Dese rekeninge is aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent op den 16 januarij 1710,??

quod assessor Corn. Vreeswater, predikant, LPYVE, Jan Cor. de Groot, ouderlinck, Huijbrecht Janse Zuijdijck, Jacob Willemse Goemaet als diaken, Besman Janse Kabos als diaken, Jan Abrahamse Kraal als diaken

105

Is ook op den 16 januarij 1710 gedaan de diakonierekeninge door Jacob Willemse Goemaat als diaken, en dat van het doen der voorgaande rekeninge tot dato deses

Den geheel ontfang bedraagt achthondert een en vijftig gulden twaelf stuijv., segge 851 ??? 12 ??? 0

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt int geheel de somme van driehondert twee en vijftig gulden vijftien stuijv., segge 352 ??? 15 ??? 0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van vierhondert acht en tnegentig gulden seventien stuijv., segge 498 ??? 17 ??? 0

Dit slot van 498 gl ??? 17 stuijv. is door den diaken Jacob Willemse Goemaat betaalt en opgeleit op de rekeninge in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, ???t geen wij ondergeschreve met onse handteekening bekennen,??

quod assessor Corn. Vreeswater, predikant, LPYVE, Jan Cor. de Groot, ouderlinck, Huijbrecht Janse Zuijdijck, Besman Janse Kabos als diaken, Jan Abrahamse Kraal als diaken

Ick ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben als diaken uijt handen van Jacob Willemse Goemaat, afgaanden diaken, ???t geheele slot en beurse der diakonie ter so. van 498 ??? 17 ??? 0, actum op de kerkerekeninge den 16 januarij 1710,

Besman Janse Kabos

Is op het doen van de rekeninge door den ouden en nieuwen kerkenraad verkooren tot kerckmeester van den Bommel Arij Willemse Speck in plaatse van den afgaanden kerckmeester Gerrit Tichelman die gewillig dese bedieninge op sig heeft genomen

Ick ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben als kerckmeester uijt handen van do. Corn. Vreeswater het opgeleide slot van den laast afgegevenen kerckmeester Gerrit Tichelman, zijnde de geheele beurse der kerke ter so. van vijfhondert vier en seventig gulden vier stuijv., segge 574 ??? 4 ??? 0, actum den Bommel, den 21 januarij 1710,

Arij Willemse Speck

Op den 10 feb. 1710 heeft Leentje Teeuwis Braber, wedue van wijlen Arij Willemse Speck, wegens het afsterven van haar man zal. onsen nieuverkooren kerckmeester gerestitueert het slot en beurse der kerke van den Bommel ter so. van vijfhondert vier en seventig gulden twee stuijvers, ???t geen haar man zal. hadde ontfangen op den 21 januarij 1710 als boven te sien is, en wert gemelde wedue bij desen bevrijd voor alle namaningen, en ontslaegen van den dienst die haar man zal. op sig genomen hadde, ???t geen ik ondergeschreve getuige,??

Corn. Vreeswater??

106

Met het overlijden van Arij Willemse Speck, den laast verkooren kerckmeester, soo heeft den kerkenraad goed geoordeelt, dat men wederom behoorde te treden tot het maken van een nieuwen kerkmeester, op den 23 maart 1710 is dan bij meerderheijt van stemmen door de oude en nieuwe kerkenraad tot kerkmeester verkooren Meeuwis Janse van ???t Oostende, die dese bedieninge oock aengenomen heeft

Ick ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben als kerkmeester van den Bommel uijt handen van do. Corn. Vreeswater het opgeleide slot van den laast overledene kerkmeester Arij Willemse Speck ter so. van vijf hondert vier en seventig gulden vier stuijv., 574 ??? 4 ??? 0, actum den Bommel d??? 28 maart 1710,

Meeuwijs Janse van ???t Oostende als kerckneester

Op den 25 decemb. 1710 sijn wederom door den kerkenraad gebragt op het dubbelt getal van ouderlingen, diakonen tot ouderlingh Aren Teunisse Groenewegt, Arij Willemz Braber, tot diaken Crijn Jacobse Coert, Commer Janse van Sintannelant

Den 26 dito na de predicatie en aenroepinge van Gods H. naam sijn hieruijt door de gemeente verkooren tot ouderling Aren Teunisse Groenewegt, tot diaken Crijn Jacobs Coert, en in haar dienst bevestigt den 11 januarij 1711

107

Den 15 januarij 1711 is wederom gedaan de kerkerekeninge door Meeuwis Janse van ???t Oostende in qualiteit als kerkmeester van den Bommel, van den ontfang en uijtgeef der kerkegoederen tzedert het doen der laaste rekeninge tot nu toe

Den ontfang bedraegt int geheel de so. van 1181 ??? 2 ??? 0

Den uijtgeef daer en tegen bedraagt de so. van 426 ??? 1 ??? 2

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van seven hondert vijf en vijftig gulden veertien penningen, segge 755 ??? 0 ??? 14

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent den 15 januarij 1711,??

quod assessor Corn. Vreeswater, predikant, Jan Cor. de Groot, Cornelis Commerse Zedeijck, Huijbrecht Janse Zuijdijck, Aren Groenewegt, Besman Janse Cabos, Jan Abrahamse Krael, Krijn Jacobse Koert

Is ook op den 15 januarij 1711 gedaan de diakonierekeninge door Besman Janse Cabos van het doen der voorgaande rekeninge tot dato deses, en dat van soodanijgen ontfang en uijtgeef als hier onder is gespecificeert

Den geheelen ontfang bedraagt ??driehondert twintig guld. veertien stuijv., segge 320 ??? 14 ??? 0

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt de so. van ??drie hondert elf gulden, segge 311 ??? 0 ??? 0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van negen gulden veertien stuijv, segge 9 ??? 14 ??? 0

???t Slot is door den afgaanden diaken Besman Janse Cabos betaalt en opgelegt op het doen der rekeninge, ???t geen wij ondergeschreve met onse handteekeninge bekennen, dat ik mede getuige,??

Corn. Vreeswater, predikant, Jan Cor. de Groot, ouderlinck, Cornelis Commerse Zedeijck, Huijbrecht Janse Zuijdijck, Aren Groenewegt 1711, Besman Janse Kabos, Jan Abrahamse Krael, Krijn Jacobse Koert

108

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Besman Janse Cabos, afgaande diaken, ???t ??geheele slot en beurse der diakonie ter so. van negen gulden veertien stuijv. 9 - 14 ??? 0??

Hier bij komt het slot der diakonierekeninge van het jaar 1710 ter so. van 498 ??? 17 ??? 0, van welke vierhondert en agt en tnegentig guld. seventien stuijv. Arij Janse Voorwinde op intrest heeft genomen de so. van drie hondert gulden tegen vijf gulden ten hondert als uijt een gepasseerde obligatie kan worden gesien, dese drie hondert gulden van het voorn. slot dan afgetrocken sijnde, blijft nog 198 ??? 17 ??? 0

N. B. dese obligatie van 300 gulden heeft Arij Janse Voorwinde afgedaan met den verloopen intrest met de so. van drie hondert twee en twintig gulden, nadat hij het geld hadde beseten een jaar en vijf maanden op de 28 junij 1711

Hierbij komt ???t geen meerder ontfangen dan uijtgegeven was behalven het slot de so. van 9 ??? 14 ??? 0

Dit dan bij malkander opgerekent sijnde beloopt de so. van 208 ??? 11 - 0 ??

Op den 15 januarij 1711 heeft onsen medebroeder Aren Teunisse Groenewegt de so. van hondert en twintig guld. betaalt aen den diaken Jan Kraal in presentie van den ouden en nieuwen kerkenraad, spruitende uijt sake van seker legaat ???t geen sijn huijsvrou Merrij Hendrix heeft gemaakt aen de diakonie als uijt het voorgaande kan worden gesien

Welk legaat van hondert gulden met den verloopen intrest hij Aren Teunisse Groenewegt opleid en betaalt, actum op de kerkerekening gedaan den 15 januarij 1711

Het geheele slot dan van de diakonie bedraagt de so. van 328 ??? 11 ??? 0

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Besman Cabos, afgaande diaken, de so. van twee hondert en agt guld. en elf stuijv. 208 ??? 11 ??? 0

Nog uijt handen van Aren Teunisse Groenewegt ontfangen de so. van hondert en twintig guld. 120 ??? 0 ??? 0

Samen de so. van drie hondert en agt en twintig gulden elf stuijv. 328 ??? 11 ??? 0,

Jan Abrahamse Krael

Hier bij komt de opgeleide obligatie van Arij Janse Voorwinde met den verloopen intrest ter so. van drie hondert twee en twintig gulden, voldaan den 28 julij 1711, segge 322 ??? 0 ??? 0

Soo dat de geheele beurse der diakonie bedraagt de so. van ses hondert vijftig gulden elf stuijv., segge 650 ??? 11 ??? 0

109

Op den 25 december 1711 is door de kerkenraad volgens gewoonte wederom gebragt op het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen dese navolgende personen tot ouderlingen Arij Willemse Braber, Gerrit Tichelman, tot diakonen Fop Janse de Jongh, Corn. Janse van Schouwen

Uijt welke persoonen dat op den 26 decemb. 1711 na aenroepinge van Gods H. naam door de gemeente en kerkenraad sijn verkooren tot ouderling Arij Willemz Braber, tot diaken Fop Janse de Jong

In het jaar 1712 heeft den kerkenraad gekogt voor de diakonie van den Bommel van Mr. Reinier du Waij een stuck land van 6 gemeten en roeden als nader in de custingbrief kan worden gesien voor een so. van ses hondert ses gulden ses stuijvers behalven de onkosten, leggende in de polder van den Bommel, wordende in pagt beseten bij Lambregt van der Elst des jaars voor een so. van 40 gulden, en is na het overlijden van den voorn. Van der Elst door de voogden van het minderjarijge weeskind overgegeven in pagte aen Johannes Nijsse Braber op approbatie van den kerkenraad, welke het voorsz. land aen Joh. Nijsse Braber gunnen volgens den inhoude van de pagtseel met van der Elst gemaakt

Den 14 januarij 1712 is volgens gewoonte van dese kerke gedaan de kerkerekeninge door Meeuwis Janse van ???t Oostende in qte als kerckmeester van den Bommel, en dat van soodanigen ontfang en uijtgeef als er tzedert het sluiten van de laaste rekeninge is voorgevallen

Den geheelen ontfang bedraagt de so. van 1351 ??? 19 ??? 14

Den uijtgeef daer en tegen de so. van 656 ??? 10 ??? 8

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is 695 ??? 9 ??? 6, ???t geen tegenwoordig het slot is van de kerke

Dit slot is in de volgende rekening verantwoord

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad volgens gewoonte onderteekent, den 14 januarij 1712, dat ik mede getuige

Corn. Vreeswater, pres. et scriba, Cornelijs Zedeijck, Huijbrecht Zuijdijck, Aren Groenewegh als ouderlijng, Aren Willemse Braber, ouderlijngh, Jan Krael als diaken, Krijn Joobse Koert, diaken, Fop de Jongh??

110

Is ook den 14 januarij 1712 gedaan de diakonierekeninge door Jan Abramse Craal, afgaande diaken, en dat van het doen der voorgaande rekening tot dato deses, van soodanigen ontfang en uijtgeef als hier onder is gespecificeert

Den geheelen ontfang bedraagt 976 ??? 5 ??? 0

Den geheelen uijtgeef daar tegen bedraagt 258 ??? 3 ??? 8

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 718 ??? 1 ??? 8

Welke so. tegenwoordig het geheele slot en beurse is der diakonie, ???t geen den afgaanden diaken Jan Kraal voldoet en betaalt in presentie van den kerkenraad

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent op den 14 januarij 1712, qd assessor Cornelis Vreeswater, Cornelijs Zededeijck, Huijbrecht Zuijdijck, Aren Groenewegh als ouderlijng, Aren Willemse Braber, ouderlijngh, Jan Krael, ??diaken, Krijn Joobse Koert, diaken, Fop de Jongh

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Jan Abramse Craal, afgaande diaken, in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad de so. van seven hondert agtien gulden eene stuijv. agt penningen, sijnde het slot en de beurse der diakonie van den Bommel, actum den Bommel, den 17 januarij 1712,

Krijn Jacobse Koert

Dit slot wert hier gedoot, alsoo het is overgebragt in de volgende rekening

Op den 25 Decemb. 1712 is wederom volgens gewoonte van dese gemeente op den Bommel gemaackt een dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, en sijn daar toe benoemt tot ouderlingen Gerrit Tichelman, Jacob Goemaat, tot diakonen Corn. van der Veer, Willem Rijswerker ??

Welke persoonen op den 26 Decemb. 1712 de gemeente sijn voorgestelt, met versoek sij geliefden daar uijt te stemmen een ouderling en een diaken

Zijn dan den H. dienst, geeindigt sijnde na aanroepinge van Gods H. naam, hier toe verkooren met meerderheijt van stemmen tot ouderling Gerrit Tichelman, tot diaken Willem Rijswerker

En sijn (nadat sij haar drie sondaagse voorstellingen sonder inspraak hebben gehadt) in hare diensten bevestigt den 15 januar. 1713

111

Den 20 januarij 1713 is gedaan voor oude en nieuwe kerkenraad de kerkerekeninge van den Bommel door Meeuwis Janse van ???t Oostende in qualiteit als kerckmeester der voorschreve kerke, en dat van soodanijgen ontfangen en uijtgeven te sijn van het doen der laaste rekeninge tot dato deses

Den geheelen ontfang bedraagt de somme van 1198 ??- 8 ??? 6

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt de so. van 793 ??? 17 ??? 10

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 404 ??? 10 ??? 12

Welk slot de kerckmeester bekent in beurs te houden,

Meeuwijs ??Janse van ???t Oostende

Nota: dit slot wert hier gedoot, alsoo het is verantwoord in de volgende rekeninge

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad volgens gewoonte onderteekendt, den 20 januarij 1713,??

Corn. Vreeswater, Huijbrecht Zuijdijck, Aren Groenewegh, Aren Willemse Braber, G. Tichelman 1713, Krijn Jacobse Koert, Fop de Jongh, Willem Willem Rijswercker

Den 20 januarij 1713 is ook gedaan voor oude en nieuwe kerkenraad de diakonierekeninge van den Bommel door Crijn Jacobse Coert, afgaande diaken der gemeente j. Christi der voorschreve plaatse, en dat van soodanijgen ontfangh en uijtgeef als er bevonden is ontfangen en uijtgegeven te sijn tsedert het doen der laaste rekeninge tot dato deses

Den geheelen ontfang bedraagt de so. van 1310 ??? 0 ??? 12

Den geheelen uijtgeef bedraagt de so. van 1012 ??? 5 ??? 4

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 297 ??? 15 ??? 8,???t geen tegenwoordig de geheele beurse en het slot is van de diakonie, ???t geen den afgaanden diaken Crijn Coert oplegt en voldoet in presentie van den kerkenraad

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en de nieuwe kerkenraad onderteekent, den 20 januarij 1713,??

Corn. Vreeswater, Huijbrecht Zuijdijck, Aren Groenewegh, Aren Willemse Braber, G. Tichelman 1713, Krijn Jacobse Koert, Fop de Jongh, Willem Willemz Rijswercker

112

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Crijn Jacobse Coert, afgaande diaken, in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, de so. van twee hondert seven en tnegentig gulden vijfftien stuijv. agt penn., sijnde het slot der diakonie, actum den 20 januarij 1713,

Fop de Jongh

Nota: dit slot wert hier gedoodt, alsoo het op de volgende rekening is verantwoord

Op den 30 julij 1713 is in de kerkelijke vergaderinge goed geoordeelt, dat men alsoo onsen broeder, diaken Willem Rijswerker, was gestorven, wederom een ander diaken in sijn plaats soude verkiesen, en sijn dan tot een dubbelt getal van diakonen benoemt Cornelis van der Veer, Jacobus Teeuwisse Braber

Uijt welke twee na het eindijgen van de tweede predicatie met meerderheid van stemmen is verkoren Cornelis van der Veer??

Dewelke, na dat hij drie behoorlijke proclamatien heeft gehad, in sijn dienst is bevestigt den 20 Augustus 1713

Den 25 Decemb. 1713 is volgens gewoonte wederom gemaakt een dubbelt getal vcan ouderlingen en diakonen, en sijn daar toe benoemt tot ouderlingen Besman Janse Cabos, Jan Corn. van Sintannelandt, tot diakonen Jaques Mattheusse Braber, Pieter van der Elst

Op den 26 Decemb. 1713 is dit dubbelt getal de gemeente voorgelesen, en versogt sij geliefden daer uijt te stemmen een ouderling en een diaken

Is dan na aenroepinge van Gods H. naam door meerderheijt van stemmen verkoren tot ouderling Besman Janse Cabos, tot diaken Jaques Mattheusse Braber, welke volgens oude gewoonte na aenroepinge van Gods H. naam beide in haar dienst sijn bevestigt den 14 januarij 1714

113

Den 18 januarij 1714 is gedaan de kerkerekeninge voor de oude en nieuwe kerckenraad door Meeuwis Janse van ???t Oostende als kerckmeester van den Bommel, en dat van soodanijgen ontfangh en uijtgeef als tsedert het sluiten der laaste rekeninge wert bevonden??

Den geheelen uijtgeef bedraagt de so. van 1143 ??? 15 - 15

Den geheelen uijtgeef daer en tegen bedraegt 697 ??? 8 - 6

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 446 ??? 7 ??? 9

Welke vierhondert ses en veertig gulden seven stuijv. negen penn. het slot en de beurse is der kerke ??

Aldus gedaan en geslooten ter presentie van de oude en nieuwe kerkenraad op den 18 januarij 1714, en behoorlijk onderteekent,

Cornelis Vreeswater, predikant, Aren Groenewegh, ouderlingh, Aren Willemse Braber, ouderlingh, G. Tichgelman 1714, ouderling, Besman Janse Kabos, ouderling, Fop de Jongh, Cornelis van der Veer, Jacobus Mattheeuse Braber??

Den 18 januarij 1714 is ook gedaan de diakonierekeninge door Fop Janse de Jong in qte als diaken van den Bommel voor de oude en nieuwe kerkenraad van den Bommel, en dat van soodanijgen ontfang en uijtgeef der diakonie als tsedert het sluiten der laaste rekeninge is bevonden

Den geheelen ontfangh bedraagt de so. van 700 ??? 17 ??? 8

Den uijtgeef daer en tegen bedraagt de so. van 307 ??? 6 ??? 8

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 393 ??? 11 ??? 0

Welke driehondert drie en tnegentig gulden elf stuijv. tegenwoordig het slot en beurse is der diakonie

Aldus behoorlijk geslooten ter presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, onderteekent op den 18 januarij 1714,??

Cornelis Vreeswater, predikant, Aren Groenewegh, ouderlingh, Aren Willemse Braber, ouderlingh, G. Tichgelman 1714, ouderling, Besman Janse Kabos, ouderling, Fop de Jongh, Cornelis van der Veer, Jacobus Mattheeuse Braber??

114

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Fop Janse de Jonge, afgaande diaken, in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad de so. van drie hondert drie en tnegentig gulden elf stuijv., sijnde het slot der diakonie, actum den Bommel, den 18 januarij 1714,

Cornelijs van der Veer

Nota: dit slot wert hier gedoot, also het in de volgende rekening is verantwoord

Is op het doen der rekeninge den 18 januarij 1714 geresolveert bij den E. kerkenraad om volgens gewoonte deser kerke wederom te treden tot het maken van een kerckmeester, en is bij meerderheijd van stemmen in plaatse van den afgaanden kerckmeester Meeuwis Janse van ???t Oostende verkooren door den kerkenraad Merrinus Corn. van der Veer, welke dese bedieninge heeft aengenomen, is opnieuw wederom geresolveert bij den kerkenraad, dat den kerckmeester voor twee jaar, en niet langer, in sijn dienst sal gecontinueert worden

Ik ondergeschreve in qte als kerckmeester van den Bommel bekenne ontfangen te hebben uijt handen van do. Vreeswater de so. van vier hondert ses en veertig gulden seven stuijv. tien penn., sijnde het slot en beurse der kerke tegenwoordig, welck slot den afgaanden kerckmeester Meeuwis Janse van ???t Oostende getrouwelijk heeft voldaan en betaalt tot den laasten penning op den 25 januarij 1714,

Marinis van der Veer

Nota: dit slot wert hier gedood, alsoo het in de volgende rekeninge voor ontfang is ingebragt

Den 25 Decemb. 1714 sijn op het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen gebragt tot ouderlingen Jan. Corn. van Sintannelant, Dirck van Gelder, tot diakonen Arij Janse de Groot, Rombout Duindam

Den 26 dito sijn hier uijt verkoren, na aenroepingh van Gods H. naam, bij meerderheid van stemmen tot ouderling Jan Corn. van Sintannelandt, tot diaken Arij Janse de Groot

Nota: bevestigt in haar dienst den 12 januarij 1715

Den 17 januarij 1715 is gedaan de kerkerekeninge van den Bommel voor de oude en nieuwe kerkenraad door Merrinus Corn. van der Veer in qualite als kerckmeester van den Bommel, en dat van sodanijgen ontfangh en uijtgeef als is bevonden van het sluiten der laaste rekeninge tot dato deses

Den geheelen ontfangh bedraagt 1186 ??? 10 ??? 1

Den uijtgeef daer en tegen bedraagt 685 ??? 8 ??? 12

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 501 ??? 1 ??? 5

Dit slot der kerke bekenne onder mij te berusten,

Marinis van der Veer

Dit slot overgebragt in de volgende rekeninge, dus hier gedoot

Aldus ter presentie van de oude en nieuwe kerkenraad behoorlijk geslooten op den 17 januarij 1715,

Corn. Vreeswater, predikant, Aren Willemse Braber, ouderlingh, G. Tichgelman 1715, ouderling, Besman Janse, ouderling, IGVS, Cornelis Marinise van der Veer, Jacobus Mattheeuwisse Braber, Aren Janse de Groot als diaken

115??

Den 17 januarij 1715 is ook gedaan de diakonierekeninge door Corn. van der Veer als diaken, en dat wegens den ontfang en uijtgeef der diakoniegoederen, en dat tzedert het sluiten der voorgaande rekeninge tot dato deses

Den geheelen ontfang bedraagt 338 ??? 4 - ?

Den geheelen uijtgeef daer en tegen bedraagt 181 ??? 5 - ?

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 156 ??? 19 - ?

Hier bij komt het slot der voorgaande rekeninge ter so. van 393 ??? 11 - ?

Soo dat het geheele slot en beurse der diakonie tegenwoordig bedraagt de so. van 550 ??? 9 ??? 12

Aldus ter presentie van de oude en nieuwe kerkenraad behoorlijk geslooten, den 17 januarij 1715, dat ik mede getuige,

Corn. Vreeswater, predikant, Aren Willemse Braber, ouderlingh, G. Tichgelman 1715, ouderling, Besman Janse, ouderling, ICVS, Cornelis van der Veer, Jacobus Mattheeuwisse Braber als diaken, Aren Janse de Groot als diaken

Ik ondergeschreve bekenne het slot der diakonie ter so. van vijfhondert vijftig gulden negen stuijvers twaelf penningen te hebben ontfangen in qualiteit als regerende diaken, actum in de kerkelijke vergaderinge op de rekeninge gehouden, den 17 januarij 1715,

Jacobus Mattheeuwisse Braber??

Nota: Dit slot wert gedood, alsoo het in de volgende rekeninge is overgebragt en verantwoort

Op den 25 december 1715 is wederom volgens het oude gebruick van onse kerke door den E. kerkenraad tot het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen benoemt dese navolgende persoonen tot ouderling Hubert Janse Zuiddijk, Aren T. Groenewegt, tot diakonen Rombout Duindam, Jan Leenderse van Putten

Uijt welke persoonen des anderen daags, den 26 decemb., door de gemeente bij meerderheid van stemmen sijn verkooren tot ouderling Hubrecht Zuiddijk, tot diaken Rombout Duindam

Op den 5 januarij 1716 heeft den kerkenraad goed gevonden in het bijsijn van den kerckmeester Merrinus van der Veer volgens oude gewoonte en genome resolutien nogmaal te resolveren met eenparigheid van stemmen dat des winters vier maanden sullen testen wien versorgt worden in de kerck tot gebruick van predikant, kerckmeesters, kerkenraad, en dat tot dien einde voor rekeninge van de kerck sal opgedaan worden turf, onder het opsigt, sorg en bestel van den predikant, en tgeen daar mogte komen over te schieten, dat hij dat sal uijtdeelen, wann. en aen wie het hem belieft??

116

Was kerckmeester Merrinus van der Veer, waren ouderlingen Gerrit Tichelman, Besman Janse Cabos, Jan Corn. van Sintanneland, diakonen Jaques Teeuwisse Braber, Aren Janse de Groot??

Hubregt Janse Zuiddijk als ouderlingh, en Rombout Duindam als diaken sijn beide. na dat sij haar drie sondaagse proclamatien sonder inspraak hebben gehadt, in haar dienst ingesegent op den 12 januarij 1716

Den 16 januarij 1716 is wederom volgens gewoonte gedaan de kerkerekeninge door Merrinus Corn. van der Veer in qualite als kerckmeester van den Bommel voor de oude en nieuwe kerckenraad, en dat van soodanijgen uijtgeeff en ontfang der voorschreve kerke, als er tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot dato deses is voorgevallen

Den geheelen ontfangh bedraagt 1128 ??? 10 ??? 13

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt 530 -14 ??? 0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 597 ??? 16 ??? 13

Dit slot der kerke bekenne onder mij te berusten,

Marinis van der Veer

Nota: Dit slot wert hier gedoot, alsoo het in de volgende rekeninge voor ontfang wort ingebragt

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en de nieuwe kerkenraad onderteekend, op den 16 januarij 1716,??

quod assessor Corn. Vreeswater, G. Tichgelman 1716, ouderling, Besman Kabos, ouderling, ICVS, Huijbrecht Zuijdijck, ouderlijng, Jacobus Mattheeuwisse Braber als diaken, Aren Janse de Groot als diaken, Rombout Johannisse Duijndam als diaken??

117

Den 16 januarij 1716 is ook gedaan de dakonierekeninge door Jacobus Mattheusse Braber in qualite als diaken, en dat van soodanijge ontfangh en uijtgeeff als de diakonie tzedert de laaste rekeninge tot nu toe heeft gehat??

Den geheelen ontfang bedraagt 890 ??? 1 - 2

Den geheelen uijtgeef daar tegen 679 ??? 0 ??? 13

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 211 ??? 0 ??? 5

Dit is slot der diakonie

Aldus behoorlijk geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent, op den 16 januarij deses jaars 1716, dat ik mede getuige,??

Corn. Vreeswater, G. Tichgelman 1716 als ouderling, Besman Kabos als ouderling, ICVS, Huijbrecht Zuijdijck, ouderlijng, Jacobus Mattheeuwisse Braber, diaken, Aren Janse de Groot als diaken, Rombout Johannisse Duijndam als diaken

Ik ondergeschreve bekenne het slot der diakonie ter so. van twee hondert elf gulden vijff penningen te hebben ontfangen in qualiteit als regerende diaken op de rekeninge gehouden den 16 januarij 1716,??

Aren Janse de Groot

Op den 25 December 1716 is wederom volgens gewoonte van onse kerke gemaakt het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, en sijn daer benoemt en verkoren bij meerderheid van stemmen tot ouderlingh Aren Teunisse Groenewegt, Jacob Willemse Goemaet, tot diakonen Jan Leendertse van Putten, Commer Janse van Sintanneland

Op den 26 December 1716 is dit dubbelt getal de gemeente bekent gemaakt, en aen haar versogt dat sij daer uijt gelieven te helpen verkiesen een ouderling en een diaken. Na aenroepingh dan van Gods naam sijn daer uijt verkoren tot ouderlingh Aren Teunisse Groenewegt, tot diaken Jan Leendertse van Putten

En sijn beide in haar dienst bevestigt op den - januarij 1717

118

Den 21 januarij 1717 is wederom volgens gewoonte gedaan de kerkerekeninge door Merrinus Corn. van der Veer in qte als kerkckmeester van den Bommel voor de oude en nieuwe kerkenraad, en dat van soodanig uijtgeeff en ontfangh der voorschreve kerke als er tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot dato deses is voorgevallen

Den geheelen ontfang bedraagt 1066 ??? 5 ??? 7

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt 914 ??? 1 ??? 14

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 152 ??? 3 ??? 9

Dit slot bekenne onder mij te berusten,??

Marinis van der Veer

Dit slot wert hier gedoodt, alsoo in de volgende rekeninge is verantwoort

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerckenraad onderteekent, den 21 januarij 1717,??

quod assessor Corn. Vreeswater, predikant, G. Tichgelman 1717, ouderling, Besman Janse Kabos, ouderling, ICVS, Aren Groenewegh, ouderlingh, Aren Janse de Groot als dijaken, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten als dijaken

Op den 21 januarij 1717 is oock gedaan de diakonierekeninge door Arij Janse de Groot in qualiteit als armmeester of diaken van den Bommel voor de oude en nieuwe kerckenraad, en dat wegens soodanigen ontfang en uijtgeef als zedert de laaste rekeninge tot dato deses is uijtgevallen, en volgt in gulden, stuijv., penn. Hollands geld

Den ontfangh bedraagt int geheel 524 ??? 7 ??? 3

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt 186 ??? 6 ??? 14

Soo dat meer ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 338 ??? 0 ??? 5

Ik bekenne dit slot schuldig te blijven aen de diakonie van d???Bommel, Aren Janse de Groot

Nota: Dit bovenstaande slot is verandert in een obligatie op de woninge en landerijen van Arij Janse de Groot, nader in de brief te sien hiervan verleent bij schout en schepenen van de Plaat, en dus hier te niet gedaan

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent, den 21 januarij 1711,??

Cornelius Vreeswater, predikant, G. Tichgelman 1717, ouderling, Besman Janse Kabos, ouderling, ICVS, Aren Groenewegh, ouderlingh, Aren Janse de Groot als dijaken, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten als dijaken

Nota: Arij Janse de Groot betaalt in vermindering van het slot tgeen hij schuldig blijft aen de diakonie van den Bommel de so. van 32 ??? 0 ??? 0, dese bovenstaande so. heeft Rombout Duindam als aankomende diaken ontfangen

119

Nog heeft den diaken voornt ontfangen de so. van 33 ??? 19 ??? 6??

Nog uijt de bossen 6 - 17 ??? 8

Nog ontfangen soo voor de boeten als voor het quade geld uijt het laetje in de kerke 1 ??? 1 ??? 0, totaal 73 ??? 17 ??? 14

Aldus te samen drie en seventig gulden seventien stuijv. veertien penningen 73 ??? 17 -14

Tgeen ick ondergeschreve bekenne bij desen in qte als diaken ontfangen te hebben op den 21 januarij 1717,

Rombout Johannisse Duijndam

Dit slot wert hier gedoot, alsoo het is verantwoort in de volgende rekeninge

Op het doen van de kerkerekeninge voorgevallen den 21 januarij 1717 heeft de oude en nieuwe kerkenraad benevens den kerckmeester in pagt overgegeven aen Besman Janse Cabos, bouman in den Bommel, een stuck lands, de kercke van den Bommel in eigendom toekomende, groot ses gemeten twee en tnegentig roen, leggende in de polder van den Bommel aen Jan Schaaps wegt, den huurder genoegsaam bekent, ??en dat voor een so. 52 gulden jaarlijks op den koop, beloovende boven dien van winninge een so. van 42 gulden en een vrije huurzeel ten sijnen koste, houdende ook tot sijnen laste de ordinaire lasten van de jaren 1715, 1716, en het eerste jaar land pagt sal sijn verschenen Sint Gillis 1717.??

120

Is ook geaccordeert bij den ouden en nieuwen kerkenraad op het doen van de kerkerekeninge dat Johannis Nijsse Braber (= Matthijs zoon) het land van Rogier Duwaij, bij hem in pagte overgenomen van de voogden in den nagelaten boedel van wijlen Lambregt van der Elst, en nu uijt kragt van coop en betaalde penningen den diakoniearmen van den Bommel in eigendom toekomende, groot ses gemeten, - roen, nog seven jaar in pagt sal hebben, en dat jaarlijks voor een somme van veertig gulden, het eerste jaar land pagt sal verschenen sijn Sint Gillis 1719, en soo vervolgens

Den 14 februarij 1717 is eenpariglijck bij den kerkenraad vastgestelt, dat onse diakoniearmen benevens den grooten armen van de Plaat, als ook de diakoniearmen van de Plaat voornt sal helpen defroijeren, en de medicamenten betalen die tot onderhout en dienst van Herman Teunisse van Remmel, welkers voeten sijn afgevallen, veroorsaackt door het koutvuur, sullen komen te vallen, dat is de diakonie van den Bommel staat in voor een derde part wegens cost of spijs en drank en geleverde medicamenten, nader te sien uijt de brief bij schout en schepenen van de Plaat hier overgemaakt, en tot bevestinge van dese onse genome resolutie, soo hebben wij ondergesz onse namen hier ondergestelt,

Cornelius Vreeswater, predikant, Besman Janse Kabos, ouderling, ICVS, Aren Groenewegh als ouderlingh, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten als dijaken 1717

Sijtje Claas, wedue van Jan Corn. de Groot, die gestorven is op den 28 Decemb. 1716, heeft bij testamente aen de kercke gemaeckt hondert gulden, mits dat daer voor gekogt souden worden twee silvere schootels tot gebruick van ???s Heeren H. Avondmaal, welke schootels door de voogden van haar nalatenschap sijn overbehandigt aen den predikant Corn. Vreeswater den 17 novemb. 1717, en hebben gecost hondert twaelf gulden sestien stuijvers, soo dat die twaelf gulden sestien stuijvers daer sijn bijgelegt uijt de penningen van de huishuur vant armehuis van het jaar 1716??

121

Nog heeft Zijtje Claas voornt bij legaat gemaeckt aen de diakonie de somme van vijftig gulden, tgeen in de diakonierekeninge sal verantwoort worden

Wij ondergeschreven kerckenraad in den Bommel hebben goed gevonden op het vertoogh van onsen predikant Cornelius Vreeswater, dat sijn Eerw. menigmaal ontfangt en uijtgeeft voor de kerke en diakonie van den Bommel, als nu nogh laast op den 17 novemb. deses jaars 1717, is gebleken int ontfangen van twee silvere schootels tot gebruick van ???s Heeren H. Avondmaal, gekost 112 gulden 16 stuijvers, vereert aen de kerke van den Bommel door Zijtje Claas, wedue de Groot, als ook een legaat van 50 gulden aen de diakonie, benevens dit ook nog de huishuur van het diakoniehuis ter so. van 17 gulden, alsoo nu den predikant voornt in dese, en in andere gevallen meer quitantie passeert op sijn naam, sonder daar toe behoorlijck gequalificeert te sijn, en dat in vervolg van tijden soude kunnen gebeuren, dat voor alle sijn diensten in desen aen kerke en armen gedaan, daer hij niet met al van profiteert nog pretendeert te profiteren, weinigh eer soude inleggen en somtijds moijelijkheden worden aengedaen, soo is het dat wij sijn Eerw. hertelijck versoeken, hij gelieve in sulke en diergelijke voorvallen, de kerke en diakonie concernerende, te continueren, waer toe wij hem in dese acte volkomen qualificeren om bij extraordinaire voorvallen voor de kerke en diakonie te ontfangen en uijttegeven quitantien te passeren, en wat daer toe meerder mogte vereist worden, wij sullen sulks van kragt en weerde houden, actum in onse kerckelijke vergaderinge, gehouden, den 21 novemb. 1717,

Besman Janse Kabos, ouderlijngh 1717, ICVS, Aren Groenewegh 1717 als ouderlingh, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten als dijaken ??

121

Om onsen predikant Cornelius Vreeswater genoegen te geven wegens den ontfangh en uijtgeeff van het Oortjensgeld, tgeen sijn Eerw. tot nogh toe ordentelijk tot ons volkomen genoegen heeft verrekent, geliquideert en voldaan, als telkens uijt de rekeningen van het Oortjensgeld tot dato deses is gebleken, die wij hebben geexamineert en onderteekendt, soo meenigmaal als wij in dienst geweest sijn, soo authoriseren wij sijn Eerw. de novo om het voorsz Oortjensgeld te ontfangen en uijt te deelen, daer hij het sal dienstigh oordeelen, en daer van rekeningh doen als vooren, actum in onse kerckelijke vergaderinge, gehouden den 21 Novemb. 1717,

Besman Janse Kabos, ouderlijng 1717, ICVS, Aren Groenewegh 1717 als ouderlingh, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten als dijaken??

Wij ondergeschreve kerkenraad in den Bommel, soo ouderlingen als diakonen, hebben onsen predikant Corn. Vreeswater wel geauthoriseert om bij extraordinaire voorvallen, voor kerke en diakonie te verrigten, alles wat dienstig oordeelde, als te sien is uijt onse acte van den 21 novemb. 1717, maar nu getuigen wij ook bij desen dat onsen predikant Corn. Vreeswater al het gene wat hij immermeer of oijt heeft verricht voor kerke of diakonie, hij sulks met kennis en door versoek van kerkenraad en tot haar volkomen genoegen heeft gedaan en verrigt, en dat alles, soo wegens kerke als diakonie, door hem is verrekent, geliquideert en vereffent, soo dat sijn Eerw. niet met al schuldig is aen kerke of diakonie tot dato deser, actum in onse kerkelijke vergaderinge, gehouden op den Bommel, den 12 Decemb. 1717,

Besman Janse Kabos als ouderlijngh, ICVS, Aren Groenewegh als ouderlingh, Rombout Duijndam als diaken, Jan Leendertse van Putten als diaken

Op den 26 Decemb. 1717 is wederom volgens gewoonte van onse kerke gemaakt een dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, en daar toe sijn benoemt tot ouderlingen Jakob Willemz Goemaat, Fop Janse de Jonge, tot diaken Kommer Janse van Sintanneland, Henderick Gerritse Tichelman, uijt welke verkoren sijn door de gemeente tot ouderling Jacob Willemz Goemaat, tot diaken Commer Janse van Sintannelandt

En sijn in haere dienst bevestigt op den 16 januarij 1718

Den 20 januarij 1718 is wederom gedaan de kerkerekeninge door Merrinus Corn. van der Veer in qualiteit als kerckmeester van den Bommel voor de oude en nieuwe kerckenraad, en dat van soodanijgen ontfangh en uijtgeeff als voorsz kerke heeft gehadt tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot dato deses, en volgt in gulden, stuijvers, penningen Hollands geld

Den ontfangh bedraagt int geheel 601 ??? 13 ??? 3

Den uijtgeef daar en tegen 573 ??? 1 ??? 11

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 28 ??? 11 ??? 8, tgeen tegenwoordigh het geheele slot en beurse is van de kercke

Dit slot wort hier gedood, alsoo het in de volgende rekeninge is overgebragt??

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekendt op den 20 januarij 1718,

Cornelis Vreeswater, predikant, Besman Janse Kabos, ouderling, ICVS, Aren Groenewegh als ouderlijngh, Jacob Willemse Goemaet als ouderlingh, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten 1718 als diaken, Kommer Janse van Sentannelant als diaken??

124

Den 20 januarij 1718 is ook gedaan de diakonierekeninge door Rombout Johannisse Duindam in qualite als diaken van den Bommel, en dat van sodanijgen ontfangh en uijtgeef als de diakoniearmen van den Bommel heeft gehad tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot dato deses, en volgt in gulden, stuijvers, penningen Hollands geld

Den ontfang bedraagt int geheel 507 ??? 18 ??? 14

Den uijtgeef daar en tegen 341 ??? 15 ??? 3

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 166 ??? 3 ??? 11, tgeen tegenwoordig het slot en beurse is van de diakonie

Dit slot is hier gedood, alsoo het in de volgende rekeninge is overgebragt??

Aldus geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent, den 20 januarij 1718,

Cornelis Vreeswater, predikant, Besman Janse Kabos, ouderling, ICVS, Aren Groenewegh als ouderlijngh, Jacob Willemse Goemaet als ouderlingh, Rombout Duijndam als dijaken, Jan Leendertse van Putten 1718 als diaken, Kommer Janse van Sentannelant als diaken

Dit nevens gaande slot van de diakonie ter so. van hondert ses en sestig gulden drie stuijv. elf penningen heeft den afgaanden diakon Rombout Duindam in presentie van alle de broederen aen den nieuwen diaken Jan Leenderse van Putten overgegeven, die bekent dese so. van 166 ??? 3 ??? 11 ontfangen te hebben, actum den 20 januarij 1718,

Jan Leendertse van Putten

Na het doen van de rekeninge heeft den predikant aen de Eerw. broederen voorgestelt, dat alsoo Merrinus van der Veer als kerckmeester sijn tijd hadde uijtgedient, of het niet vereiste wederom opnieuw te verkiesen een ander kerckmeester, en dat voor de tijd van twee jaren, volgens voorgaande resolutie is bij de broeders geoordeelt van ja, nadat dan den afgaanden kerckmeester, benevens den afgaanden ouderling en diaken voor hare diensten hertelijk sijn bedanckt, soo is bij meerderheid van stemmen door de oude en nieuwe kerkenraad tot kerckmeester verkoren Besman Janse Cabos, die de selve bedieninge heeft aengenomen

125

Ick ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Merrinus Corn. van der Veer, afgaande kerckmeester, in qte als nieuw aengestelde kerckmeester, het slot van de kerke ter so. van 28 ??? 11 ??? 8,

Besman Janse Kabos

Dit is gedoot, alsoo het in de volgende rekeninge is verantwoort

Tzedert den 21 novemb. 1717 heeft onsen predikant Corn. Vreeswater wegens ???t gene hij heeft ontfangen of uijtgegeven voor rekeninge van diakonie of kerke tot dato deser alles verrekent, vereffent en geliquideert, en heeft ook rekeninge gedaan van ???t Oortgensgeld tot den 1 Decemb. 1718 toe, ???t slot gesuivert, zoo dat hij nog van ???t eene nog van ???t andere tot den 1 Decemb. 1718 aen kerk of diakonie ijets schuldigh is gebleven, tgeen wij ondergeschreve getuigen, en met onse hanteekeninge bevestijgen, actum in onse kerkelijke vergaderinge op den Bommel, d??? 3 December 1718,

Besman Janse Kabos, ouderling, Aren Groenewegh 1718 als ouderlijngh, Jacob Goemaet als ouderlingh, Jan Leendertse van Putten als diaken, Kommer Janse van Sentannelant als diaken

Den 25 Decemb. 1718 is wederom volgens gewoonte van dese kerke gemaackt door den kerkenraad een dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, en op den 26 Decemb. het selve aen de gemeente bekent gemaakt, en hier toe benoemt tot ouderlingen Fop Janse de Jong, Henderick van den Berg, tot diakonen Henderick Tichelman, Crijn Jacobse Coert, uijt welck dubbelt getal na aenroepinge van Gods H. naam door den kerkenraad en verdere leden van de gemeente dan is verkoren tot ouderling Fop Janse de Jongh, tot diaken Henderick Tichelman

Welke voorn. persoonen, nadat sij hunne drie sondaagse voorstellingen sonder inspraak hebben gehad, in den dienst des ouderlingschaps en des diakonschaps bevestigt d??? 15 januarij 1719

D??? 19 januarij 1719 is wederom gedaan de kerkerekeninge door Besman Janse Cabos in qte als kerckmeester van den Bommel voor de oude en nieuwe kerkenraad, en dat van soodanijgen ontfang en uijtgeeff als voorsz kerke heeft gehadt tzedert het slot van de laaste rekeninge tot dato deses, en volgt in gulden, stuijv., penn. Hollands geld

Den ontfang bedraagt int geheel 697 ??? 15 - 4

Den uijtgeef daar en tegen 439 ??? 18 - 2

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is 257 ??? 17 -??

Nota: Dit slot wert hier gedoodt, alsoo het in de volgende rekeninge is verantwoord??

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent, d???19 januarij 1719,

quod assessor Cornelis Vreeswater, predikant, Aren Groenewegh 1719 als ouderlijngh, Jacob Goemaet als ouderling, Fop Janse de Jongh, Jan Leendertse van Putten als diaken, Kommer Janse van Seentannelant als diaken, Heindrijck Gerse Tijcgelman als diaken

Den 19 januarij is ook gedaan de diakonierekeninge door Jan Leendertse van Putten als diaken voor de oude en nieuwe kerkenraad, en dat wegens soodanijgen ontfangh en uijtgeef als de diaken in den Bommel heeft gehad tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot dato deses, en volgt in gulden, stuijv., penningen Hollands geld

Den ontfangh bedraagt 551 ??? 10 ?????

Den uijtgeef daar en tegen 290 ??? 10 ???

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is 261 ??? 0 ??- 6

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekent d??? 19 januarij 1719, quod assessor Corn. Vreeswater, Besman Janse Kabos als kerkmeester, Aren Groenewegh als ouderlingh 1719, Jacob Goemaet als ouderling, Fop Janse de Jongh, Jan Leendertse van Putten als diaken, Kommer Janse van Sentannelandt, Heindrijck Gerse Tijcgelman als diaken

Ik ondergeschreve bekenne ontfangen te hebben uijt handen van Jan Leenderse van Putten, afgaande diaken, in presentie van de oude en nieuwe kerkenraad, het slot van de diakonie ter somme van 261 ??? 0 ??? 6,

Kommer Janse van Sentannelant

Nota: Dit slot wert hier gedoot, alsoo het in de volgende rekeninge is overgebragt

Dirk Janse van Sprang, woonende ter Heide bij Breda, heeft op den 13 April 1719 aen den kerkenraad doen voorstellen, dat hij op het huis van Mijke van Sprang een obligatie hadde van een hondert en vijftig gulden, dat de kerkenraad bij het overlijden van voorn. Mijke van Sprang daar op konde verdagt zijn, met versoeck soo meergemelde Merrijtje van Sprang eerder mogte komen te sterven als hij Dirck Janse van Sprang, dat de kerkenraad hem hier van in tijds geliefde kennisse te geven, tgeen den kerkenraad hem gunstig heeft geaccordeert??

Op den 25 December 1719 is volgens gebruick van onse kercke wederom door den kerckenraad des namiddags na de tweede predicatie gemaakt een dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, en zijn daer toe benoemt tot ouderlingen Crijn Jacobse Coert, Rombout Duindam, tot diakonen Jacob Gerritse Tichelman, Schalck Corn. Hoornaar, uijt welke verkoren sijn tot ouderling des anderen daags na de predicatie door de kerckenraad en verdere leden van de gemeente, als ook tot diaken, tot ouderling Crijn Jacobse Coert, tot diaken Jacobus Gerritse Tichelman

Welke voorn. persoonen, nadat sij haar drie sondaagse voorstellingen hebben gehad, in haar dienst zijn bevestigt den 14 januarij 1720

Den 18 januarij 1720 is wederom volgens oud gebruick gedaan de kerckerekeninge door Besman Janse Cabos in qualiteit als kerckmeester van den Bommel, en dat voor de oude en nieuwe kerckenraad, van soodanijgen uijtgeev en ontfang als de kercke competeert van de laaste rekeninge tot dato deses, sulks volgt

Den geheelen ontfangh bedraagt 788 ??? 3 ??? 2

Den uijtgeef daartegen bedraagt 534 ??? 6 ??? 8

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 253 ??? 16 ??? 10

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerkenraad onderteekend op den 18 januarij 1720,

Corn. Vreeswater, Aren Groenewegh 1720 als ouderlijngh, Jacob Willemse Goemaet als ouderling, Fop de Jongh, ouderlingh, Krijn Jacobse Koert, Kommer Janse van Sentannelant, Heindrijck Gerse Tijcgelman, diaken, Jacob Gerse Tichgelman, diaken

129??

Den 18 januarij 1720 is ook gedaan de diakonierekeninge voor de oude en nieuwe kerckenraad door Commer Janse van Sintannelant, en dat van soodanijgen ontfang en uijtgeef als de diakonie heeft gehad tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot dato deser, sulck volgt??

Den geheelen ontfangh bedraagt 606 ??? 10 -??

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt 316 ??? 1 - 0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 290 ??? 17 ??? 8

Aldus behoorlijck geslooten, en van de oude en nieuwe kerckenraad onderteekend op den 18 januarij 1720,

Corn. Vreeswater, Aren Groenewegh 1720 als ouderlijngh, Jacob Goemaet als ouderling, Fop de Jongh, ouderlingh, Krijn Jacobse Koert als ouderlingh, Kommer Janse van Sintannelant, Heindrijck Gerse Tijcgelman, diaken, Jacob Gerse Tichgelman, diaken

Ik ondergeschreve bekenne bij desen ter presentie van de oude en nieuwe kerckenraad ontfangen te hebben uijt handen van Commer Janse van Sintannelant als algaande diaken de somme van twee hondert tnegentig gulden seventien stuijvers agt penningen, twelck het slot is van de diakonie, als blijckt uijt de ondergeteekende rekeninge van den 18 januarij 1720, segge 290 ??? 17 ??? 8,

Heindrijck Tijcgelman

Jacob Willemse Goemaat, ouderling in dese gemeente op den Bommel, vereert als een liberale gifte aen de diakonie van den Bommel zijn administratieloon wegens zijn voogdijschap over de dogter van zijn overlede broeder Wouter Goemaat, geduirende haar minderjarigheid, de somme van 38 guld. 5 stuijvers, nader te sien in de diakonierekeninge, actum d???18 januarij 1720

Op den 26 December 1720 is uijt het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen, daags te voren gemaackt, uijt dese na volgende persoonen, ouderlingen: Rombout Duindam, Besman Janse Cabos, diakonen: Schalck Corn. Hoornaar, Pieter Centse Stadshoek, verkoren tot ouderling Rombout Janse Duindam, tot diaken Schalck Corn. Hoornaar

Welke geeligeerde persoonen in hunne diensten sijn bevestigt op den 12 januarij 1721??

Op den 16 januarij 1721 is wederom volgens oude gewoonte gedaan de kerckerekeninge door Besman Janse Cabos in qualiteit als kerckmeester van den Bommel, en dat voor de oude en nieuwe kerckenraad, van soodanijgen ontfang en uijtgeef als de kercke competeert, en dat wel tzedert het sluiten van de laaste rekeninge tot dato deses

Den geheelen ontfangh bedraagt 816 ??? 3 - 14

Den uijtgeef daar en tegen 433 ??? 0 - 0

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 383 ??? 3 ??? 14

???t Slot

Nota: Dit slot wert hier gedood, alsoo het in de volgende rekeninge is overgebragt??

Aldus geslooten, en van de oude en nieuwe kerckenraad onderteekent op den 16 januarij 1721, dat ik oock getuige

Corn. Vreeswater, predikant, Aren Groenewegh als ouderlijngh, Fop de Jongh, ouderlingh, Krijn Jacobse Koert, Rombout Johannisse Duijndam, Heindrijck Tijcgelman als diaken, Jacob Ticgelman als diaken, Schalck Hoornaer als diaken

Oock is op den 16 januarij 1721 gedaan de diakonierekeninge door Henderick Gerritse Tichelman in qualiteit als diaken van den Bommel, en dat voor de oude en nieuwe kerckenraad, en dat van soodanijgen ontfang en uijtgeef als tzedert het sluiten der laaste rekeninge tot nu toe is voorgevallen??

Den geheelen ontfangh bedraagt 746 ??? 13 -??

Den uijtgeef daar en tegen bedraagt 266 ??? 1 -??

Soo dat meerder ontfangen dan uijtgegeven is de so. van 480 ??? 1 ??? 6

Nota: Dit slot wert hier gedood, alsoo het in de volgende rekeninge is overgebragt??

Aldus geslooten, en van de oude en nieuwe kerckenraad onderteekent op den 16 januarij 1721, dat ik getuige

Corn. Vreeswater, predikant, Aren Groenewegh als ouderlijngh, Fop de Jongh, ouderlingh, Krijn Jacobse Koert als ouderlingh, Rombout Johannisse Duijndam als ouderling, Heindrijck Tijcgelman als diaken, Jacob Tichgelman als diaken, Schalck Hoorenaer als diaken

Ick ondergeschreve bekenne bij desen ontfangen te hebben in qualiteit als diaken van den Bommel het slot deser rekeninge in presentie van de oude en nieuwe kerckenraad ter somme van 480 ??? 1 ??? 6, actum den 16 januarij 1721,

Jacob Ticgelman als diaken

Den 25 December 1721 zijn wederom volgens oude gewoonte door den kerckenraad gebragt op het dubbelt getal van ouderlingen en diakonen dese navolgende persoonen tot ouderlingen Besman Janse Cabos, Commer Janse van Sintannelant, tot diaken Pieter Centse Stadshoeck, Jan Leendertse van Putten, en zijn daar uijt verkoren den 26 dito met meerderheijd van stemmen tot ouderling Besman Janse Cabos, tot diaken Pieter Centse Stadshoeck

N.B. Fo. 132: uitgeknipt

Register der meest aanmerkelijke zaaken in dit acteboek voorkomende en door Dom. P. Bonte geexcerpeert als volgt

A??

Alimentatie gedaan aan Herman Teunisse van Bemmel met de grote en kleine arme van O. Plaat, ijeder voor een derde, Ao. 1717, p. 120

Avonddienste eerst in de week begonnen, Ao. 1690, sonder last van de kerk, p 66??

B??

Begraven zal niet meer geschieden op ???s H. dag, Ao. 1677, p. 50

Beroeping van Dom. v.d. Poel, Ao. 1646, Janu. 10, p. 1

Beroeping van Dom. de Appel seer omstandig, p. 68

Beroeping van Dom. Vreeswater volgens compromis, p. 78 ??

Beroeping van de schoolmr., Ao. 1707, p. 99

Ao. 1676 is de gemeente droevig besogt met koort en swakheeden des lighaams, p. 47

De beurs van de kerk en diaconie sullen worden gescheijden, dog so dat de diaconie den kerk ondersteunen zal, Ao. 1690, p. 65, Ao. 1705, p. 94

Brood bakken voor t??? avondm. op versoek toegestaan aan Joost Stoffelse van Drun, Ao. 1688, p. 62

C

De collecte in de 2de beurs zal men voor de kerk eijschen, p. 2

G

Een giftacte door Juffr. Catharina van Erlangen, wede. Maarten Bigge, aan de kerk gegeven, Ao. 1698, p. 85

Graf voor Jan Arense Pover, hoe geaccordeert, p. 28 versa.

H

Het hof over de kreek voor de pastorij gekogt, Ao. 1667, p. 39 versa

Een huijs door Dom. v. der Poel te bouwen, p. 1 versa, van hem overgenomen voor rekening van de kerk, p. 7, 10??

K

Kerk te stigten geresolueert, Ao. 1646, Sept. 24, p. 3

Kerk begonnen Maart 18, Ao. 1647, waarin de predik. de eerste, de oudste oudl. de 2de steen etc. lag, p. 11

Kerkenraadsverandering t???eerst vermelt Ao. 1650, p. 17

Kerkmeester aangestelt voor naaste 2 jaar, p. 65

Dog Maarten Bigge drie jaar gedient, Ao. 1694, p. 76

De kronen in de kerk gekogt, Ao. 1689, voor f 92 ??? 5, p. 64

L

Een legaat den kerk gemaakt door C. J. K. ??? zie present

Een legaat den kerke gemaakt groot f 200 door Merrinus Corn. Breman, 1703, p. 90 versa

Een legaat den diaconie groot f 120 door Merrij Hendriks, Ao. 1711, p. 108 ??

Een legaat f 50 door Cijtje Claas, wede. van Jan Corn. de Groot, en aan de kerk f 100 tot aankoop van 2 zilvere schootels op de tafel des H., dog die hebben gekost f 112 ??? 16, Ao. 1716 en 1717, p. 120, 121

M

Materialen tot opbouw der kerk te koopen, p. 5

Materialen tot opbouw ???t schoolhuijs, p. 31

O??

Obligatie door den kerkenraad afgelost op lijfrenten op seer jonge kinderen tegen 10 prc, Ao. 1651, p. 18 versa, deese is daarna 1657 April 21 vernietigt, p. 28

Omslag van 30 st over t???gemet te verzoeken tot opbouw van de kerk, p. 4, geaccordeert door den staat, p. 5

Ondertrouw, daar toe zal de kerkenr. vaceeren des vrijdags van 5-7 ure, en die op een andere tijd komt, moet geeven drie gulden in t???armebos, 1690, p. 66

Het Oortgensgelt zal door de Dom. als voorheen gedistribueert worden, Ao. 1717, p. 122

Ouderling honorair Lod. Dirks voor al sijn leeven aangestelt, p. 17, dog is afgegaan in t laast van 1653, p. 24 versa??

P

Present aan de kerk Corn. Janse Kuijper, vlasser te Sassenheim, groot f 50, 1677, p. 47 versa

Present aan de diaconie groot f 38 ??? 5 door Jacob Willemse Goemaat, Ao. 1720, zijnde administratieloon, p. 129 versa

Profanatie zie Sabbath

R

Reekening der kerk word hier voor gevonden, daarbij een afreekening met de Wed. v. d. Poel, die niet te vriendelijk schijnt (!)

Reglement voor de kerkmeester, Ao. 1690, p. 65 ??

A. de Roij vertrekt naar Zwammerdam, Ao. 1691, p. 61??

S

Sabbathsprofanatie tegengegaan, Ao. 1659, p. 29

Een 2de sakje zal men voor de kerk verzoeken, dog is de helft maar toegestaan, 1688, p. 62

Schoolhuijs gekogt voor f 300 en verder te maaken, 1661, p. 31

De schoolmr. zal trekken in plaats van f 80 aan tractem. f 100, en xv st voor het stellen van t???uurwerk, p. 24 versa

Voor de schulden ten laste der kerke verbind zig de pred. etc., 1669, p. 41 versa

Sijnod. resolutie over t??? seminarie te Lingen, Ao. 1681, p. 56

Het slot der diaconiereekening zal niet meer den kerkmeester worden mede gegeven, 1705, p. 94

Subsidie van f 1200 geeft de staat tot opbouw van onse kerk, p. 5??

U

Het uurwerk gemaakt, Ao. 1654, p. 25

V

De voorzanger zal zig moeten schikken naar t???geen hem aangezeid word, p. 50??

Dom. Vreeswater gequalificeert tot het ontfangen en uijtgeven voor diac. en kerk, 1717, p. 121, 122 en 125, alle versa

Vuur in de kerk te versorgen, geresolveert voor vier maanden, 1716, p. 115

W

Wijn na t???avondmaal zal in de kerk niet meer gebruijkt worden, Ao. 1677, p. 50