Het bewogen leven van Dingena Jacobsdr Cats

Dingena Cats is op 27 september 1671 in Ooltgensplaat gedoopt als dochter van Jacob Jacobsz Cats en Grietje Thomas. Waar Dingena precies geboren is in het uitgestrekte gebied, dat toen Sint Adolfsland heette, is niet bekend. Bij haar tweede huwelijk op 11 december 1716, met Antonij Jansz Vervort, woonde ze op de Galathese Sluis, dat nu bekend staat als Sluishaven. In de 17e eeuw woonden daar meer mensen dan nu, voormalige bedijkers, polderwerkers en arbeiders, betrokken bij het werk in en om de haven. De achternaam van haar moeder Grietje is een patroniem. Dat suggereert dat zij wel eens uit de familie Lelienburgh zou kunnen stammen, een bekende Plaatse familie destijds. Een direct bewijs is er niet, omdat het doopboek van Ooltgensplaat in 1665 begint, en Grietje pas opduikt bij de doop van haar zoon Jacob op 29 augustus 1666. Op 27 september 1671 wordt haar dochter Dingena gedoopt. De getuigen daarbij zijn Benjamin Thomasse en Adriaantje Andries. Van Benjamin Thomasse vinden we geen spoor, maar met laatstgenoemde lijken we de ???missing link??? gevonden te hebben. Adriaantje Andries is namelijk de vrouw van Abraham Thomasz Lelienburgh. Grietje Thomas moet haar schoonzuster zijn! Als het klopt, is Abraham Thomasz Lelienburgh Grietje???s (half)broer. ??Abraham Thomasz Lelienburgh, getrouwd in 1676, met Adriaantje, was bij zijn huwelijk minderjarig, en had om te trouwen een consentbriefje van zijn vader nodig. Hij moet rond 1656 geboren zijn. Grietje die in 1666 haar ???eerste??? kind liet dopen ??? mogelijk kreeg ze daarvoor nog meer kinderen, gegevens van voor 1665 ontbreken ??? zal rond 1640 geboren zijn. De vader van Grietje en Abraham, Thomas Abrahamsz Lelienburgh, trouwde drie keer, in 1629 te Middelharnis met Wijvetje Cornelis, geen kinderen bekend, in 1632 te Oude Tonge met Maeijcken Cornelis, twee kinderen bekend, Arent en Jan, en een derde huwelijk met een onbekende vrouw, vier kinderen bekend, Adriaantje, Abraham, Blasijntje en Cornelis. ??Het lijkt erop dat Grietje een kind is van Maeijcken Cornelis, en Abraham van de onbekende vrouw.??

Dingena Cats trouwde op 15 juni 1692 te Ooltgensplaat met Aart Pietersz Verboom, een Belg, geboren in Tisselt, in de buurt van Willebroek. Het betrekkelijk nog nieuwe Sint Adolfsland, waar in verband met de bedijkingen en de inpolderingen veel werk te doen was, werd overspoeld door vreemd volk, Brabanders, Hollanders, Duitsers en Belgen. Het huwelijk van Aart en Dingena werd gezegend met de geboorte van acht kinderen, van wie er vier nageslacht kregen tot op de dag van vandaag, ??Pieternella, getrouwd met Abraham de Ruijter, Jacob trouwde vier keer, uit het huwelijk met Francien van der Kroon nageslacht, Jan, getrouwd met Maatje Teeuwisdr Drooger, Lijsbeth met Leendert Stander.

Dingena???s man, Aart Verboom, moet in de periode 1710-1715 overleden zijn, want begin 1715 ligt het in de bedoeling van Dingena om in het huwelijk te treden met Pieter Beekman, maar zover komt het niet?????

Ik lees in de boeken namelijk het volgende: ???Pieter Beekman, hebbende Dingena Jacobs bevrugt, en belofte van trouwen aen haer gedaen, is egter weggetrocken, dervende sijne geboden op sijn woonplaets niet laten gaen, uit vreese voor de officier die hem over seker seijt socht te calangeren.???

Zoals gebruikelijk moesten de drie zondagse geboden zowel in de plaats van trouwen, als in de plaatsen waar de trouwlustigen vandaan kwamen, gedurende drie zondagen geproclameerd worden. Er konden dan door de goegemeente bezwaren worden ingediend. Meestal stond er in de trouwakte uiteindelijk, dat de geboden onverhinderd waren gegaan. Pieter Beekman durfde de afkondiging van het beoogde huwelijk in zijn woonplaats niet aan. Hij was bang dat de officier ??? het is niet duidelijk, of hij hier iemand van de justitie mee bedoelde, of dat het zijn meerdere was in het leger ??? hem in staat van beschuldiging zou stellen. Hij moet iets op zijn kerfstok hebben gehad: eerder getrouwd misschien en die vrouw hebben verlaten, elders iemand trouwbeloften hebben gedaan, mogelijk zich onttrokken hebben aan zijn dienstcontract, of een andere misdaad hebben begaan. Bij een eventuele proclamatie zou hij getraceerd worden en wellicht zijn gearresteerd.

Uit de relatie met Pieter Beekman werden twee kinderen geboren, de tweeling Cornelius en Paulus Beekman, op 13 oktober 1715 te Ooltgensplaat gedoopt. Dingena???s oudste dochter Pieternella of Pietertje, inmiddels twintig jaar, was getuige.

Dingena moet het er allemaal moeilijk mee hebben gehad, maar lang treuren met nog een stel jonge kinderen om voor te zorgen, lag kennelijk niet in haar aard. Op 11 december 1716 trouwde ze te Ooltgensplaat ??? dat lees ik in het puiboekje van die plaats - met Antonij Jansz Vervort, een man uit Breda. Kinderen uit dit huwelijk zijn er waarschijnlijk niet meer geboren.